Agtervoegsel: Verskil tussen weergawes

32 grepe bygevoeg ,  7 jaar gelede
geen wysigingsopsomming nie
No edit summary
'n '''Agtervoegsel''', '''uitgang''' of '''suffiks''' is in alle nie-isolerende tale 'n [[affiks]] wat agter die [[woordstam]] geplaas word.
 
Daar word na agtervoegsels as postmorfeme verwys. 'n Agtervoegsel is altyd 'n gebonde [[morfeem]] en kan dus nie as 'n selfstandige woord voorkom nie.
* ''hoog — hoog'''heid'''''
* ''hoop — hope'''loos'''''
* ''een — een'''saam''' — een'''saam<u>heid</u>'''
 
=== Buigingsagtervoegsels ===
* ''sleg — sleg'''ter''' — sleg'''ste''''' ([[trappe van vergelyking]])
 
== Voorbeelde van Afrikaanse agtervoegsels ==
* '''-aar''', '''-er''' vorm [[selfstandige naamwoord|selfstandige naamwoorde]]e van [[werkwoord]]e; betekenis: 'persoon wat die handeling uitvoer': ''bakker, versamelaar''
* '''-aard''', '''-erd''' vorms selfstandige naamwoorde van [[byvoeglike naamwoord|byvoeglike naamwoorde]]e; betekenis: 'persoon met die deur die byvoeglike naamwoord uitgedrukte eienskap': ''luiaard, papperd''
* '''-agtig''' vorm byvoeglike naamwoorde van selfstandige naamwoorde en byvoeglike naamwoorde, in beide gevalle met die betekenis 'soortgelyk, net soos': ''beesagtig, kinderagtig''
* '''-heid''' vorm selfstandige naamwoorde van byvoeglike naamwoorde: ''ongelykheid, boosheid''
* '''-(er)ig''' vorm byvoeglike naamwoorde van selfstandige naamwoorde en byvoeglike naamwoorde: ''besitterig, vogtig''
* '''-y''' (variant ''-ery'', ''-ny'') vorm selfstandige naamwoorde
** van werkwoorde; betekenis:
*** die ter enige tyd uitvoering van die handeling: ''knoeiery, vleiery''
*** plek waar die handeling plaasvind: ''bakkery, wassery''
** van selfstandige naamwoorde; betekenis:
*** plek waar 'n persoon woon of werk: ''boerdery''
*** versamelwoord: die geheel van wat op die grondwoord betrekking het: ''amptenary''
** van byvoeglike naamwoorde; betekenis: 'deur die byvoeglike naamwoord uitgedrukte eienskap het': ''lekkerny''
* '''-ing''' maak van 'n werkwoord 'n selfstandige naamwoord: ''bedoeling, omheining''
* '''-ie''', '''tjie''' en '''pie''' vorm [[verkleinwoord]]e
* '''-lik''' vorm byvoeglike naamwoorde
** van selfstandige naamwoorde: ''oombliklik, koninklik''
** van werkwoorde: ''verwerplik, wenslik, verskriklik''
* '''-logie''' (van die [[Grieks]]e ''-λογια'' (''-logia''), ''sprekend'', van ''λεγειν'' (''legein''), ''spreek'') vorm selfstandige naamwoorde, met as betekenis "die studie van ___", soos in: ''dendrologie'', ''mineralogie''
* '''-logie''' (van die Griekse ''λογος'' (''logos''), ''woord'') vorm selfstandige naamwoorde, wat 'n taalkundige verskynsel beskryf, byvoorbeeld: ''tautologie''
* '''-loos''' vorm byvoeglike naamwoorde met betekenis van sonder (kinderloos, huisloos)
* '''-skap''' vorm selfstandige naamwoorde
** van byvoeglike naamwoorde: ''blydskap, verwantskap''
** van selfstandige naamwoorde:
*** versamelwoorde: ''broederskap, vennootskap''
*** woorde wat 'homself in die hoedanigheid bevind' aandui: ''ballingskap, kluisenaarskap''
** van werkwoorde: ''weddenskap, wetenskap''
* '''-te''' vorm selfstandige naamwoorde van byvoeglike naamwoorde: ''hoogte, leegte''
 
=== Orige voorbeelde ===
* voorbeelde vanuit [[Latyn]]s afkomstige suffikse: ''-tor, -teit, -sie''
* voorbeelde vanuit [[Frans]] afkomstige suffikse: ''-teur''
 
== Sien ook ==
* [[Voorvoegsel]] of prefiks
 
[[Kategorie:Taalkunde]]