Uranus se ringe: Verskil tussen weergawes

[[Lêer:Uranian rings scheme.png|240px|thumbduimnael|Uranus se ringstelsel. Soliede lyne dui die ringe aan en stippellyne die mane se wentelbane.]]

Die meeste van Uranus se ringe is ondeurskynend en net ’n paar kilometer breed. Die deeltjies waaruit die ringe bestaan, is hoofsaaklik 0,2–20 m in deursnee. Sommige ringe is egter dunner: die breë, dowwe 1986U2R/ζ-, μ- en ν-ring bestaan uit klein stofdeeltjies, terwyl die smal, dowwe λ-ring ook groter liggame bevat.

== Ontdekking ==

Die eerste vermelding van ’n moontlike ring om Uranus is gemaak deur William Herschel, wat op 22 Februarie 1789 geskryf het: "’n Ring word vermoed."<ref name=BBCN-Rincon /> Hy het ’n klein diagram geteken en aangedui dat dit "effens na rooi neig". Die Keck-teleskoop in [[Hawaii]] het sedertdien bevestig dat dit die geval is, minstens vir die ν-ring.<ref name=dePater2007>{{cite journal|last=de Pater|first=Imke|coauthors=Hammel, H. B.; Showalter, Mark R.; Van Dam, Marcos A.|title=The Dark Side of the Rings of Uranus |journal=Science|year=2007|volume=317|pages=1888–1890|bibcode=2007Sci...317.1888D| doi=10.1126/science.1148103|pmid=17717152|issue=5846}}</ref> In die twee eeue tussen 1789 en 1977 is selde, indien ooit, na die ringe verwys. Dit laat twyfel ontstaan of Herschel iets kon gesien het terwyl honderde sterrekundiges ná hom niks gesien het nie. Tog meen sommige wetenskaplikes dat Herschel akkurate beskrywings gegee het van die ν-ring se grootte in vergelyking met dié van Uranus, asook sy veranderinge soos wat Uranus om die [[Son]] wentel en sy kleur.<ref>{{cite web|title=Did William Herschel Discover The Rings of Uranus in the 18th Century?|work=Physorg.com|url=http://www.physorg.com/news95949762.html|year=2007| accessdate=2007-06-20}}</ref>

Die bevestigde ontdekking van die ringe deur Elliot, Dunham en Mink het op 10 Maart 1977 plaasgevind met behulp van die Kuiper-lugsterrewag, en dit was bloot toevallig. Hulle wou die [[verduistering]] van die [[ster]] SAO&nbsp;158687 by Uranus gebruik om die planeet se atmosfeer te bestudeer. Hulle het waargeneem dat die ster vyf keer vir kort rukkies voor en ná die verduistering verdwyn het. Hulle het afgelei dat ’n stelsel van smal ringe om die planeet bestaan.<ref name=Elliot1977 /><ref name=Elliot1977b>{{cite journal|title=The rings of Uranus|last=Elliot|first=J.L.|coauthors=Dunham, E. and Mink, D.|journal= Nature|volume=267|issue=5609|year=1977|pages=328–330| url=http://www.nature.com/nature/journal/v267/n5609/abs/267328a0.html|doi=10.1038/267328a0|bibcode = 1977Natur.267..328E }}</ref> Die vyf verduisterings is aangedui deur die [[Grieks]]e letters α, β, γ, δ en ε.<ref name=Elliot1977>{{cite web|last=Elliot|first=J.L.|coauthors=Dunham, E; Mink, D.|title=The Occultation of SAO – 15 86687 by the Uranian Satellite Belt|publisher=International Astronomical Union, Circular No. 3051|year=1977|volume=83| url=http://www.cbat.eps.harvard.edu/iauc/03000/03051.html}}</ref> Dit word sedertdien vir die name van die ringe gebruik. Later het hulle nog vier ringe ontdek: een tussen die β- en γ-ring en drie binne die α-ring.<ref name=Nicholson1978>{{cite journal|last=Nicholson|first=P. D.|coauthors=Persson, S.E.; Matthews, K. et al.|title=The Rings of Uranus: Results from 10 April 1978 Occultations|journal=The Astronomical Journal|year=1978|volume=83|pages=1240–1248|bibcode=1978AJ.....83.1240N |doi=10.1086/112318}}</ref> Ersgenoemde is die η-ring genoem en die ander ringe 4, 5 en 6, na die verduisterings in ’n sekere verslag.<ref name=Millis1978>{{cite journal|last=Millis|first=R.L.|coauthors=Wasserman, L.H.|title=The Occultation of BD −15 3969 by the Rings of Uranus|journal=The Astronomical Journal|year=1978|volume=83|pages=993–998|bibcode=1978AJ.....83..993M|doi=10.1086/112281}}</ref> Uranus se ringstelsel was die eerste een wat ontdek is ná dié van Saturnus.<ref name=Esposito1989>{{cite journal|last=Esposito|first=L.W.|coauthors=Colwell, Joshua E. |title=Creation of The Uranus Rings and Dust bands|journal=Nature|year=1989|volume=339|issue=6226|pages=605–607|bibcode=1989Natur.339..605E| doi=10.1038/339605a0}}</ref>

Voyager 2 het die ringe in 1986 afgeneem toe dit deur die ringstelsel gevlieg het. Nog twee dowwe ringe is ontdek, wat die totaal op 11 te staan gebring het. Die Hubble-ruimteteleskoop het in 2003-20052003–2005 ’n verdere twee ringe ontdek, wat die totaal op 13 te staan gebring het. Boonop het Hubble twee onbekende mane vir die eerste keer afgeneem. Een van hulle, [[Mab (maan)|Mab]], deel sy wentelbaan met die buitenste, nuut ontdekte ring.<ref name=NASA2005>{{cite web|title=Nasa's Hubble Discovers New Rings and Moons Around Uranus|work=Hubblesite| url=http://hubblesite.org/newscenter/archive/releases/2005/33/| year=2005|accessdate=2007-06-09}}</ref>

== Algemene eienskappe ==

[[Lêer:Uranian rings PIA01977.jpg|thumbduimnael|200px|Uranus se binneste ringe. Die helder buitenste ring is die ε-ring; nog agt ringe is ook sigbaar.]]

Die ringe kan verdeel word in drie groepe: nege smal hoofringe (6, 5, 4, α, β, η, γ, δ, ε), twee stowwerige ringe (1986U2R/ζ, λ)<ref name="Burns2001">{{cite encyclopedia

In die geheel verskil Uranus se ringstelsel van beide Jupiter se dowwe, stowwerige ringe en Saturnus se breë, komplekse ringe, waarvan sommige uit baie helder waterys bestaan. Daar is egter ooreenkomste met sommige dele van laasgenoemde stelsel: die ε-ring en Saturnus se F-ring is albei smal, relatief donker en word deur twee mane beïnvloed. Die nuut ontdekte buitenste ringe van Uranus stem ooreen met die buitenste G- en E-ring van Saturnus.<ref name=dePater2006b>{{cite journal|last=dePater|first=Imke|coauthors=Hammel, Heidi B.; Gibbard, Seran G.; Showalter, Mark R. |title=New Dust Belts of Uranus: One Ring, Two Ring, Red Ring, Blue Ring |journal=Science|year=2006|volume=312|pages=92–94|bibcode=2006Sci...312...92D| doi=10.1126/science.1125110 |pmid=16601188|issue=5770}}</ref> Smal ringetjies in die breë Saturnus-ringe stem ook ooreen met die smal ringe van Uranus. Daarby kan die stofbane tussen die hoofringe van Uranus soortgelyk wees aan die ringe van Jupiter.<ref name=Burns2001 />

== Tabel ==

== Verwysings ==

== Eksterne skakels ==

* [http://solarsystem.nasa.gov/planets/profile.cfm?Object=Uranus&Display=Rings Uranus' Rings] by [http://solarsystem.nasa.gov/ Nasa's Solar System Exploration]

* [[imageLêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is hoofsaaklik vertaal uit die [http[://en.wikipedia.org/wiki/Rings_of_Uranus:Rings of Uranus|Engelse Wikipedia]</small>]