Afrodite: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Wawiel (besprekings | bydraes) k →Geboorte: Homerus na Homeros |
k Opruim |
||
Lyn 11:
|opskrif1 = Naam
|1 = Afrodite
|opskrif2 = Godin van
|2 = Liefde, skoonheid en seksuele begeerte
|opskrif3 = Blyplek
Lyn 26:
|8 = Sien "Minnaars en kinders"
|opskrif9 = Romeinse eweknie
|9 = [[Venus (mitologie)|Venus]]
|opskrif10 =
|10 =
Lyn 50:
|20 =
}}
'''Afrodite''' of '''Aphrodite''' ([[Grieks]]: Ἀφροδίτη) is in die [[Griekse mitologie]] die godin van liefde, skoonheid en seksuele begeerte.<ref>http://www.pantheon.org/articles/a/aphrodite.html</ref><ref>[http://www.pantheon.org/articles/a/aphrodite.html "Aphrodite"]</ref> Sy is een van die twaalf [[Olimpiese gode]] wat op die berg [[Olimpus]] gewoon het. Volgens die Griekse digter [[Hesiod]] het [[Kronos]] vir [[Uranus]] ontman en sy genitalieë in die see gegooi, en Afrodite het toe uit die seeskuim (''afros'') ontstaan.
Line 57 ⟶ 58:
== Vroeë weergawes ==
Benewens [[Venus (mitologie)|Venus]] het Afrodite verskeie ekwivalente, soos Inanna (Soemeries), Astarte (Fenisies), Astghik (Armeens) en Turan (Etruskies). Sy het ooreenkomste met die Indo-Europese daeraad-godinne soos Ushas of Aurora. Volgens [[Pausanias]] was die eerste mense wat haar kultus begin het, die Assiriërs.<ref>Pausanias, ''Description of Greece'', [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?lookup=Paus.+1.14.7 XIV.7]</ref>
In verskillende dele van Griekeland het sy verskillende name gehad, soos Acidalia, Cytherea, Pandemos en Cerigo. Later is daar afgesien van dié name en is die een naam Afrodite aanvaar.
Line 63 ⟶ 64:
== Mites ==
=== Geboorte ===
[[Lêer:Sandro Botticelli - La nascita di Venere - Google Art Project - edited.jpg|
Volgens een mite is Afrodite uit die seeskuim gebore en het sy op ’n mosselskulp gedryf nadat [[Kronos]] vir [[Uranus]] ontman en sy genitalieë in die see gegooi het, terwyl die [[Eriniër]]s uit Uranus se bloeddruppels ontstaan het.
Afrodite was daarvolgens dus van ’n vroeër generasie as [[Zeus]]. In die ''[[Ilias]]'' (Boek V) word ’n ander weergawe van haar geboorte gegee. Daarvolgens is sy die dogter van [[Dione (godin)|Dione]]. Later het sommige digters Zeus die pa van Afrodite gemaak.
Line 73 ⟶ 74:
=== Volwasse lewe ===
Afrodite het geen kindertyd gehad nie. In elke mite en op elke uitbeelding word sy as ’n volwassene gebore, uit die staanspoor oneindig begeerlik. Sy word in baie van die latere mites uitgebeeld as ydel en humeurig. Hoewel sy een van die min gode van die Griekse panteon is wat inderdaad getroud was (met [[Hephaistos]]), het sy haar man dikwels verkul. Een van haar minnaars was [[Ares]], die god van oorlog. Sy is een van die karakters wat ’n groot rol gespeel het in die oorspronklike oorsaak van die [[Trojaanse Oorlog]]: Nie net het sy [[Helena]] van Sparta (van Troje) vir [[Paris (mitologie)|Paris]] aangebied nie, maar die verleiding is voltooi toe Paris, toe hy Helena die eerste keer sien, gevul was met begeerte
Vanweë haar ontsettende skoonheid was Zeus bang dat die ander gode oor haar sou oorlog maak. Hy het haar vir Hephaistos, die onaansienlike, kreupel god van grofsmede, as vrou gegee. Hephaistos was oorstelp van vreugde om met die godin van skoonheid te trou en het vir haar die mooiste jueweliersware gemaak, onder andere ’n gordel wat haar nog meer onweerstaanbaar vir mans gemaak het. Afrodite was egter ongelukkig in haar huwelik en het buite-egtelike verhoudings met onder andere Ares en Apollo gehad.
Line 79 ⟶ 80:
=== Afrodite en Psyche ===
Afrodite is een van die sekondêre karakters in die ''Verhaal van Eros en Psyche'', wat in die [[2de eeu]] geskryf is. Daarin was sy jaloers op die skoonheid van ’n sterflike vrou met die naam Psyche. Sy vra [[Eros (mitologie)|Eros]] toe om sy goue pyle te gebruik om Psyche verlief te maak op die lelikste man op aarde. Eros stem in, maar raak self verlief op Psyche toe hy homself per ongeluk met ’n goue pyl prik.
Hy laat haar na ’n berg gaan waar sy haar onsterflike man sou ontmoet soos dit in ’n orakel aan haar ouers openbaar gemaak is. Daar wag hy vir haar, maar verbied haar om die lampe aan te steek sodat sy hom nie erken nie. Toe sy ná talle passievolle nagte saam met Eros een nag ’n lamp aansteek terwyl hy slaap en hom herken, word hy wakker en vlug weg van haar.
Aan die einde van die verhaal, waarin Afrodite vir Psyche ’n paar onmoontlike take gee om te voltooi, vind Eros haar weer en smeek Zeus en Afrodite vir hul toestemming om met haar te mag trou. Hulle stem in en Zeus maak Psyche onsterflik.
Afrodite het op hul bruilof gedans en hulle het hul kind wat daarna gebore is Plesier genoem, of in die Romeinse mitologie [[Voluptas]].
=== Adonis ===
[[Lêer:Adonis01.jpg|
Afrodite was [[Adonis]] se minnares en sy surrogaatma. [[Cinyras]], die koning van [[Ciprus]], het ’n pragtige dogter, [[Myrrha]], gehad. Toe Myrrha se ma beweer haar dogter is mooier as Afrodite, straf die godin vir Myrrha met ’n oneindige seksuele begeerte vir haar eie pa. Cinyras vind dit weersinwekkend, maar Myrrha vermom haar as ’n prostituut om snags by haar pa te kan slaap. Toe word sy swanger en word deur Cinyras uitgevang. Hy jaag haar weg met ’n mes en Myrrha vlug terwyl sy tot die gode bid. Die gode hoor haar en verander haar in ’n [[mirreboom]] sodat haar pa haar nie kan vermoor nie. Eindelik pleeg Cinyras selfmood om sy familie se eer te red.
Myrrha skenk die lewe aan Adonis. Toe Afrodite by die boom verbyloop en die seuntjie sien, voel sy jammer vir hom, sit hom in ’n boks en neem hom na [[Hades]] (die onderwêreld) sodat [[Persephone]] vir hom kan sorg. Adonis word ’n uiters aantreklike man en Afrodite gaan hom eindelik haal. Persephone wil hom egter nie teruggee nie en die twee godinne begin so baklei dat Zeus tussenbeide moet tree. Hy verklaar dat Adonis ’n derde van die jaar by Afrodite sal bly, ’n derde van die jaar by Persephone en die ander derde by wie hy wil. Natuurlik kies hy vir Afrodite.
Adonis was ’n groot jagter en Afrodite het saam met hom aan die sport begin deelneem om naby hom te kan wees. Ná ’n ruk het sy skuldig begin voel oor haar pligte wat sy versuim en besluit toe om vir ’n ruk huis toe te gaan. Voor sy weg is, waarsku sy Adonis egter om nooit ’n dier te jag wat geen vrees toon nie. Kort ná haar vertrek kom Adonis op ’n wildebeer af. Hy vergeet van Afrodite se waarskuwing en maak jag op die beer. Dis egter nie lank nie, toe is Adonis die een wat vlug. Die beer haal hom in en kastreer hom, waarna Adonis hom doodbloei. Afrodite is te laat om hom te red en die treurende godin laat toe [[anemoon|anemone]] groei waar sy bloed val.
Ná sy dood gaan Adonis terug na die onderwêreld, waar Persephone verheug is om hom te sien. Eindelik besef Afrodite waar hy is en haas haar na die onderwêreld om Adonis te gaan haal. Die twee godinne stry weer so erg dat Zeus tussenbeide moet tree. Dié keer gee hy Adonis vir ses maande van die jaar aan Afrodite en die ander ses maande van die jaar aan Persephone.
Line 98 ⟶ 99:
=== Minnaars en kinders ===
<div style="-moz-column-count:1; column-count:1;">
1. [[Ares]]
* [[Eros (mitologie)|Eros]]
* [[Phobos]]
* [[Deimos]]
* [[Harmonia]]
* [[Arethousa]]
Line 123 ⟶ 124:
== Verwysings ==
:''Hierdie artikel is merendeels vertaal vanaf die Engelse Wikipedia-artikel [
{{Verwysings}}
* C. Kerényi (1951). ''The Gods of the Greeks''.
* Walter Burkert (1985). ''Greek Religion'' (Harvard University Press).
| |||