Suid-Ndebele: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
No edit summary
Bygewerk
Lyn 3:
|inheemsenaam=isiNdebele
|familiekleur=Niger-Kongo
|state={{Vlaglandvlagland|Suid-Afrika}}
|streek=[[Mpumalanga]], [[Limpopo]], [[Gauteng]], [[Noordwes]]
|sprekers=1,1 miljoen (moedertaal, 2011)<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.ethnologue.com/language/nbl | title=Ethnologue: Languages of the World, Seventeenth edition, Ndebele | publisher=[[Ethnologue]] | accessdate=21 Januarie 2016}}</ref><br />1,4 miljoen (tweede taal in Suid-Afrika, 2002)<ref>{{en}} Webb, Vic. 2002. "Language in South Africa: the role of language in national transformation, reconstruction and development." ''Impact: Studies in language and society,'' 14:78</ref>
|sprekers=640&nbsp;000 (2006)<ref>[http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=nbl www.ethnologue.com]</ref>
|rang=
|skrif=[[Latynse alfabet]]
|fam2fam1=[[Atlantiese Niger-Kongo -tale|AtlantiesNiger-Kongo]]
|fam3fam2=[[VoltaAtlantiese Kongo-tale|Atlanties-Kongo]]
|fam4fam3=[[BenueVolta-Kongo -tale|BenueVolta-Kongo]]
|fam4=[[Benue-Kongo-tale|Benue-Kongo]]
|fam5=[[Bantoid-tale|Bantoid]]
|fam6=Suidelike
|fam6=[[Suidelike Bantoid-tale|Suidelike Bantoid]]
|fam7=Bekrompe Bantu
|fam7=[[Bantoetale]]
|fam8=Sentrale
|fam8=[[Suidelike Bantoetale|Suidelik]]
|fam9=S groep
|fam10fam9=[[Sotho-Tswana S30taalfamilie|Sotho]]
|nasie={{Vlaglandvlagland|Suid-Afrika}}
|fam11=Sotho
|fam12=Noordelike
|nasie={{Vlagland|Suid-Afrika}}
|agentskap=''geen''
|iso1=nr|iso2=nbl|iso3=nbl
Line 25 ⟶ 23:
}}
 
[[Lêer:South Africa 20012011 Ndebele speakers proportion map.svg|duimnael|links|Suid-Afrikaanse distrikte met 'n meerderheid van Suid-Ndebeletaliges in 20012011:<br />
{{Kolomme2
|Kolom1=
Line 33 ⟶ 31:
|Kolom2=
{{legend|#31A354|60–80%}}
{{legend|#006D2C|80–100%}}}}]]
[[Lêer:South Africa 20012011 Ndebele speakers density map.svg|duimnael|links|Geografiese verspreiding van Suid-Ndebele in Suid-Afrika as bevolkingsdigtheid per km<sup>2</sup>vierkante kilometer in 20012011:<br />
]]
[[Lêer:South Africa 2001 Ndebele speakers density map.svg|duimnael|links|Geografiese verspreiding van Suid-Ndebele in Suid-Afrika as bevolkingsdigtheid per km<sup>2</sup> in 2001:
{{Kolomme2
|Kolom1=
Line 47 ⟶ 44:
{{legend|#e31a1c|300–1000 /km²}}
{{legend|#bc0026|1000–3000 /km²}}
{{legend|#800026|&gt;3000 /km²}}}}]]
[[Lêer:Pretoriase kunsmuseum 1.jpg|duimnael|Tweetalige teken in [[Afrikaans]] en Suid-Ndebele by die [[Pretoriase Kunsmuseum]]]]
]]
 
Die [[taal]] '''Suid-Ndebele''' (meestal net ''Ndebele'' in [[Suid-Afrika]], ook ''isiNdebele'' in Ndebele) is 'n [[taal]] in die [[Nguni-taalfamilie]]. Dit is 'n [[amptelike taal]] van [[Suid-Afrika]] waar dit deur ongeveer 1&nbsp;090&nbsp;000 mense as moedertaal gepraat word (2011-sensus), hoofsaaklik in [[Mpumalanga]], [[Gauteng]], [[Noordwes]] en die [[Limpopo (provinsie)|Limpopoprovinsie]]provinsie.

Suid-Ndebele is baie nou verband aan [[Swazi (taal)|Swazi]]. In Suid-Afrika is daar dialektiese verskille tussen die taal in die noorde en die suide van die ou [[Transvaal]], bv. in Noord-Transvaalse Ndebele word die taal ''Nrebele'' genoem, en daar is verdere dialektiese verskille tussen Suid- en [[Noord-Ndebele]]. Die laasgenoemde staan ook bekend as [[Ndebele|Matabele]], is nader verwant aan [[Zoeloe]] en word in Suid-Afrika, [[Zimbabwe]] en [[Botswana]] gepraat.
 
In die onlangse geskiedenis word Suid-Ndebele erg gemarginaliseer: tot en met die stigting van die Ndebele [[Bantoestan]], [[KwaNdebele]], was mense ontmoedig om die taal in die openbaar te gebruik. Meeste sprekers verkies om Zoeloe te praat, grootliks te danke daaraan dat laasgenoemde taal in skole aangebied word. Deesdae vaar die taal beter, en geniet beter beskerming omrede sy status as amptelike taal in Suid-Afrika.
Line 56 ⟶ 55:
== Woorde ==
Algemene woorde en frases:
 
{| class="wikitable" style="font-size: 85%"
|-