Dinamiet: Verskil tussen weergawes

'''Dinamiet''' is 'n [[plofstof]] wat saamgestel word deur die hoogs plofbare [[nitrogliserien]] met [[diatoomaarde]] (Kieselguhr) as [[absorbant]]. Dit is in 1866 deur die [[Swede|Sweedse]] chemikus en ingenieur [[Alfred Nobel]] in 1866 uitgevind en in 1867 gepantenteer. Dit word gewoonlik in die vorm van kerse verkoop wat ongeveer 20 cm lank is en 2.5 cm in deursnee is (ander groottes is egter ook beskikbaar).

Die woord ''dinamiet'' is afkomstiggegrond uitop ’n samestelling van die Griekse woord ''δυναμις'' (''dunamis''), wat ''krag'' beteken en die Griekse agtervoegsel ''-ιτης'' (''-itēs'').

Die hoofgebruik van dinamiet is in die boubedryf, mynwese en vir sloping. Nuwer plofstowwe en tegnieke het dinamiet grootliks vervang in baie toepassings. Dinamiet word steeds gebruik as 'n onderwaterplofstof. Dinamiet is reedsby virtye in militêre krygsdoeleindesoffensiewe aangewend, hoofsaaklik om bruebrûe en ander vervoernetwerke te vernietig, om die opmars van vyandelike magte te vertraag of om vervoer van voorrade te beperk.

Dinamiet bestaan uit drie dele [[nitrogliserien]], een deel [[diatoomaarde]] en 'n klein bietjie [[natriumkarbonaat]] as bymiddel. Hierdie mengsel word dan in kort kerse gegiet en in papier toegedraai. Nitrogliserien op sigself is 'n baie kragtige plofstof en is baie sensitief vir skokke in sy suiwer vorm baie sensitief vir skokke (d.w.s. dit ontplof wanneer dit aan 'n skok blootgestelonderwerp word) en vervalbreek mettertyd naaf tot nog meer onstabiele vorme. Dit maak die materiaalstof baie gevaarlik om te vervoer in die suiwer vorm te vervoer. Wanneer dit op diatoomaarde geabsorbeer is, is dit baie minder sensitief vir skok.

Dinamietkerse kan mettertyd sy nitrogliserien "sweet", wat dan in die bodem van die houer kan uitlek. Kristalle vorm ook aan die buitekant van die kers. 'n Baie gevaarlike situasie ontstaan onder hierdie omstandighede. Om hierdie rede moet ou dinamiet liefs nie hanteer word nie en moet bekwamekundige hulp ingeroepwaar nodig ontbied word.

Dinamiet was die eerste plofstof sterker as [[buskruit]] wat met veiligheid hanteer kon word. Nobel het sy uitvinding in Oktober van 1867 gepatenteer. NaNá die bekendstelling daarvan het dinamiet vinnig gewild geword as 'n veilige alternatief totvir [[buskruit]] en nitrogliserien. Nobel het sy patent streng beheer en ongelisensieerde nabootsers is vinnig toegemaakin die kiem gesmoor. 'n Paar sakemanne uit die Verenigde State het egter die patent omseil deur 'n effens anderseander resep te gebruik. Ten spyte hiervan het Nobel steeds 'n fortuin uit sy uitvindsel verdien, wat hy onder andere gebruik het om die [[Nobelprys]] te stigvestig.

Vir verskeieVerskeie dekades lank sedert die 1940's was [[Suid-Afrika]] die grootste vervaardiger van dinamiet in die wêreld. [[De Beers]] het 'nin [[fabriek1902]] in'n [[1902fabriek]] teby [[Somerset-Wes]] begin bou. Hierdie plofstof-fabriekplofstoffabriek is later deur [[AECI]] (African Explosives and Chemical Industries) oorgeneem. Die goudmyne aan die [[Witwatersrand]] was die grootste bron vir die vraag na dinamiet. Die fabriek was in 1903 in bedryf en teen 1907 is daar reeds 340 000 kaste (teen 50 pond elk) jaarliks vervaardig. VerderVoorts is daar by 'n ander fabriek teby Modderfontein 'n verdere 200 000 kaste 'nper jaar vervaardig.[http://www.caia.co.za/chsahs02.htm]

Een van die nadele van dinamiet is dat dit gevaarlik is om te vervaardig. Die Somerset-Wes -aanleg het twee groot ontploffings in die 1960's twee groot ontploffings gehad. SommigeSekere werkers het omgekom, maar die lewensverlies wasis grootliks beperk deur die modulêre ontwerp van die fabriek en die grondverskuiwings en boomaanplantings wat die krag van die ontploffing na bo gedeflekteer het. Die produksie van dinamiet is naná 1985 by die fabriek uitgefaseer.[http://www.aeci.co.za/New/History/1980.htm]

In die V.S.A is dinamiet deur [[DuPont]] vervaardig tot laat in die 1990's deur [[DuPont]] vervaardig. Dinamiet is uiteindelik vervang deur [[Waterjel]]-plofstowwe, wat baie veiliger is om te hanteer.[http://heritage.dupont.com/floater/fl_explosives/floater.shtml]