Baltiese lande: Verskil tussen weergawes

{| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 style="margin: 0 0 1em 1em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" width=300

|-

| align="center" colspan="2" |

|-

|-

|-

|-

| '''[[Amptelike taal|Amptelike tale]]'''

|-

| '''[[Hoofstad|Hoofstede]]'''

|}

 

Die gebied bestaan vandag uit die drie onafhanklike Baltiese state [[Litaue]], [[Letland]] en [[Estland]] wat tussen 1940 en 1991 as Sosialistiese Sowjetrepublieke nog deel uitgemaak het van die [[Sowjetunie]]. Alhoewel die Estiese volk net soos die Lyflanders (of Lywe) in die noorde van Letland as Finno-Oegriërs in taalkundige opsig nie by die Baltiese taalfamilie gereken kan word nie, word Estland gewoonlik steeds as 'n Baltiese land beskou.

Ná die Duitse aanval op die Sowjetunie is die Baltiese lande deur die Duitse Weermag beset en het baie Balte saamgewerk met die Duitsers. Ná die Sowjet-Russiese oorwinning het honderdduisende inwoners na Westerse lande gevlug. In die dekades ná die [[Tweede Wêreldoorlog]] het talle Russe hulle in die Baltiese Sowjetrepublieke gevestig. Terwyl die Litause Politburo reeds in die vyftigerjare 'n beperking op die immigrasie van nie-Litause burgers geplaas het, was Estland en Letland aan 'n relatief sterk russifisering blootgestel.

 

Reeds in die antieke tydperk het Griekse en Romeinse skrywers na ''Baltia'' verwys, 'n legendariese [[barnsteen]]-eiland in die noorde van [[Europa]].<ref>Christiane Bauermeister: ''Baltikum. Litauen • Lettland • Estland''. Ostfildern: Dumont 2010, bl. 10</ref>

 

== Geskiedenis ==

=== Vroeë geskiedenis ===

Argeologiese vondse dui daarop dat die eerste menslike nedersettings in die Baltiese lande omstreeks 11&nbsp;000 v.C. deur mense uit die sogenaamde Hamburgse Kultuurkring ('n variant van die [[Frankryk|Franse]] Magdalénien-beskawing) en die Suid-Europese Swidry-beskawing gestig is. Vanaf omtrent 4&nbsp;000 v. het Indo-Europese groepe (die Bandkeramiese beskawing) hulle in die gebied gevestig en met die inheemse bevolking vermeng. Die Balte as etniese groep het uit hierdie vermenging ontstaan.

 

 

Omstreeks 500 n.C. het [[Skitiërs]] rooftogte in die gebied onderneem, terwyl ook invloede van die [[Kelte|Keltiese]] Latène-beskawing in hierdie periode aangewys kan word. Tussen 200 v.C. en 500 n.C. het [[Germane|Germaanse]] groepe tot by die Weichsel-rivier uitgebrei en [[Slawe]] en [[Gote]] na die Baltiese gebied verdring. Plaaslike [[barnsteen]] is na [[Rome]] en [[Griekeland]] uitgevoer.

Gedurende die Volksverhuising het steeds meer Slawe hulle in die gebied gevestig, terwyl [[Wikings]] vanuit [[Swede]] tot in die Samland en Memelland getrek het. Die Skandinawiërs, wat aanvanklik as vyandelik beleef is, het later begin om handel met Baltiese volke te dryf. Die nedersetting Rusnė (Duits: ''Ruß'') in die Nemunas- of Memeldelta het as veilige seehawe vir die Wikings gedien, en hulle het van hier op riviere verder ooswaarts beweeg. Volgens een taalkundige opinie is sowel die Wiking-Roes asook die [[Russe]] se naam van die Memellandse hawe Rusnė afgelei en na die ooste uitgebrei.

 

Die etnogenese van Baltiese en Oossee-Finse volke het omstreeks 1&nbsp;000 v.C. sy aanvang geneem, en eers in die eerste millennium van ons tydrekening is hierdie proses afgesluit.<ref>Ralph Tuchtenhagen: ''Geschichte der baltischen Länder. Tweede, hersiene uitgawe''. München: C.H. Beck Wissen 2009, bl. 11</ref> Letland en Litaue is omstreeks 1200 deur verskeie stamgroepe bewoon wat - met uitsondering van die Oossee-Finse Lywe en saam met groepe in die suidweste soos Pruise, Skalwe en Jatvingers - by die Baltiese taalfamilie gereken word.

 

 

Litause stamme het in die 13de eeu die gebied van Aukštaitija (Hooglitaue), die streek rondom Vilnius en die Wes-Litause gewes Šemaitija (Nederlitaue) bewoon. In die gebied van die huidige [[Vilnius]] het eerste nedersettings teen die burgheuwel, by die samevloeiing van die [[Neris|Neris-]] en Vilnia-riviere en die heuwels rondom ontstaan.