Poliëtileen: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
No edit summary |
Jcwf (besprekings | bydraes) No edit summary |
||
Lyn 1:
{{Chemiekas2
|struktuur=Polyethylene-repeat-2D.svg
|struktuur2=Polyethylene-xtal-packing-3D-balls-orthographic.png
|formule = [{{Chem|C|H2}}-]<sub>n</sub>
|Smeltpunt= <110 °C (HD)
}}
[[Lêer:LDPE bottle.jpg|duimnael|links|'n Bottel wat van PE-LD vervaardig is]]
'''Poliëtileen''', afgekort as ''PE'', is 'n
[[Lêer:RadicalPolymerizationEthylene.svg|duimnael|links|300px|Die radikaalmeganisme wat die polimeer vorm]]
▲'''Poliëtileen''', afgekort as ''PE'', is 'n tipe [[plastiek]] wat 'n verskeidenheid gebruike het. Dit word onder andere vir die vervaardiging van vullissakke, buise en die isolasie van elektriese kabels gebruik.
Daar is verskeie tipes PE:
* HDPE – hoë-digtheid poliëtileen
* LDPE – lae-digtheid poliëtileen
* LLDPE - lineêre lae-digtheid poliëtileen
* UHMWPE - ultrahoëmolêregewig poliëtileen
* XLPE – ''cross linked''<!-- oorkruis gekoppelde? --> poliëtileen
Die tipes verskil in hoe hulle gemaak word, maar ook in die kettingstruktuur en die morfologie en eienskappe. Poliëtileen is 'n [[semikristallyn]]e stof. Die kristalstruktuur is gewoonlik ortorombies, hoewel daar ook 'n monoklieniese en 'n kubiese struktuur bestaan. Die ketting vou hom in 'n lamellêre struktuur die geskei word van die volgende lamel deur 'n amorf laagie. Die amorfe komponent gee die materiaal sy buigsaamheid, die kristallyne sy sterkte. Die afstand van lamel tot lamel word die lange periode genoem en bedra 50-300 Å afhanklik van die kettingstruktuur en die molekulêre massa (en sy verdeling).
Die HDPE-vorm word met 'n bepaalde katalisator gemaakt wat lineêre kettings oplewer. Afhanklik van die molêremassaverdeling kan die kristalliniteit hoog wees (~90%). Die stof is dan wit en taamlik hard en glad en die smeltpunt is hoog.
Die LDPE-vorm word by hogere druk vervaardig en bevat lang-kettingvertakkings. Die kristalliniteit is laer as vir HDPE en die smeltpunt is laer
LLDPE is 'n kopolimeer met [[hekseen]] of [[okteen]] (afhankelik van die produsent). Dit gee aan die kettingstruktuur kort-kettingvertakings en 'n kort-kettingvertakking verdeling naas die molêremassaverdeling. Die smeltpunt is laer dan vir HDPE en afhanklik van die verdelings kan die stof deursigtig wees pleks wit. Met baie vertakkings voel die stof plakkerig en word dit vir kleefplastiek gebruik (cling wrap)
UHMWPE is 'n lineêre PE met 'n baie groot molekulêre massa wat tot vesels getrek kan word. Dit kristalliseer nie deur te vou in lamelle nie maar as uitgestrekte kettings. Dit maak die stof baie sterk. Meer as staal.
{{Saadjie}}
{{DEFAULTSORT:Polietileen}}
[[Kategorie:
[[Kategorie:Alkane]]
| |||