Qing-dinastie: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
No edit summary
k + skakel
Lyn 63:
In 1644 het rebelle die Ming-hoofstad, [[Beijing]], verower. Eerder as om aan hulle oor te gee, het die Ming-generaal Wu Sangui ’n verbondskap met die Mantsjoes aangegaan en die [[Shanhai-pas]] van die [[Groot Muur]] aan die banierleërs onder prins [[Dorgon]] oopgestel. Hulle het die rebelle verslaan en Beijing oorgeneem.<ref>Spence, Jonathan D. (2012), ''The Search for Modern China'' (3de uitg.), New York: Norton, ISBN 978-0-393-93451-9</ref> Die oorname van Sjina is egter eers in 1683 voltooi, en tussen die 1750's en 1790's het die Qing-beheer tot in Sentraal-Asië versprei.
 
Hoewel die vroeë heersers die Mantsjoe-kultuur behou het, het hulle volgens die [[Konfusius|Konfusiaanse]] styl en met burokratiese instellings regeer.<ref>''China's Last Empire: The Great Qing'' (2009), History of Imperial China, Cambridge, MA: Harvard University Press, ISBN 978-0-674-03612-3</ref> Hulle het die keiserlike eksamens behou en so [[Han-Sjinese]] gewerf om saam met die Mantsjoes te werk.
 
Tydens die bewind van [[keiser Qianlong]] (1735-1796) het die ryk se voorspoed en keiserlike beheer ’n hoogtepunt bereik en ook begin afneem. Die bevolking het tot sowat 400&nbsp;miljoen gestyg, maar die belasting en regeringsinkomste was laag en dit het ’n fiskale krisis onafwendbaar gemaak. Korrupsie het gedy, rebelle het die regering se wettigheid uitgedaag en die regerende elite het nie by veranderings in die res van die wêreld aangepas nie. Ná die [[Eerste Opiumoorlog|Opiumoorlog]] het [[Europa|Europese]] magte verdrae aan die Sjinese opgedwing wat tot hul nadeel gestrek het, asook vrye handel en handelshawens onder buitelandse beheer. Twee rebellies in die 19de eeu het tot die dood van sowat 20&nbsp;miljoen mense gelei.<ref>Platt, Stephen R. (2012), ''Autumn in the Heavenly Kingdom: China, the West, and the Epic Story of the Taiping Civil War'', Alfred A. Knopf, ISBN 978-0-307-27173-0</ref> In die [[Eerste Sjinees-Japannese Oorlog]] van 1895 het die Qing invloed oor [[Korea]] en besitreg op [[Taiwan]] verloor. Toe buitelandse magte Sjina binneval ná die gewelddadige [[Bokserrebellie]] van 1898-1900 teen buitelandse invloed, het die keisersweduwee en regent [[Cixi]] oorlog teen hulle verklaar, en dit het tot ’n rampspoedige nederlaag gelei.