Deeltjieversneller: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
AHB (besprekings | bydraes)
No edit summary
kanselleer rooi skakels
Lyn 2:
[[Lêer:Koffler accelerator.JPG|thumb|right|250px|Die Koffler-versneller by die Weizmann-instituut in Israel.]]
 
'n '''Partikelversneller''' (ook genoem 'n '''deeltjieversneller''') is 'n apparaat waarin gelaaide [[partikel]]sdeeltjies tot hoë energievlakke versnel word deur hulle tot naby die snelheid van [[lig]] te bring. Hierdie versnelling gebeur met behulp van sterk [[elektriese veld|elektriese velde]].
 
Mens sou alledaagse toestelle soos die [[televisie]] en die [[katodestraalbuis|rekenaarmonitor]] as partikelversnellers (met lae energievlakke van omtrent 30 [[Elektronvolt|keV]]) kan beskou, net soos die apparate wat gebruik word tydens die opwek van [[X-strale]]. Tydens die produksie van [[Radio-aktiewe isotoop|radio-isotope]] vir mediese gebruik kan 'n partikelversneller ook as alternatief vir die omgewingsonvriendelike kernmetode gebruik word.
 
Baie groot partikelversnellers word gebruik om die kleinste boustene van [[materie]] en [[antimaterie]] te bestudeer. Daar kan onderskei word tussen lineêre en magnetiese versnellers. By laasgenoemde word die deeltjies deur die [[Lorentzkrag]] van 'n sterk [[magnetisme|magnetiese veld]] in 'n sirkelvormige baan gedwing. Magnetiese versnellers word verder opgedeel in [[siklotron]]s, [[betatron]]sbetatrons en [[sinkrotron]]ssinkrotrons.
 
Die siklotron is in [[1929]] deur [[Ernest Lawrence]] ontwerp. Hy het dit gebruik vir eksperimente met deeltjies van 1 [[Elektronvolt|MeV]]. Die eerste siklotron het 'n deursnee van slegs 10 cm gehad. Siklotrons word tans gebruik vir die bestraling van [[kanker|kankerpasiënte]]pasiënte.
 
Die betatron is in [[1940]] deur [[D.W. Kerst]] uitgevind. In teenstelling met die siklotron maak die betatron gebruik van stygende [[magnetiese vloei]] om die partikels te versnel.
 
Sinkrotons is sirkelvormige partikelversnellers met 'n deursnee van enkele kilometers. Hiermee kan baie hoë energievlakke bereik word. Voorbeelde hiervan is die [[Groot Hadronversneller]] van die [[CERN]]-laboratorium en die [[Tevatron]]-versneller van [[Fermilab]].