Latyn: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
JMK (besprekings | bydraes) kNo edit summary |
JMK (besprekings | bydraes) hofies |
||
Lyn 17:
}}
'''Latyn''' (''Lingua Latina'') was
==Latynse taalimperium==
In die meerderheid gevalle was die taaldwang op subtiele wyse toegepas. Soos te vinde by die oorwonne Galliërs (waar die huidige Frankryk tans staan), is daar in aanraking gekom met 'n beskawing wat hulle én die Romeine as beter en as hoër beskou het. Vir 'n burger om sekere betrekkings te kon kry en as "beskaafd" deur te gaan, moes die persoon Latyn ken. Die Galliese aristokrasie wat hul voorregte wou behou, het hul kinders na Rome toe gestuur om Latyn goed te leer praat en skryf. Selfs in die tyd van die hoogbloei van die Romeinse Ryk het die Romeine en Grieke egter steeds die Griekse taal as superieur beskou. 'n Romein wat as "beskaaf" wou deurgaan, het Grieks geleer, gepraat en geskryf.<ref>Steyn, J.C. 1980. ''Tuiste in eie taal: die behoud en bestaan van Afrikaans''. Kaapstad: Tafelberg-Uitgewers. p. 30,31,41</ref>
==Invloed==
Al die [[Romaanse tale]] het hul oorsprong in Latyn, en talle woorde in moderne tale soos [[Afrikaans]] is gebaseer op Latyn. (Omtrent 80% van wetenskaplike woorde in [[Engels (taal)|Engels]] wortel in Latyn.) Latyn was die [[lingua franca]], die taal wat geleerdes gebruik het vir wetenskaplike en politieke sake, vir meer as 'n duisend jaar in die Westerse wêreld. In die [[agtiende eeu]] is dit begin vervang deur [[Frans]] en dan deur Engels laat in die [[negentiende eeu]]. [[Kerklatyn]] bly vandag nog die formele taal van die [[Rooms-Katolieke Kerk]], en dit is die amptelike nasionale taal van die [[Vatikaanstad]], alhoewel [[Italiaans]] die [[voertaal]] is. Dié kerk het Latyn aanhou gebruik as sy [[liturgiese taal]] tot die 1960's. Dit word steeds gebruik, saam met [[Grieks]], om die name wat in die [[wetenskaplike klassifikasie]] van alle lewende dinge gebruik word, te verskaf. Vandag is die naaste verwante taal daaraan Italiaans.
== Hoofeienskappe ==
Latyn is 'n sintetiese of inflektiewe taal: aanvoegsels word aangeheg aan 'n vaste stam om geslag, getal en vorm aan te dui in byvoeglike naamwoorde, selfstandige naamwoorde en voornaamwoorde. Hierdie proses word vervoeging genoem; en persoon, getal, tyd, vorm, en gemoedstemming in werkwoorde, wanneer dit verbuiging genoem word. Daar is vyf vervoegings van selfstandige naamwoorde, en vier verbuigings van werkwoorde.
|