Webjoernaal: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Alias (besprekings | bydraes) k ortografie: 'n |
Tikfoute |
||
Lyn 1:
[[Lêer:Wordpress205.png|
'n '''Webjoernaal''' (ook bekend as 'n '''blog''' of '''weblog'''), is 'n [[webwerf]] wat gereeld
Dit is die persoonlike of juis die gespesialiseerde karakter wat webjoernale toenemend gewild vir besoekers maak.
Lyn 8:
Kronieke, [[ekserpteboeke]] ([[Engels]]: ''commonplace books''), dagboeke en [[perskrifte]] (Engels:''perzines'') kan beskou word as voorlopers van webjoernale.
Voor webjoernale gewild geword het, het digitale gemeenskappe verskeie vorme aangeneem insluitende [[Usenet]], e-poslyste en bulletinbordstelsels (BBS'e). In die 1990’s, het internetforumsagteware soos WebEx, deurlopende gesprekke met gespreklyne (Engels: ''threads'') geskep. Gesprekslyne is direk opeenvolgende inskrywings in 'n elektroniese tekskommunikasiemedium waarvan die onderwerp van bespreking verwant is aan en direk aansluit by vorige inskrywings.
===
[[Lêer:Justin Hall Self Portrait 2006.jpg|
Die moderne webjoernaal het ontwikkel van die aanlyndagboek, waarin mense 'n aaneenlopende rekord gehou het van hul persoonlike lewens. Meeste van sulke skrywers het hulself dagboekskrywers, joernaliste, of joernaalhouers genoem. 'n Paar het na hulself verwys as escribisioniste (Engels: ''escribitionists''). Justin Hall, wat elf jaar van persoonlike webjoernaal in [[1994]] begin het toe hy 'n student aan Swarthmore Kollege was, word algemeen as een van die vroegste webjoernaalskrywers erken. Een van die vroegste voorbeelde van 'n webjoernaal in [[Frans]] is ''Montréal, soleil et pluie'' wat tussen [[7 Junie]] [[1995]] en [[9 Junie]] [[1998]] berig gedoen het oor die outeur se lewe in [[Montréal]] [http://www.er.uqam.ca/nobel/r17010/msp/].
Ander vorme van joernale wat ook aanlyn bygehou is, het ook bestaan. 'n Bekende voorbeeld was die speletjiesprogrammeerder, John Carmack, se joernaal. Webwerwe, beide besigheids- en persoonlike tuisbladsye het dikwels "Wat is Nuut"- of "Nuus"-afdelings, dikwels op die indeksbladsy en georden volgens datum. Een voorbeeld van 'n nuusgebaseerde "webjoernaal" is die "Drudge Report" gestig deur die joernalis Matt Drudge. 'n Ander is die ''Institute for Public Accuracy'' wat begin het om nuusvrystellings te publiseer 'n paar keer 'n week gedurende die begin van [[1998]]. 'n Ander voorloper vir die webjoernaal was die tong-in-die-kies persoonlike webwerf wat gereeld opgedateer is deur die Usenet-legende Kibo.▼
▲Ander vorme van joernale wat ook aanlyn bygehou is, het ook bestaan. 'n Bekende voorbeeld was die speletjiesprogrammeerder, John Carmack, se joernaal. Webwerwe, beide besigheids- en persoonlike tuisbladsye het dikwels "Wat is Nuut"- of "Nuus"-afdelings, dikwels op die indeksbladsy en georden volgens datum. Een voorbeeld van 'n nuusgebaseerde "webjoernaal" is die "Drudge Report" gestig deur die joernalis Matt Drudge. 'n Ander is die ''Institute for Public Accuracy'' wat begin het om nuusvrystellings te publiseer 'n paar keer 'n week gedurende die begin van
Jesse James Garrett, 'n redakteur van Infosift, begin met die byhou van 'n lys van interessante webwerwe wat hy besoek. Die lys met [[URL]]'e word gestuur na Cameron Barrett wat die lys publiseer op die webwerf Camworld. Meer persone begin met die instuur van interessante [[skakel]]s. Jorn Barger het eerste die term webjoernaal (''Weblog'') op [[17 Desember]] [[1997]] gebruik. Die korter vorm ''blog'' is deur Peter Merholz gebruik toe hy grapenderwys die woord ''weblog'' in die frase ''we blog'' op sy webjoernaal, Peterme.com, in April of Mei [[1999]] geplaas het. ▼
▲Jesse James Garrett, 'n redakteur van Infosift, begin met die byhou van 'n lys van interessante webwerwe wat hy besoek. Die lys met [[URL]]'e word gestuur na Cameron Barrett wat die lys publiseer op die webwerf Camworld. Meer persone begin met die instuur van interessante [[skakel]]s. Jorn Barger het eerste die term webjoernaal (''Weblog'') op [[17 Desember]] [[1997]] gebruik. Die korter vorm ''blog'' is deur Peter Merholz gebruik toe hy grapenderwys die woord ''weblog'' in die frase ''we blog'' op sy webjoernaal, Peterme.com, in April of Mei [[1999]] geplaas het.
Die vroeë webjoernale was dus bloot opgedateerde komponente van gewone webwerwe. Die ontwikkeling van [[sagteware]] om die produksie en onderhoud van webartikels makliker te maak, het publiseering op die web deur die minder tegnies ingestelde individue moontlik gemaak. Uiteindelik het dit gelei tot 'n spesifieke soort aanlyn publisering wat die webjoernale produseer wat ons vandag ken. Die gebruik van lesergebaseerde sagteware is nou 'n tipiese aspek om 'n webjoernaal in stand te hou. Webjoernale kan gehuisves word deur gespesialiseerde webjoernaalhuisvestingdienste, of dit kan aangedryf word deur webjoernaalsagteware soos WordPress, blogger of LiveJournal, of gehuisves deur 'n gewone webhuivestingdiens, soos Mweb.
Na 'n stadige begin het webjoernale se gewildheid begin toeneem: die webwerf Xanga, geloods in [[1996]], het slegs 100 joernale teen 1997 gehad, maar oor 20
* ''Open Diary'', geloods in Oktober 1998 en het gou duisende aanlynjoernale gehad. ''Open Diary'' het met sy leserkommentaar geïnoveer en sodoende die eerste webjoernaalgemeenskap geword waar lesers hul kommentaar kon byvoeg by ander skrywers se webjoernale.
* Brad Fitzpatrick het LiveJournal in Maart 1999 begin.
* Andrew Smales skep Pitas.com in Julie 1999 as 'n makliker alternatief om 'n "nuusbladsy" op 'n webwerf in stand te hou, gevolg deur Diaryland in September 1999 wat meer op die persoonlike dagboekgemeenskap gevestig het.
* Evan Williams en Meg Hourihan (Pyra Labs) loods blogger.com in Augustus 1999 (gekoop deur Google in Februarie [[2003]]).
Webjoernale kombineer die persoonlike webwerf met gereedskap wat ten doel het om skakeling met ander webwerwe makliker te maak — spesifiek permanente skakels (permalinks), webjoernaalrolle (blogrolls) en terugspoor (trackback). Dit tesame met webjoernaalsoekenjins maak dit vir webjoernaalskrywers moontlik om skakels te volg na ander individue met soortgelyke belangstellings.
===
Teen [[2001]] was webjoernale reeds sodanig 'n fenomeen dat handleidings gepubliseer word. Die handleidings fokus veral op tegnieke. Die belangrikheid van die webjoernaalgemeenskap (en sy verhouding met die breë gemeenskap) het gou toegeneem. Gevestigde joernalistieke opleidingsentra het begin om navorsing te doen oor webjoernale en die verskille tussen hoofstroomjoernalistiek en webjoernale uitgewys.
Lyn 52:
Die ''Columbia Journalism Review'' het begin om gereeld te fokus webjoernale en webjoernaalskrywers. Boeke oor webjoernale word uitgegee terwyl webjoernaalskrywers ook op radio en televisie begin verskyn. Merriam-Webster se woordeboek verklaar "''blog''" as die woord van die jaar in 2004.
In die VSA was webjoernale die belangrikste rolspelers om vals dokumente wat deur Dan Rather, 'n televisiejoernalis tydens 'n CBS program ''60 Minutes'' belig is, te ontbloot. Die dokumente oor VSA-president [[George W. Bush]] se militêre diens is bevraagteken deur webjoernaalskrywers en CBS het verskoning aangebied vir "onvoldoende veslagdoeningtegnieke". Baie webjoernaalskrywers beskou hierdie skandaal as die begin van die massamedia se aanvaarding van webjoernale beide as bronne van nuus en mening sowel as 'n middel waardeur politieke druk toegepas kan word.
Lyn 62:
== Soorte webjoernale ==
* '''Nuuswebjoernaal'''
'n Nuuswebjoernaal is 'n aanlyn koerant waarin die interaktiwiteit toeneem.’n Nuuswebjoernaal word meer as een keer 'n dag opgedateer, fokus op aktuele onderwerpe en word gewoonlik onderhou deur verskeie redaksielede.
* '''Meningwebjoernaal'''
'n Meningwebjoernaal is 'n webjoernaal waarop daagliks menings, kommentare en/of satiese beskouings gepubliseer word oor aktuele aangeleenthede in die samelewing.
* '''Pretjoernaal''' (''Funlog'')
'n Pretjoernaal is 'n webjoernaal waarin alles wat verbandhoudend is met humor en/of waar bisarre nuusfeite 'n rol speel.
* '''Lewenswebjoernaal'''
'n Lewenswebjoernaal is 'n webjoernaal waarop gereelde berigte geplaas word oor gebeurtenisse in die lewe van die skepper van lewenswebjoernaal. Dit kan beskou word as ’n aanlyndagboek.
* '''Klubwebjoernaal'''
'n Klubwebjoernaal is 'n meer uitgebreide weergawe van 'n gasteboek van ’n klub of organisasie as werklik 'n suiwer webjoernaal. Dit is weliswaar nie 'n geslote joernaal nie en is vir enige persoon toeganklik, maar verreweg die meeste besoekers van 'n klubwebjoernaal sal egter deel uitmaak van 'n bepaalde klub, vereniging of organisasie waarvan die lede nuus en wetenswaardighede met betrekking tot hul klub publiseer.
* '''Skakelwebjoernaal'''
'n Skakelwebjoernaal bestaan uit 'n versameling url's (adresse op die internet) wat deur diegene wat die skakelwebjoernaal versorg as interessant bestempel word vir die leser van die betrokke webjoernaal .
* '''Selfoonwebjoernaal'''
'n Selfoonwebjoernaal is 'n webjoernaal wat bygehou word vanaf 'n [[selfoon]] (byvoorbeeld deur MMS of e-pos), selfs ook met foto's geneem op 'n selfoon. <!-- is dit enigsins nog relevant? -->
* '''Musiekwebjoernaal'''
'n Musiekwebjoernaal is 'n webjoernaal waarin gefokus word op musiek, hetsy kritiek of bevordering van musiek, groepe of musici.
* '''Skakelversameling''' (''Linkdump'')
'n Skakelversameling is 'n webjoernaal waarop verskillende grappige, ontroerende of skokkende aangeleenthede die fokus is. In werklikheid is dit slegs 'n versameling van skakels, deurgaans voorsien van persoonlike kommentaar.
* '''Skokwebjoernaal'''
'n Skokwebjoernaal probeer deur middel van skokkende en aggressiewe inhoud publieke belangstelling te lok.
* '''Besigheidswebjoernaal'''
'n Besigheidswebjoernaal is 'n webjoernaal waarop artikels geplaas word oor 'n besigheid. Dit verteenwoordig nie die mening van ’n individu nie maar wel die mening van ’n besigheidsentiteit oor 'n bedryf of besigheid.
* '''Poliwebjoernaal'''
'n Poliwebjoernaal is is 'n webjoernaal waarop politici artikels plaas.
* '''Stadswebjoernaal'''
'n Stadswebjoernaal is 'n webjoernaal waarop artikels geplaas word met as onderwerp 'n bepaalde stad of gemeenskap.
* '''Klasbwebjoernaal'''
'n Klasbwebjoernaal is 'n webjoernaal waarin artikels geplaas word deur 'n klas: sowel deur die leerkrag as die leerlinge. Dit kan klasbelewenisse, die daaglikse agenda met take en lesse, foto's, briewe aan ouers en skakels na webwerwe bruikbaar vir lesse, insluit.
* '''Temawebjoernaal'''
'n Temawebjoernaal is 'n webjoernaal waarop artikels geplaas word oor een onderwerp of professie. Die individue wat dit produseer het 'n passie vir 'n besondere onderwerp en het gewoonlik omvangryke kennis van dié onderwerp. Daar is tans webjoernaaluitgewers wat hierdie soort joernale professioneel bestuur.
* '''Reiswebjoernaal'''
'n Reiswebjoernaal is 'n webjoernaal waarop artikels oor verskillende reise wat mense onderneem. Soms word die webjoernaal onderweg bygehou, maar meer algemeen na die reis gebaseer op 'n reisdagboek wat tydens die reis gehou is.
* '''Fotowebjoernaal'''
'n Fotowebjoernaal is 'n webjoernaal waarop slegs foto's en kort beskrywings en/of kommentaar geplaas word.
Lyn 115:
== Inhoud van 'n webjoernaal ==
'n Webjoernaal artikel bestaan gewoonlik uit die volgende:
* Titel, die hoofopskrif van die artikel.
* Liggaam, die hoofinhoud van die artikel.
* Permanenteskakel, die URL van die volledige individuele artikel.
* Plasingsdatum, datum en tyd toe die artikel gepubliseer is.
Addisionele opsies sluit die volgende in:
Lyn 134:
== Webjoernaalgewildheid ==
Analises deur navorsers dui aan dat daar twee maniere is waarop webjoernale gewild word, naamlik deur verwysings (Engels: ''citations'') en deur middel van afilliasie (byvoorbeeld webjoernaalrolle). Die basiese gevolgtrekking van die studie, is dat terwyl dit tyd verg vir 'n webjoernaal om populêr te word, en permanente skakels (Engels: ''permalinks'') die proses vinniger aan die gang sit, en 'n beter aanduiding is van populariteit en gesag as webjoernaalrolle, aangesien dit wys dat persone werklik die webjoernaal se inhoud lees en dit as waardevol en belangwaardig ag in spesifieke gevalle.
Die blogdex-projek is geloods deur navorsers in die MIT Media Lab met die doel om die web te deurkruis en inligting van duisende webjoernale te bekom ten einde hul sosiale eienskappe te ondersoek. Die projek het inligting vir vier jaar ingesamel en het die outomatiese verspreiding van gewilde inligting in die gemeenskap gevolg. Dié projek is nie meer aktief nie.
Webjoernale word ook rang verleen deur [[Technorati]] gebaseer op die getal inkomende skakels en deur Alexa Internet gebaseer op webbesoeke deur gebruikers van die Alexa nutsbalk (Engels: ''toolbar'').
Lyn 143:
== Die Webjoernaal buite die Anglofoonsfeer ==
Engels was die oorheersende taal tydens die beginjare van webjoernale.
Gedurende April 2006 word gereken dat minder as een derde van alle webjoernaal artikels in Engels is. [[Japannees]] en [[Sjina|Sjinees]] groei die vinnigste in die webjoernaalsfeer. Volgens Technocrati se berekeninge (2006) is die volgende tale in volgorde die gewildste vir webjoernale, Japannees, Sjinees, Engels, [[Spaans]], [[Italiaans]], Frans, [[Portugees]], [[Nederlands]] en [[Duits]]. [[Koreaans]] is ook 'n prominente webjoernaaltaal wat onderskat word in die Technocrati evaluasie aangesien dié soekenjin nie verskeie prominente Koreaanse webwerwe indekseer nie.
Lyn 152:
* [http://www.avesse.net/afrikaans/ Afrikaanse blogs webring]
* [http://www.blogafrikaans.co.za/ Afrikaanse webjoernale]
* [http://www.ojr.org/ojr/images/blog_software_comparison.cfm Webjoernaalsagteware vergelyking]
{{Voorbladster}}▼
[[Kategorie:Internet]]
[[Kategorie:Joernalistiek]]
[[Kategorie:Massamedia]]
▲{{Voorbladster}}
| |||