Gouritsrivier: Verskil tussen weergawes

Die '''Gouritsrivier''' is ‘n'n rivier in die [[Wes-Kaap]]. Dit kom vanuit die [[Karoo]] tussen die [[Langeberg|Lange-]] en [[Outeniquaberge]] deur en mond wes van [[Mosselbaai]] in die [[Indiese Oseaan]] uit.

== Die naam Gourits ==

Die presiese oorsprong van die naam Gourits kan nie met sekerheid agterhaal word nie. Korporaal [[Hieronymus Cruse]] het in 1667 'n Khoistam, die Gouriquas, aan die oewers van ‘n'n rivier teengekom wat later na hulle genoem is. Volgens die bronne ‘n'n woord wat "vuil" beteken. Op ‘n'n Portugese kaart uit 1489 staan op ‘n'n plek waar die Gourits moet wees die naam Rio della Vache. In Portugees is dit Rio das Vaccas (rivier van die koeie). Na Dias se reis is die naam Rio dos Vaqueiros (rivier van die beeswagters) gebruik.

== Opvanggebied ==

Neem 'n mens die grootte van Suid-Afrika se riviere in ag, is die Gourits ‘n'n groot rivier. Sy opvanggebied is soos ‘n'n groot blaar met die afmetings van noord na suid van 250km250 km en 350km350 km van wes na oos. Die gebied wat die water versamel wat deur die Gourits die see kan bereik, is 45 702 vierkante kilometer groot. Afgesien van ‘n'n klein gebied oos van die Outeniquaberge is die hele gebied Karoo. Die reënval wissel van 102 tot 305mm305 mm per jaar, behalwe hoog in die Swart- en Outeniquaberge. Daar kan dit oor die 1 000mm 000 mm reën. Die gemiddelde jaarlikse afloop is 695 miljoene kubieke meter. Gewoonlik is die afloop laag en verdeel tussen baie nie-standhoudende bergstrome. Die groter riviere in die opvanggebied is die (a) [[Grootrivier]], Touwsrivier en die Buffelsrivier (aan die westekant van die "blaar"), (b) [[Gamkarivier]], Koekemoersriver, Leeuwrivier en die Dwykarivier (in die middel van die "blaar") en (c) [[Olifantsrivier,_Wes Wes-Kaap_-_Klein_KarooKaap – Klein Karoo|Olifantsrivier]] en die Kammanassierivier (aan die suidoostelike kant van die "blaar").

== Stroomgebied van die Gourits ==

In die Rooiberge so ongeveer 25km25 km oos van [[Van Wyksdorp]] en so 15km15 km suid van [[Calitzdorp]] kom die Gamka- en die Olifantsriviere saam om die Gouritsrivier te vorm. Net noord van die kloof wat die skeiding vorm tussen die Lange- en die Outeniquaberge sluit die Grootrivier van wes by die Gourits aan. Stroomaf sluit die Langtouw van noordwes ook nog aan. Van hier gaan die rivier deur die berge en kom by Die Poort op die kusvlakte aan. Uit die weste sluit nog slegs twee klein riviere, die Wydersrivier en die Valsriver, aan. Kort voor die Gourits die see by [[Gouritsmond|Gouritsriviermond]] (voorheen bekend as The Fisheries) en Kanon bereik, is daar in goeie reënjare oos ‘n'n vlei genaamd Voëlvlei en wes Elbertsvlei.

== Vloede ==

Vir die boer op die vloedvlakte van die rivier is die rivier die lewensaar van sy bestaan. Groot damme in die Groot-, Gamka-, Olifants- en hul sytakke het die water in die Gourits baie verminder. Dus kom die geweldige oorstromings en vernielings wat die rivier veroorsaak het nie meer voor nie. Nogtans kom die rivier periodiek af en word die oewers oorstroom. Vloede het egter groter gevolge en daarom staan die jare 1901-02, 1928, 1954, 1964, 1969, 1981, 1996 en 2000 uit. In sulke gevalle stroom die water die lande binne en doen skade aan heinings, kragpale, telefoondrade, paaie, pompe en veevoer. Allerhande van hierdie materiaal en dooie diere word deur die rivier uit die Karoo see toe saamgesleep. ‘n'n Voordeel van die oorstromings is dat dit ‘n'n vrugbare rooierige slik op die lande agterlaat. In 1981 na die [[Laingsburgvloed]] het daar egter ‘n'n laag dooie grond agter gebly. Maart 1981 reën dit besonder baie by [[Oudtshoorn]] en Calitzdorp. Met die Olifantsriver in vloed gebeur by die Gourits dieselfde as ‘n'n paar maande tevore.

== Boerdery ==

== Bevolking ==

== Riviermonding ==

Die riviermonding is permanent oop. Getywerking word tot 8 km in die binneland tot by die laagwaterbrug by Die Eiland ervaar. Weens menslike aktiwiteite in die besonder wye opvanggebied lei die mond onder versouting en besmetting met uitheemse plantegroei. Strandoordontwikkeling, motors en bote op die strand, plattrap van plante by die monding en beeste wat wei op die vloedvlaktes van die rivier degradeer die habitat. ‘n'n Keerwal hinder die natuurlike vloei na die riviermond. Oewerplantegroei is vernietig, oewers stort in en erosie kom voor. Dit het alles ‘n'n nadelige invloed op die natuurlike vloei van die rivier.

== Vislewe ==

== Bibliografie ==

* ''[[Standard Encyclopaedia of Southern Africa]]'', vol. 5. Kaapstad: Nasou, 1972. ISBN 0-625-00321-7

* Burman, J.: The Little Karoo. H en R, 1981. ISBN 079810-7981-1214-X

* River Health Programme. State of Rivers Report: Rivers of the Gouritz Water Management Area. Pretoria: Departement Waterwese en Bosbou, 2007. ISBN 0-620-38676-0{{OCLC|687282616}}

* Briel, R.: Albertinia 100 jaar 1902-20021902–2002. Langeberg: Lourette, 2002. ISBN 0-620-28944-9

* Suid-Afrika topografiese kaart 1:50 000 Vel 3421BA Albertinia tweede uitgawe

{{koördinate|34|20|47|S|21|53|08|O|displayaansig=titletitel|name=Mond van die Gouritsrivier}}