Joodse Outonome Oblast: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
kNo edit summary |
Opruim |
||
Lyn 1:
{{Russiese deelgebied
| naam= Joodse Outonome Oblast <br />Еврейская автономная область
| beeld= Jewish in Russia.svg
| onderskrif= Die ligging van die Joodse Outonome Oblast in Rusland.
| land= [[Lêer:Flag of Russia.svg|20px|border]] [[Rusland|Russiese Federasie]]
| feddistrik= [[Verre-Oosterse Federale distrik|Verre-Oosterse]]
Lyn 17:
| stedelik= 67,6%
| plattelands=32,4%
| oppervlakte= 36 000
| rang2= 61ste
| tydsone= [[UTC+11:00]]
Lyn 24:
| webtuiste= http://www.eao.ru/
| wapen-vlag=
[[Lêer:Coat of Arms of Jewish AO.png|links|110px]] <br />
[[Lêer:Flag of the Jewish Autonomous Oblast.svg|regs|130px|border]]
}}
Die '''Joodse Outonome Oblast''' ([[Russies]]: Евре́йская автоно́мная о́бласть, ''Ewreiskaja aftonomnaja oblast''; [[Jiddisj]]: ייִדישע אווטאָנאָמע געגנט, ''Jidisje aftonome gegnt'') is die enigste outonome oblast van [[Rusland]]. Die [[Deelgebiede van Rusland|deelgebied]] lê in die [[Russiese Verre-Ooste]] en grens aan [[Chabarofsk-krai]], [[Amoer-oblast]] en [[Sjina]]. Die hoofstad is [[Birobidzjan]].
Die outonome oblast is in 1934 gestig na aanleiding van [[Josef Stalin]] se beleid van nasionalisasie. Daarvolgens het die [[Sowjetunie]] se Joodse bevolking ’n gebied gekry waar hulle die [[Jiddisj]]e kultuur binne ’n [[sosialisties]]e raamwerk kon beoefen.<ref name=86yearbook>{{cite book |last= |first= |title=USSR '86 Yearbook |year=1986 |publisher=Novosti Press Agency |chapter=The National and State Structure}}</ref>
Volgens die [[1939]]-sensus het 17 695 [[Jood|Jode]] (16% van die totale bevolking) in die gebied gewoon. Die [[1959]]-sensus, ses jaar ná Stalin se dood, het getoon dat die Joodse bevolking afgeneem het tot 14 269.<ref>{{cite web
Line 38 ⟶ 39:
| language = en}}</ref> Sedert [[2002]] woon 2 327 Jode (1,22% van die bevolking) in die streek en maak [[Russe]] 90% van die bevolking uit, gevolg deur [[Oekraïne]]rs (4,44%).<ref>Mark Tolts: [http://www.jafi.org.il/education/100/concepts/demography/Tolts_Article1.pdf The Post-Soviet Jewish Population in Russia and the World.] Gepubliseer in: Jews in Russia and Eastern Europe, 2004, No. 1 (52), p. 51.</ref>
== Geskiedenis ==
In Desember 1858 het die Russiese regering toestemming gegee vir die stigting van die [[Amoer-rivier|Amoer]]-[[Kosakke]] vir die beskerming van die suidoostelike grens van [[Siberië]]. Tussen 1858 en 1882 is 63 nedersettings gestig.
Die bou van die [[Transsiberiese Spoorlyn]] het in 1898 begin en dit het [[Tsjita]] en [[Wladiwostok]] met mekaar verbind. Talle nuwe setlaars het toe die gebied binnegestroom en nog nuwe nedersettings is begin.
In 1928 het die [[Sowjetunie]] ’n wet deurgevoer vir die afsondering van die streek vir die stigting van ’n Joodse gebied. Volgens Stalin se beleid sou elke nasionale groep wat deel van die Sowjetunie was, ’n gebied kry waar hulle hul kultuur kon beoefen binne ’n sosialistiese raamwerk. Dit was ook ’n reaksie op twee sogenaamde bedreigings vir die Sowjet-staat: [[Judaïsme]], wat teenstrydig was met die Sowjet-beleid van ateïsme, en [[Zionisme]], die stigting van die moderne staat [[Israel]] wat teenstrydig was met die Sowjet-idee van nasionalisme.
Nog twee voordele was ’n toename in die bevolking van die afgeleë [[Russiese Verre-Ooste]], veral aan die kwesbare grens met [[Sjina]], en Stalin kon ook die Jode so ver as moontlik weghou van die sentrale mag.
Die projek het in die middel dertigs skipbreuk gely tydens Stalin se eerste groot suiwering. Joodse leiers is gearresteer en tereggestel en Jiddisje skole is gesluit. Ná die [[Tweede Wêreldoorlog]] het die idee van die Joodse tuisland weer posgevat as ’n tuiste vir Joodse vlugtelinge. Dit is egter beëindig deur die [[Doktersameswering]] (gerugte dat daar ’n sameswering onder Joodse dokters was om die Sowjet-leiers te vermoor), die stigting van Israel en Stalin se tweede groot suiwering kort voor sy dood. Weer eens is Joodse leiers vervolg en pogings is aangewend om die Jiddisje kultuur uit te wis.
Sommige geleerdes meen Stalin het beplan om alle Jode in die Sowjetunie na die Joodse oblast te deporteer, nes hy met baie ander volke gedoen het. Die Doktersameswering was dalk die eerste stap in hierdie rigting. Die plan is egter laat vaar teen die tyd dat Stalin op 5 Maart 1953 dood is.
Line 53 ⟶ 54:
Teen 1991 het Jode minder as 2% van die bevolking uitgemaak. Jiddisj word egter weer in skole aangebied en daar is ’n Jiddisje radiostasie.
== Ekonomie ==
Die ekonomie is gebaseer op [[goud]], [[tin]], [[yster]], [[grafiet]], hout, beperkte landbou en die vervaardiging van veral kos en tekstiel.
== Verwysings ==
: ''Hierdie artikel is merendeels vertaal vanaf die Engelse Wikipedia-artikel [
{{Verwysings}}
{{Koördinate|48|36|N|132|12|O|aansig=titel}}▼
▲{{Koördinate|48|36|N|132|12|O|aansig=titel}}
{{Deelgebiede van Rusland}}
| |||