Karel die Grote: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
k Wysigings deur 83.83.161.185 teruggerol na laaste weergawe deur Magioladitis
Maak ISBN reg
Lyn 51:
}}
 
'''Karel die Grote''' ([[Latyn]]: ''Carolus Magnus'' of ''Karolus Magnus'', [[Duits]]: ''Karl der Große'', [[Engels]] en [[Frans]]: ''Charlemagne'') ([[742]] of [[747]] – [[28 Januarie]] [[814]]) was die Koning van die [[Franke]] van 768 tot met sy dood in 814. Hy het [[Italië]] oorwin en die ''Yster Kroon van Lombardye'' in 774 aangeneem. Op 'n besoek aan [[Rome]] in 800 is hy deur [[Pous Leo III]] op [[Kersdag]] tot keiser gekroon waarmee die herlewing van die Romeinse ryk tradisie in die Weste ingelui is in die vorm van die [[Heilige Romeinse Ryk]]. Deur sy buitelandse oorwinnings en interne hervormings het Karel die Grote bygedra tot die herdefinisie van [[Wes-Europa]] en die [[Middeleeue]]. Sy heerskappy word ook geassosieer met die [[Karolingiese Renaissance]], 'n herlewing van kuns en onderwys in die Weste.
 
Karel die Grote was die seun van [[Pepyn die Korte]] en sy vrou Bertrada van Laon. Sy oorspronklike naam in [[Oud-Frankies]] is nooit gedokumenteer nie, maar vroeë voorbeelde van sy naam in Latyn lees "Carolos" of "Karol's". Hy het sy vader opgevolg en saam met sy broer [[Karloman, seun van Pippin III|Karloman]] regeer tot laasgenoemde se dood in 771. Karel die Grote het sy vader se beleid teenoor die pousdom voortgesit en het die beskermer van die pousdom geword, die [[Longobarde]] se mag in Italië opgehef, en oorlog gevoer met die [[Sarasene]], wat sy ryk uit [[Spanje]] lastig geval het. Tydens een van die veldtogte het hy een van die ergste nederlae van sy lewe by Roncesvalles deurgemaak (778). Hy het ook veldtogte teen die bevolkings oos van sy ryk gevoer, veral die Sakse, en hulle na 'n uitgerekte oorlog aan sy heerskappy onderwerp. Deur hulle na [[Christendom]] te bekeer het hy hulle in sy ryk geïntegreer en dus die weg gebaan vir die latere Ottoniaanse Dinastie.
Lyn 58:
 
== Agtergrond ==
[[Lêer:Karl 1 mit papst gelasius gregor1 sacramentar v karl d kahlen.jpg|thumbduimnael|links|'n Frankies koning (middel), soos Karel die Grote uitgebeeld in die Sakramenterie van Karel die Kale (omtrent 870).]]
[[Lêer:Charlemagne.jpg|thumbduimnael|links|Beeldhouwerk van Karel die Grote in [[Frankfurt am Main]].]]
 
Teen die [[6de eeu]] is die [[Franke]] gekersten en het die Frankiese Ryk onder die heerskappy van die Merovinge die magtigste van die koninkryke wat die [[Wes-Romeinse Ryk]] opgevolg het, geword. Na die Slag van Tertry het die Merovinge egter getaan tot 'n staat van magteloosheid wat daartoe gelei het dat hulle ''rois fainéants'' (konings wat niks doen nie) genoem is. So te sê alle regeringsmag van enige belang is uitgevoer deur hulle hoofoffisier, die ''major domus''.
Lyn 67:
Nadat Karloman uit sy pos bedank het, het Pepyn Childeric III met [[Pous Sagarias]] se goedkeuring afgeset. In [[751]] is Pepyn tot koning verkies en gekroon as Koning van die Franke en in in [[754]] het [[Pous Stefanus II]] hom en sy jong seuns weer geseën Hulle was nou die erfgename van die groot ryk wat meeste van westelike en sentraal Europa ingesluit het. Die Merovinge dinastie is hiermee vervang deur die Karolingiese dinastie, vernoem na Pepyn se vader Karel Martel en die dinastie se belangrikste lid, Karel die Grote.
 
Onder die nuwe dinastie het die Frankiese koninkryk uitgebrei om 'n gebied in te sluit wat meeste van Wes-Europa ingesluit het. Die verdeling van die koninkryk het [[Frankryk]] en [[Duitsland]] gevorm;<ref>Oman, Charles. ''The Dark Ages 476&ndash;919476–919''. Rivingtons: London, 1914. Regards Charlemagne's grandsons as the first kings of France and Germany, which at the time comprised the whole of the Carolingian Empire save Italy.</ref> en die godsdienstige, politieke, en kuns evolusie met oorsprong van 'n sentraal-geposisioneerde Francia het 'n definieerende indruk op die hele Wes-Europa gelaat.
 
== Lewe ==
[[Lêer:Frankenreich 768-811.jpg|thumbduimnael|Die uitbreiding van die Frankiese Ryk onder Karel die Grote.]]
 
Daar word gemeen dat Karel die Grote op [[2 April]] 742 in Herstal naby [[Luik (stad)|Luik]], in [[België]] gebore is. Hy het in sy vader se villa in Jupille gaan woon toe hy omtrent sewe was.
Lyn 79:
{{Verwysings}}
 
== Bibliografie ==
* Swart, M.J.: Wêreldleiers. Durban: Butterworths, 1972. ISBN 978-0-409 -09950 3-8
 
[[Kategorie:Frankiese konings]]