Wysiging soos op 16:50, 20 Desember 2015 wysig SpesBona (besprekings \| bydraes) Burokrate, Administrateurs 68 995 edits k Wysigings deur Sahistoryproductions teruggerol na laaste weergawe deur Alias ← Ouer wysiging		Wysiging soos op 18:21, 29 Desember 2015 wysig maak ongedaan Aliwal2012 (besprekings \| bydraes) Administrateurs 125 012 edits proeflees, verw. dupl. skakels Nuwer wysiging →
Lyn 37: == Kinderdae en loopbaan == Hendrik Verwoerd is in [[Nederland]] gebore. Sy vader was [[Wilhelm Johannes Verwoerd]], winkelier, en sy moeder, 'n [[Friesland\|Fries]] ~~het~~wat [[Anje Hendriks Strik\|Anje Strik]] geheet het.<ref>Afrikaans.be[http://afrikaans.be/argief/geskiedenis/index.html] Schaam je, Hendrik!, besoek op 17 Mei 2006</ref> Hy het 'n ouer broer, Leendert, en 'n jonger suster, Lucie, gehad.<ref>Genealogy Data, [http://www.b-zwart.nl/kasper/namenindex/dat52.html] Genealogy Data: Verwoerd, Wilhelm, besoek op 25 November 2006</ref> Lucie, oftewel, Hendrika Johanna Lucretia, is op [[8 November]] [[1908]] in [[Wynberg]] in [[Suid-Afrika]] gebore. Sy is op [[23 April]] [[1940]] met Jasper Johannes Erasmus Cloete getroud en sy sterf op [[26 Julie]] [[1959]]. Hulle het twee kinders gehad: Maria Annette en Jasper Johannes Erasmus Cloete.<ref>Genealogy Data, [http://www.b-zwart.nl/kasper/namenindex/dat504.html#9] Genealogy Data: Verwoerd, Hendrika Johanna Lucretia, besoek op 25 November 2006</ref> Leendert is op [[14 Julie]] [[1899]] in [[Amsterdam]], [[Nederland]] gebore. Hy is op [[5 Desember]] [[1928]] met Dorothea Maria Mellet getroud. Hulle het twee kinders gehad: Len Johann en Collin. Hy sterf op [[27 Desember]] [[1986]].<ref>Genealogy Data, [http://www.b-zwart.nl/kasper/namenindex/dat504.html#8] Genealogy Data: Verwoerd, Hendrika Johanna Lucretia, besoek op 25 November 2006</ref> [[Lêer:HF Verwoerd Transvaler.jpg\|duimnael\|links\|260px\|Dr. H.F. Verwoerd as redakteur van ''[[Die Transvaler]]''.]] Wilhelm Verwoerd het in [[1903]] met sy gesin uit Nederland in die Kaap aangekom toe Hendrik Verwoerd twee jaar oud was. In [[1907]] is die sesjarige Hendrik ingeskryf by die Lutherse Laerskool in Wynberg. In [[1913]] is hy vir standerd vyf in die ''Wynberg High School for ~~boys~~Boys'' ingeskryf. In [[1914]] trek die Verwoerd-gesin na [[Suid-Rhodesië]] (die huidige [[Zimbabwe]]) en keer in [[1917]] terug na [[Suid-Afrika]] waar hulle hulle in [[Brandfort]] in die [[Vrystaat]] vestig. Daar word hy 'n uitstaande leerling van die ''Milton High School''. Hy het die Beit-beurs ontvang en sy naam is ook op die ererol aangebring. Gedurende Februarie 1919 het Verwoerd sy matriekeksamen geskryf. Die eksamen was uitgestel a.g.v die griepepidemie en dus kon hy nie Desember die vorige jaar skryf nie. Hendrik Verwoerd het vir sy matriekeksamen die hoogste punte in die Vrystaat behaal asook die vyfde hoogste punte in die Unie van Suid-Afrika. Daarna is hy na die [[Universiteit Stellenbosch]] om teologie te studeer, maar later het hy van rigting verander, na [[sielkunde]] en [[filosofie]]. Hendrik Verwoerd het in [[1921]] sy B.A.-graad met lof geslaag en in [[1923]] sy M.A.-graad met lof aan die Universiteit Stellenbosch. In [[1924]] verwerf hy sy doktorsgraad in wysbegeerte met sielkunde as studierigting, met 'n proefskrif oor “Die afstomping van gemoedsaandoeninge”. Hy is in 1924 as 'n tydelike hulp in die departement sielkunde aangestel en aan die einde van die jaar as die lektor in sielkunde. Lyn 48: Verwoerd het op die studenteraad gedien en in 1923 was hy die voorsitter. Nadat hy sy doktorsgraad behaal het is hy oorsee vir verdere studie by die [[Oxford Universiteit]] in [[Oxford]]. In [[1925]] verhuis hy na [[Duitsland]] waarna hy in 1926 die universiteite van [[Hamburg]], [[Berlyn]] en [[Leipzig]] besoek. [[Betsie Schoombee]] tree met Hendrik Verwoerd in die huwelik op 7 Januarie 1927 in [[Hamburg]], [[Duitsland]]. Hy sit sy studies daardie jaar voort in die [[Verenigde Koninkryk]] en daarna in die [[Verenigde State]]. Dr. H.F. Verwoerd is tot professor bevorder in die Departement van Toegepaste [[Sielkunde]] en [[Psigotegniek]]. Dr. Verwoerd veroorsaak 'n opskudding as spreker in [[1929]], toe hy genooi word om die Universiteit Stellenbosch se akademiese jaar te open. Hy gebruik geen notas in sy toespraak nie en roep die Universiteit tot 'n nuwe toekomsvisie, wat studente voorberei om 'n werklike bydrae te maak tot die alledaagse lewe, eerder as om slegs 'n akademiese kwalifikasie te bekom. Lyn 56: == Politieke loopbaan == [[Lêer:Macmillan en Verwoerd.jpg\|duimnael\|links\|390px\|Dr. Verwoerd verwelkom sy Britse eweknie, mnr. [[Harold Macmillan]], in [[Suid-Afrika]] op die D.F. Malanlughawe in [[Kaapstad]].]] [[Lêer:Suid-Afrikaanse kabinet 1958.jpg\|duimnael\|300px\|Die Suid-Afrikaanse kabinet in 1958. Voor: dr. [[Eben Dönges]], [[Paul Sauer]], dr. [[Hendrik Verwoerd]], dr. [[E.G. Jansen]], adv. [[C.R. Swart]], adv. [[Eric Louw]]. Agter: J.J. Serfontein, M.D.C. de Wet, dr. A.J.R. van Rhijn, sen. [[Jan de Klerk]], [[Ben Schoeman]], [[PK le Roux]], adv. F.C. Erasmus en [[Tom Naudé]].]] In [[1934]] is prof. Verwoerd een van die leiers van die volkskongres wat hul kommer uitspreek oor die [[Armblankevraagstuk]]. Lyn 69: Verwoerd roep later in 1960 'n referendum uit oor die vraag of Suid-Afrika 'n republiek moet word. Dit is 'n politieke waagstuk. Die veldtog was intensief en soms bitter. Uiteindelik gaan 'n verstommende 90,5% van blanke kiesers stem: 850 458 daarvoor, 775 878 daarteen – 'n meerderheid van net 74 580 vir die republikeine, oftewel 'n skamele 4,6%. Natal was die enigste provinsie waar die meeste teen republiekwording gekant was. Op [[31 Mei]] [[1961]], 59 jaar na die einde van die Boere-republieke, ontstaan die Republiek van Suid-Afrika los van Britse simboliek en heerskappy. Verwoerd, voorheen 'n voorstander van 'n Afrikaner-republiek, meen nou dat die Afrikaners se toekoms die beste beveilig kan word binne 'n blanke republiek. Suid-Afrika se buitelandse uitdagings vermeerder stadig. Die Westerse moondhede is aan die padgee uit Afrika en Verwoerd werk saam met blank beheerde buurstate om 'n geopolitieke buffersone om [[Suid-Afrika]] te bou. Die [[Koue Oorlog]] tussen Westerse en kommunistiese magte woed voort. Verwoerd se anti-kommunistiese beleid bring Westerse steun mee, maar druk oor sy binnelandse beleid neem toe, veral in die VN. Verwoerd meen dat [[Suid-Afrika]] bloot die sondebok is vir sommige Westerse regerings en media, wat die blanke bewind in [[Suid-Afrika]] wil opoffer ten einde met die kommuniste mee te ding om Afro-Asiatiese steun. Hy noem by geleentheid dat die na-oorlogse Weste gedisoriënteerd is oor sy bestemming en sy koloniale skuldgevoelens probeer self deur [[Suid-Afrika]] aan te val. Die land moet egter as 'n voorpos van die Weste bly staan totdat die vreemde gety in die Westerse beskawing verander. ‘n Komplot van die [[ANC]] en SA Kommunistiese Party om [[sabotasie]] in SA te pleeg, word ontbloot en [[Nelson Mandela]] en ander beplanners word in [[1964]] lewenslange tronkstraf opgelê. Tydens verskillende verhore blyk dit dat die ANC 'n klein lidmaatskap het en sy kommunistiese bande vir potensiële ondersteuners wegsteek. Vir meer as 'n dekade na die ANC-leiers se gevangesetting is daar nie noemenswaardige swart onrus nie. Lyn 79: Verwoerd wend hom nie net tot Afrikanerbelange nie, maar glo ook dat werklike stabiliteit slegs gewaarborg kan word as elke bevolkingsgroep in die land gelukkig is. Sy eerste doelwit as Minister van Naturellesake is om die nalatenskap van blanke "baasskap" te vernietig. Hy sê in 1954 in die Senaat: "In 'n vorige era is woorde soos 'baasskap' dikwels gebruik. Soos ons beleid namate ontwikkel het en ons doelwitte verskerp het, en asook met nuwe wêreldontwikkelinge, het ons 'n gevolgtrekking en posisie bereik dat alle vorms van diskriminasie en 'baasskap' uitgewis moet word. Ons parallele ontwikkeling beoog 'baasskap' vir die Bantoe in sy areas, soos ons insgelyks baasskap beoog vir die blanke in sy eie gebied teenoor sy eie mense"<ref>Pelzer, A.N, Verwoerd aan die Woord, Afrikaanse Pers-Boekhandel, 1963.</ref> Die vrugte van Verwoerd se beleid is ook sigbaar in die wyse waarop Suid-Afrika se ekonomie groei teen tot 7,5% per jaar.<ref>Department of Information Services of the Republic of South Africa, Progress through Separate Development, 1966</ref> Van die 26 ontwikkelde lande in die wêreld in 1966, is Suid-Afrika die enigste een in Afrika. <ref>~~Report~~Verslag bydeur die United Nations Budget Commitee, 1966</ref> Tydens Verwoerd se bewind debatteer Afrikaners oor die toekoms, maar leef in vrede en veiligheid binne die blanke gebied. Afrikaans word verder gevestig in die staatsdiens, in wetenskap en tegnologie, en as opvoedingsmedium op alle vlakke. Meeste jong Afrikaners kry werk en sien 'n toekoms vir hulself en hul kinders in die land. Die infrastruktuur van die RSA se wye landskap word ook verder uitgebou. Daar is die [[Oranjerivierprojek]] se dambouprojek, SOEKOR wat plaaslik olie soek, en 'n nuwe plaaslike wapennywerheid. Met die eerste [[kernreaktor]] by [[Pelindaba]] betree [[Suid-Afrika]] die kernkragera. Die land se bruto nasionale produk groei van 1961 tot 1966 met 'n reusagtige 30% en Verwoerd se party wen 1966 se verkiesing oortuigend. In 'n andersins kritiese oorsig in Augustus 1966 beskryf [[Time]] Verwoerd as “one of the ablest leaders Africa has ever produced.” Verwoerd voel egter dat daar dalk ook donker wolke op pad is. Op 31 Mei 1966, by die vyfjarige herdenking van die nuwe Republiek, beklemtoon hy: ”…ons Staat is gebou op opoffering. Die bloed van dappere manne, dappere vroue het ons aardbodem benat. Sulke opofferings brand in 'n nasie se lewe soos vuur, 'n vuur wat nooit uitgedoof kan word nie. Dit vlam weer op wanneer die moeilikhede kom, selfs al sak dit intussen weg. Díe vuur wat die harte van mense staal, sal ons in stand hou. Ons sal ons met hart en hand bly toewy aan ons volk en ons vaderland…Aan hierdie Republiek van Suid-Afrika wy ons ons lewens en ons krag.” Lyn 99: === Sluipmoord === [[Lêer:Verwoerd geskiet.jpg\|duimnael\|300px\|Dr. Verwoerd pas nadat hy geskiet is tydens die Randse Paasskou in April 1960.]] Op [[6 September]] 1966 word Verwoerd in die [[Volksraad]] deur [[Demetrios Tsafendas]], 'n parlementsbode doodgesteek met 'n dolk. Verwoerd word op [[10 September]] 1966 in [[Pretoria]] begrawe. Op [[13 September]] kies die [[Nasionale Party]] adv. [[Balthazar Johannes Vorster]] as nuwe leier waarmee hy outomaties die sewende [[Eerste Minister ~~van Suid-Afrika\|Premier~~ van Suid-Afrika]] word === Reaksie op die sluipmoord === Reaksie op die sluipmoord was gemeng. Alhoewel dit onder [[Afrikaners]] oor die algemeen as 'n tragedie beskou is, was daar ook mense wat anders oor die saak gevoel het. Dr [[Anton Rupert]] verklaar byvoorbeeld kort na die voorval: ''Ek wil nie 'n huigelaar wees nie: die feit dat Dr Verwoerd nie meer die Eerste Minister van Suid-Afrika is nie, is die beste ding wat met ons land kon gebeur het''.<ref>Die Kerkpad, [http://home.mweb.co.za/ke/kerkpad/mei2001/art8.html] DIE OMKERING VAN DIE STAATSBESTEL, Wat het Gebeur?</ref> [[Helen Suzman]] deel die sentiment met haar uitspraak: "I thought we were rid of one of the worst scourges we had."<ref>New Statesman [http://eliza_t.tigblog.org/friends/?next=75] The Assassin and the Tapeworm. (Dimitri Tsafendas, killer of South African prime minister Dr. Hendrik Verwoerd), ~~March~~27 ~~27,~~Maart 2000, bydeur Jon Robins, besoek op 21 Mei 2006</ref> == Werke ==

Hendrik Verwoerd: Verskil tussen weergawes