Boogskutter (sterrebeeld): Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Uitgebrei
Opruim
Lyn 2:
{{Inligtingskas sterrebeeld
| naam= Boogskutter
| beeld= Sagittarius_constellation_mapSagittarius constellation map.png
| onderskrif=
| latyn= Sagittarius
Lyn 23:
| simboliek=
| meteoor=
| aangrensend= [[Arend (sterrebeeld)|Arend]], [[Skild (sterrebeeld)|Skild]], [[Slang (sterrebeeld)|Slang]], [[Slangdraer (sterrebeeld)|Slangdraer]], [[Skerpioen (sterrebeeld)|Skerpioen]], [[Suidelike Kroon]], [[Teleskoop (sterrebeeld)|Teleskoop]], [[Indiër (sterrebeeld)|Indiër]] (hoek), [[Mikroskoop (sterrebeeld)|Mikroskoop]], [[Steenbok (sterrebeeld)|Steenbok]]
}}
 
Die '''Boogskutter''' ([[Latyn]]: ''Sagittarius'') is ’n [[sterrebeeld]] in die suidelike hemelruim wat deel van die [[diereriem]] uitmaak. Dit bevat die [[Melkweg]] se [[galaktiese middelpunt|middelpunt]]. Sy simbool is [[Lêer:Sagittarius.svg|15px]] ([[Unicode]] U+2650 ♐), ’n pyl, en dit word gewoonlik uitgebeeld as ’n [[sentour]] met ’n pyl en boog. Dit lê tussen die [[Slangdraer (sterrebeeld)|Slangdraer]] in die weste en die [[Steenbok (sterrebeeld)|Steenbok]] in die ooste.
 
== Ruimtevoorwerpe ==
=== Sterre ===
Alpha Sagittarii is die hoofster van die sterrebeeld, maar met ’n helderheid van 3,96 [[Magnitude|mag]] is dit nie die helderste een nie. Daar is 22 sterre wat sover bekend [[planeet|planete]] het – die meeste van al die sterrebeelde.
 
=== Diepruimtevoorwerpe ===
[[Lêer:SagittariusCC.jpg|thumbduimnael|links|200px|’n Foto van die Boogskutter aan die naghemel.]]
Die [[Melkweg]] is naby die Boogskutter op sy digste omdat die galaktiese middelpunt hier lê. Daarom bevat die sterrebeeld baie [[sterreswerm]]s en [[newel]]s. Een van die helderste sterreswerms is [[Messier 55]]. Van die bekendste newels is die [[Lagune-newel|Lagune-]] (Messier 8), die [[Omega-newel|Omega-]] (Messier 17) en die [[Driespletige Newel]] (Messier 20), ’n groot newel met ’n paar baie jong, warm sterre.
 
Die Omega-newel (Messier 17, Swaan- of Perdekop-newel) is ’n taamlike helder newel met ’n [[magnitude]] van 6, sowat 4 890 ligjare van die [[Aarde]] af. Dit is in 1746 vir die eerste keer waargeneem en [[sterrekundige]]s verskil sedertdien oor hoe hulle die newel sien, vandaar die groot verskeidenheid name daarvoor.
 
Die Lagune-newel (Messer 8) is ’n [[Newel#Soort newels|emissienewel]] sowat 5&nbsp;000 ligjare van hier af; dit is 140&nbsp;x&nbsp;60 ligjare groot (1,5°). Hoewel dit in teleskope grys lyk, onthul foto's met ’n lang [[beligtingstyd]] die pienk tint wat kenmerkend is van emissienewels.<ref name="Wilkins Dunn 2006">{{cite book
{{cite book
| last1 = Wilkins
| first1 = Jamie
Lyn 49:
| location = Buffalo, New York
| isbn = 978-1-55407-175-3
}}</ref> Dit is taamlik helder, met ’n magnitude van 3.{{sfn|Levy|2005|p=108}} Die middelste deel van die newel is bekend as die [[Uurglas-newel]] vanweë sy voorkoms. Die Lagune-newel bevat ook drie [[Newel#Soorte newels|donker newels]] wat in [[Barnard se Katalogus]] voorkom.<ref name="Wilkins Dunn 2006" />
}}
</ref> Dit is taamlik helder, met ’n magnitude van 3.{{sfn|Levy|2005|p=108}} Die middelste deel van die newel is bekend as die [[Uurglas-newel]] vanweë sy voorkoms. Die Lagune-newel bevat ook drie [[Newel#Soorte newels|donker newels]] wat in [[Barnard se Katalogus]] voorkom.<ref name="Wilkins Dunn 2006" />
 
Die Driespletige Newel (Messier 20, NGC 6514) is ’n emissienewel in die Boogskutter, minder as twee grade van die Lagune-newel af. Dit is deur die [[Frankryk|Franse]] [[komeet]]jagter [[Charles Messier]] ontdek, en is tussen 2&nbsp;000 en 9&nbsp;000 ligjare van die Aarde af. Dit het ’n deursnee van sowat 50 ligjare. Die buitekant van die newel is ’n blouerige [[Newel#Soorte newels|refleksienewel]]; die binnekant is pienk met twee donker stroke wat dit in drie verdeel. [[Waterstof]] in die newel word geïoniseer, wat aan hom sy kenmerkende kleur gee, deur ’n [[veelvoudige ster|driedubbele ster]] in die middel wat in die kruising van die twee donker stroke gevorm het.<ref name="Wilkins Dunn 2006" /> Die newel word verbind met ’n [[sterreswerm]] met ’n magnitude van 6,3.{{sfn|Levy|2005|p=114}}
 
[[Lêer:Messier 54 HST.jpg|thumbduimnael|269px|Messier 54 was die eerste bolvormige sterreswerm wat buite die Melkweg gevind is.<ref>{{cite news|title=First Globular Cluster Outside the Milky Way|url=http://spacetelescope.org/images/potw1145a/|accessdate=9 November 2011|newspaper=ESA/Hubble Photo of the Week}}</ref> ]]
[[Messier 24]], wat ook die Klein Boogskutter-sterwolk genoem word, is ’n sterreswerm met ’n magnitude van sowat 3. Dit is omtrent 9&nbsp;400 ligjare van hier af en het ’n deursnee van sowat 330&nbsp;ligjare. In Messier 24 is [[NGC 6603]], ’n kleiner sterreswerm wat baie dig is. [[NGC 6567]], ’n dowwe [[planetêre newel]], en [[Barnard 92]], a [[Bok-bol]], is ook nabygeleë.{{sfn|Levy|2005|pp=143–144}}
 
Line 65 ⟶ 64:
[[Baade se Venster]] is ’n gebied wat baie min [[ruimtestof]] bevat wat die uitsig versper, en wys dus voorwerpe nader aan die Melkweg se middel wat normaalweg nie gesien sou kon word nie. [[NGC 6522]], met ’n magnitude van 8,6, en [[NGC 6528]], magnitude 9,5, is albei bolswerms wat deur Baade se Venster gesien kan word. Hulle is onderskeidelik 20&nbsp;000 en 24&nbsp;000 ligjare van die Aarde af en het albei gemiddelde konsentrasies in die middel. NGC&nbsp;6528 is nader aan die galaktiese middelpunt, op ’n afstand van sowat 2&nbsp;000 ligjare.{{sfn|Levy|2005|pp=174–175}}
 
== Mitologie ==
Die [[Babilonië]]rs het die Boogskutter geïdentifiseer as die god Nerigal of Nergal, ’n vreemde wese wat met ’n pyl en boog skiet.<ref>[http://articles.adsabs.harvard.edu/cgi-bin/nph-iarticle_query?bibcode=1998JBAA..108....9R&db_key=AST&page_ind=6&plate_select=NO&data_type=GIF&type=SCREEN_GIF&classic=YES Page 15] of [http://adsabs.harvard.edu/abs/1998JBAA..108....9R Origins of the ancient constellations: I. The Mesopotamian traditions], by J. H. Rogers</ref> Hy is gewoonlik uitgebeeld met vlerke, twee koppe en ’n skerpioenagtige angel bo sy meer konvensionele perdestert.
 
In die [[Griekse mitologie]] is geglo dis ’n [[sentour]]: half mens, half perd. In sommige legendes was die sentour [[Chiron]], seun van [[Chronos]] en Philyra wat homself in ’n perd verander het om van sy jaloerse vrou af weg te kom. Die pyl van die sterrebeeld wys na die ster Antares, die "hart van die skerpioen".
Line 73 ⟶ 72:
{{Verwysings}}
 
== Eksterne skakels ==
* [http://www.allthesky.com/constellations/sagittarius/ The Deep Photographic Guide to the Constellations: Sagittarius]
* [http://www.ianridpath.com/startales/sagittarius.htm Star Tales – Sagittarius]
* [http://www.aenigmatis.com/astronomy/find/sagittarius.htm Find Sagittarius in the Night Sky]
* [http://www.constellation-guide.com/constellation-list/sagittarius-constellation/ Sagittarius Constellation]
* {{CommonsKategorie-inlyn|Sagittarius}}
* [[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is vertaal uit die [http[://en.wikipedia.org/wiki/Sagittarius_:Sagittarius (constellation) |Engelse Wikipedia]</small>]
 
{{Sterrebeelde}}