Stalinisme: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Taal
Lyn 1:
'''Stalinisme ''' is die regeringstyl en verwante beleide wat deur [[Josef Stalin]]  geïmplementeer is. Die Stalinistiese beleid in die [[Sowjetunie]]  het onder meer die volgende ingesluit:
* Staatsterreur,
* Snelle industralisering,
* Die teorie van sosialisme in een land,
* 'n’n Gesentraliseerde staat,
* Kollektivisering van die landbou,
* Kultus van persoonlikheid, en
* Die ondergeskiktheid van belange  van buitelandse kommunistiese partye tot die Kommuniste Party van die [[Sowjetunie]]— wat deur Stalinisme as die toonaangewendste baanbreker partybaanbrekerparty van die kommunistiese rewolusie van sy tyd beskou is.<ref name="B. Bottomore. 1991. Pp. 54">T. B. Bottomore.</ref>
Stalinisme het klassekonflik aangeblaas, en het staatsgeweld gebruik om gemeenskappe op 'n’n gewelddadige wyse te suiwer van beweerde ondersteuners van die burgerstand (Bourgeoisie[[bourgeoisie]]). Die burgerstand wasis deur Stalinisme as 'n’n bedreiging beskou vir die kommunistiese rewolusie. Dit het aansienlik baie politieke geweld ontketen en die vervolging van mense tot gevolg gehad.<ref>Stephen Kotkin.</ref>  Dit was nie net mense van die burgerstand wat hieronder gely het nie, maar ook mense uit die werkersklas wat beskuldig is van teenrewolusionêre simpatieë.<ref>Jeffrey Rossman.</ref>
 
Die Stalinistiese industrialisering wasis ontwerp om die ontwikkeling na  [[Kommunismekommunisme]]  te bespoedig en daarklem is klemdaarop gelê dat snelle industrialisering noodsaaklik is omdat die land, in vergelyking met ander lande, ekonomies agter iswas. Daarom wasis die industrialisering van Rusland as uiters noodsaaklik beskou om die binnelandse, sowel as die buitelandse vyande van kommunisme te beveg.<ref>Stephen Kotkin.</ref>  Die snelle industrialisering het gepaard gegaan met reusedie reuse-kollektivisering van die landbou en vinnige verstedeliking.<ref name="Stephen Kotkin 1997. Pp. 70-79">Stephen Kotkin.</ref>  Die vinngevinnige pas waarteen die verstedeliking plaasgevind het, het baie klein dorpies in industriële stedenywerheidstede laat ontpop.<ref name="Stephen Kotkin 1997. Pp. 70-79">Stephen Kotkin.</ref>  Ten einde die ontwikkeling van die industrialisering aan te jaagbespoedig het Stalin pragmaties te werk gegaan en Russiese sakeondernemings met groot Amerikaanse privaatmaatskappye, soos die [[Ford motovervaardigers-motormaatskappy|Ford-motorvervaardiger]], laat saamwerk. Onder die wakende oog van die staat het hierdie projekte in die 1920's en 1930's die basis van die Sowjetse Sowjet-ekonomie gelê.<ref name="LTC Roy E Peterson 2011. Pp. 94">LTC Roy E Peterson.</ref>  Met die afhandeling van die Amerikaanse  private ondernemings se betrokkenheid het die Sowjetse Sowjet-staatsondernemings oorgeneem.<ref name="LTC Roy E Peterson 2011. Pp. 94">LTC Roy E Peterson.</ref>
[[Lêer:Marcha PC(AP).jpg|duimnael|300x300px|Die Chileense KommunisteKommunistiese Party (Aksie Proletariaat) afgeneem tydens 'n’n [[Meidag]]  (Internasionale Werkersdag) -optog in Santiago met foto's van Marx, Engels, Lenin en Stalin op die baniere.]]
 
== Geskiedenis ==
Stalinisme was die periode toe Stalin die waarnemendeas leier van die [[Sowjetunie]] was engedien terselfdertydhet ookterwyl hy die posamp asvan Algemenealgemene Sekretarissekretaris van die Sentrale Komitee van die Kommuniste Party beklee het, vanafvan 1922 tot en met sy dood in 1953, gedien het.
 
== Stalinistiese beleid ==
[[Lêer:Lenin and stalin crop.jpg|links|duimnael|Gemanupileerde’n Gemanipuleerde foto om voor te gee dat Wladimir Lenin in die vroeë 1920's saam met Stalin is.<ref><cite class="citation book" contenteditable="false">Gilbert, Felix; Large, David Clay (2008). </cite></ref>]]
[[Lêer:Stalin birthday2.jpg|links|duimnael|Lede van die Chinese Kommuniste Party vier Stalin se verjaarsdag in 1949.]]
[[Lêer:Stalin in London.jpg|links|duimnael|Kommuniste in 'n’n parade in Londen met 'n’n plakkaat van Stalin.]]
Stalinisme word gewoonlik gesienbeskou as 'n’n styl van regering, en 'n’n ideologie. Stalin self het daarop aanspraak gemaak dat hy 'n’n navolger van die idees van [[Wladimir Lenin]]  en  [[Karl Marx]]  is, en hieruit aangedui dat sy beleid maar net 'n’n styl van regering is. Sommige kritici sê egter dat baie van sy beleidbeleide en sieninge het afgewyk het van Lenin en Marx sins'n.
 
VanafVan 1917 tot 1924 het Lenin, [[Leon Trotsky]] en Stalin dikwels as 'n’n verenigde front voorgekomvoorgehou, maar hulle het tog duidelike ideologiese verskille gehad. In sy verskilleteenstelling met [[LeonTrotsky Trotsky]] het Stalin die rol van die werkers in ontwikkelde kapitalistiese lande herbeklemtoon. Hy het byvoorbeeld die Amerikaanse werkersklas as 'n’n "gebourgeoisifiseerde" arbeids-aristokrasiearbeidsaristokrasie  beskryf.
 
Waar die tradisionele Kommunistekommuniste geglo het dat die staat sal stelselmatig sal "wegkwyn" namate die instelling van sosialisme klasse-verskilleklasseverskille verminder, het Stalin geargumenteer dat die staat eers sterk moet staan voordat dit wegkwyn. Stalin se siening was dat teenrewolusionêre elemente sal probeer om die oorgang na totalealgehele kommunisme te ontspoor, en die staat moet dus sterk genoeg wees om dit af te weer. VirOm dié rede is die Kommunistiesekommunistiese regimes, wat deur StalingStalin beïnvloed is, oor 'n wye veldwyd as [[Totalitarismetotalitarisme]]  beskryf.
 
==== Suiwerings en teregstellings ====
Stalin, as hoof van die Politburo van die Sentrale Komitee van die Kommuniste Party van die Sowjetunie het sy byna totale mag in die 1930's gekonsolideer met 'n ’n [[Groot Suiwering]]  van die party en daarop aanspraak gemaak dat alle "opportuniste"   en "teenrewolusionêre infiltreerders" geskors is.<ref name="Figes">Figes, Orlando ''The Whisperers: Private Life in Stalin's Russia'', 2007, ISBN 0-8050-7461-9</ref>  Diegene wat metin die suiwering geteiken is, is dikwels uit die party geskors, maar daar was egter baie wat swaarder gestraf is wat gewisseldit het gewissel van verbanning na die  [[Goelag]]  tot teregstellings wat uitgevoer is na verhore deur die [[NKVD troikas|NKVD -troika]]<nowiki/>s.<ref name="Figes">Figes, Orlando ''The Whisperers: Private Life in Stalin's Russia'', 2007, ISBN 0-8050-7461-9</ref><ref>Kershaw, Ian and Lewin, Moshe (1997) ''Stalinism and Nazism: Dictatorships in Comparison'', Cambridge University Press ISBN 0-521-56521-9, p. 300</ref><ref>Kuper, Leo (1982) ''Genocide: Its Political Use in the Twentieth Century'', Yale University Press, ISBN 0-300-03120-3</ref>
 
In die 1930's het Stalin skynbaar baie bekommerd geraak oor die groeiende gewildheid van sy [[Leningrad ]]-partybaas, Sergei KirowKirof. Tydens die 1935 Partykongres-partykongres, waar nuwe lede vir die Sentrale Komitee gekies is, het KirowKirof net drie nee-stemme gekry, die minste van al die kandidate, terwyl Stalin meer as 'n honderd nee-stemme ontvang het.<span class="mw-ref" id="cxcite_ref-FOOTNOTEBrackman2001204_16-0" rel="dc:references" contenteditable="false" data-sourceid="cite_ref-FOOTNOTEBrackman2001204_16-0">[[#cite note-FOOTNOTEBrackman2001204-16|<span class="mw-reflink-text"><nowiki>[16]</nowiki></span>]]</span><ref>The exact number of negative votes is unknown.</ref>  Na die sluipmoord op KirowKirof, wat in alle waarskynlikheidwaarskynlik deur Stalin gereël wasis, het hy 'n’n omvattende stelsel opgestel om opposisielede by die moord te betrek, insluitende , Trotsky, KamenewKamenef en ZinowiewZinowijef.<span class="mw-ref" id="cxcite_ref-FOOTNOTEBrackman2001205.E2.80.936_18-0" rel="dc:references" contenteditable="false" data-sourceid="cite_ref-FOOTNOTEBrackman2001205.E2.80.936_18-0">[[#cite note-FOOTNOTEBrackman2001205–6-18|<span class="mw-reflink-text"><nowiki>[18]</nowiki></span>]]</span>  Die ondersoeke is uitgebrei en die verhore het meer gewordtoegeneem.<span class="mw-ref" id="cxcite_ref-FOOTNOTEBrackman2001207_19-0" rel="dc:references" contenteditable="false" data-sourceid="cite_ref-FOOTNOTEBrackman2001207_19-0">[[#cite note-FOOTNOTEBrackman2001207-19|<span class="mw-reflink-text"><nowiki>[19]</nowiki></span>]]</span>  Stalin het 'n’n nuwe wet uitgevaardig teen  "terroriste- organisasies en terreurdade" waar die ondersoeke in minder as tien dae gefinaliseer moes word en metwat geensonder aanklaers, verdedigingsprokureurs of appélle afgeandelafgehandel moes word. Die uiteinde van elke verhoor was dat die beskuldigdes gevonnis en "baie vinnig" tereggestel is.<span class="mw-ref" id="cxcite_ref-FOOTNOTEOvery2004182_20-0" rel="dc:references" contenteditable="false" data-sourceid="cite_ref-FOOTNOTEOvery2004182_20-0">[[#cite note-FOOTNOTEOvery2004182-20|<span class="mw-reflink-text"><nowiki>[20]</nowiki></span>]]</span>
 
Hierna was daaris soortgelyke verhore gehou wat bekend gestaan het as die  [[Moskouverhore]], maar dit is ook regdeur die land uitgevoer.{{Sfn|Tucker|1992|p = 456}}  Die geringste verskoning wasis dikwels gebruik om iemand as 'n’n "vyand van die volk" te brandmerk. Sulke beskuldigings het 'n’n siklus van openbare vervolging en misbruik ontketen, wat gelei het natot ondervragingsdie ondervraging, marteling en deportasie virvan diedié wat nie dood is nie. Die Russiese woord ''troika'' het 'n’n nuwe betekenis gekry:<div class="">
* 'n ’n Vinnige, vereenvoudigde verhoor deur 'n’n komitee van drie mense wat afgedeel is navan die NKVD- die NKVD troika-troikas. Die [[NKVD]] was Stalin se gevreesde geheime polisie.
* Vonnisse is binne 24 uur voltrek.{{Sfn|Overy|2004|p = 182}}  Stalin se persoonlik uitgesoekte laksman, Wasili BlokhinBlochin, het die hoë-profiel teregstellingshoëprofielteregstellings in dié tyd uitgevoer.<br />
<ref>Snyder, Timothy.</ref></div>Talle militêre leiers is vir hoogverraad gevonnis en 'n’n reuse -suiwering van [[Rooi Leër]] -offisiere het hierop gevolg.<ref>The scale of Stalin's purge of Red Army officers was exceptional—90% of all generals and 80% of all colonels were killed.</ref>  Oor die onderdrukking van so baie voormalige top rewolusionêres-rewolusionêre en partylede het Leon Trotsky gesê dat 'n’n "rivier van bloed" Stalin se regime van dié van Lenin skei.<ref>Tucker, Robert C. (1999) ''Stalinism: Essays in Historical Interpretation, '', American Council of Learned Societies Planning Group on Comparative Communist Studies, Transaction Publishers, [[:en:Special:BookSources/0765804832|ISBN 0-7658-0483-2]], p. 5</ref>  In Augustus 1940 is Trotsky in [[Meksiko]] vermoor waar hy sedert Januarie 1937 as 'n’n uitgewekene gebly het.. Met sy dood het Stalin die laaste lid van sy voormalige partyleierskap uitgewis.{{Sfn|Overy|2004|p = 338}}
 
Met die uitsondering van Wladimir MilyutinMiljoetin, wat in 1937 in die tronk dood is en Stalin self, was al die lede van Lenin se oorspronklike kabinet dood. DieDié wat nie aan natuurlike oorsake dood is nie, is tereggestel.
 
In die lig van onthullings uit die Russiese argiewe, skat geskiedkundiges dat byna 700 &nbsp;000 mense tereggestel is gedurendetydens Stalin se terreurveldtogte,.<ref><cite class="citation book" contenteditable="false">McLoughlin, Barry and McDermott, Kevin, ed. (2002). </cite></ref>  Die meeste mense wat doodgemaak is was doodgewone Sowjetburgers soos werkers, kleinboere, tuisteskeppers, onderwysers, priesters, musikante, soldate, pensioentrekkers, ballerinas en bedelaars.<ref>Kuromiya, Hiroaki (2007) ''The Voices of the Dead: Stalin's Great Terror in the 1930s.''</ref><ref><cite class="citation book" contenteditable="false">McLoughlin, Barry and McDermott, Kevin, ed. (2002). </cite></ref>  Baie van die slagoffers is in massagrafte op 'n’n hoop in massagrafte gegooi.<ref>Snyder, Timothy (2010) ''Bloodlands: Europe Between Hitler and Stalin.''</ref>
 
Stalin self het 357 lyste in 1937 en 1938 onderteken wat 40 &nbsp;000 van sy mense se dood beteken het. Sowat 90% van die slagoffers is doodgeskiet.<ref name="Ellman"><cite class="citation journal" contenteditable="false">Ellman, Michael (2007). </cite></ref>.<ref name="Kuromiya pg2">Kuromiya, Hiroaki (2007) ''The Voices of the Dead: Stalin's Great Terror in the 1930s.''</ref>
 
==== Deportasies ====
[[Lêer:Latvia deportation 1941.jpg|duimnael|Die Junie 1941 -deportasies uit [[Letland]].]]
Kort voor, gedurende, en net na die [[Tweede Wêreldoorlog]] het Stalin 'n’n reeks deportasies beveel wat die etniesetniese landkaart van die Sowjetunie erg beÏnvloed het. Daar word geraam dat tussen 1941 en 1949 byna 3.,3 &nbsp;miljoen mense{{Sfn|Boobbyer|2000|p = 130}}<ref>Pohl, Otto, ''Ethnic Cleansing in the USSR, 1937–1949'', [[:en:Special:BookSources/0313309213|ISBN 0-313-30921-3]]</ref>  na [[Siberië]]  en die Sentraal -Asiatiese republieke verskuif is. Na raming is soveel soostot 43% van daardiedié mense aan siektes en honger dood.<ref><cite class="citation web" contenteditable="false">[http://www.hawaii.edu/powerkills/USSR.TAB1B.GIF "Soviet Transit, Camp, and Deportation Death Rates"]<span class="reference-accessdate">. </span></cite></ref>
 
== Nalatenskap ==
[[Lêer:Yalta summit 1945 with Churchill, Roosevelt, Stalin.jpg|regs|duimnael|300x300px|Die "Groot Drie" Geallieerde leiers gedurende die [[Tweede Wêreldoorlog]] tydensop die Yalta Konferensie[[Jalta]]-konferensie. Die Britse eerste minister, [[Winston Churchill]], Amerika se president [[Franklin D. Roosevelt]] en Stalin-. Februarie 1945.]]
Na Stalin se dood in 1953 het sy opvolger, [[Nikita Chroesjtsjof]], sy beleidsrigtings verwerp.
 
Na Stalin se dood in 1953 het sy opvolger, [[Nikita Chroesjtsjof]], sy beleidsrigtings verwerp.
== Lees ook ==
 
== Verwysings ==