Viëtnamoorlog: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Voyageur (besprekings | bydraes)
kNo edit summary
Voyageur (besprekings | bydraes)
kNo edit summary
Lyn 23:
|notas =
}}
Die '''Viëtnamoorlog''' ([[Viëtnamees]]: Chiến tranh Việt Nam), ook bekend as die '''Tweede Indosjina-oorlog''', en ook bekend in Viëtnam as die '''Weerstandsoorlog teen Amerika''' (Viëtnamees: Kháng chiến chống Mỹ) of eenvoudig net die Amerikaanse oorlog, was 'n [[Koue Oorlog]]-era volmagstryd (''proxy war'') wat in [[Viëtnam]], [[Laos]] en [[Kambodja]] gewoed het. Oorlogshandelinge het op 1 November 1955 begin en het op 15 Mei 1975 met 'n skietstilstand geëindig.
 
Dié oorlog het gevolg op die Eerste Indosjina Oorlog (1946-54) en is geveg tussen Noord-Viëtnam- gerugsteun deur die [[Sowjetunie]], [[Sjina]] en ander kommunistiese bondgenote- en die regering van Suid-Viëtnam- gerugsteun deur die [[Verenigde State van Amerika]], [[Filippyne]] en ander anti-kommunistiese bondgenote.<ref><cite class="citation web" contenteditable="false">[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/628478/Vietnam-War "Vietnam War"]. </cite></ref> Die Viëtkong (ook bekend as die Nasionale Bevrydingsfront, of kortweg NLF), 'n Suid-Viëtnamese kommunistiese gemeenskaplike front, wat deur die Noorde ondersteun was, het 'n guerilla-oorlog teen die anti-kommuniste in die streek gevoer. Die Volksleër van Viëtnam, ook bekend as die Noord-Viëtnamese Leër (NVA) het 'n meer konvensionele oorlog gevoer waar groot eenhede op die slagveld ingestoot is.
 
Namate die oorlog gevorder het, het die Viëtkong se rol al hoe minder geword soos die NVA al meer by gevegte betrokke geraak het. Die Amerikaners en Suid-Viëtnam het grotendeels op lugbeheer staat gemaak met oorweldigende slaankrag vir soek- en spooroperasies. Hiervoor is grondmagte, artillerie en lugaanvalle gebruik. Gedurende die oorlog, het die VSA ook grootskaalse strategiese bomaanvalle teen Noord-Viëtnam geloods.
 
Die Amerikaanse regering het sy betrokkenheid by die konflik as 'n manier gesien om die kommunstiese oorname van Suid-Viëtnam te verhoed. Aan die ander kant wou Noord-Viëtnam en die Viëtkong vir Viëtnam verenig onder 'n kommunistiese bewind. Hulle het die konflik as 'n koloniale oorlog teen, aanvanklik die magte van Frankryk, en toe teen die VSA en uiteindelik teen Suid-Viëtnam, beskou.<ref><cite class="citation web" contenteditable="false">Digital History, Steven Mintz. </cite></ref>
Lyn 68:
Hanoi het die chaos in Suid-Viëtnam tot sy voordeel uitgebuit en sy steun aan die guerillas verder uitgebrei. Suid-Viëtnam was vasgevang in 'n tydperk van ernstige politieke woelinge, soos die een militêre bewind na die ander oorgeneem het.<ref name="McNamara 1999 328">[[:en:Vietnam_War#CITEREFMcNamara1999|McNamara 1999]]<span contenteditable="false">, p.</span>&nbsp;<span contenteditable="false">328</span>.</ref>
 
== Oorlog brei uit onder Johnson, 1963–69 ==
[[Lêer:Bombing_in_Vietnam.jpg|leftduimnael|thumblinks|Amerikaanse bomwerpers laat die bomme reën oor ViënamViëtnam]]
In die tyd toe Lyndon B Johnson as president oorgeneem het, na Kennedy se dood, was hy nie juis betrokke by die beleid oor die oorlog nie.<ref>Shortly after the assassination of Kennedy, when McGeorge Bundy called LBJ on the phone, LBJ responded: "Goddammit, Bundy." </ref>
 
Die bordjies is egter vervang toe hy president word en hy het op 24 November 1963 verklaar: "Die stryd teen kommunisme moet kragdadig en met vasberadenheid voortgesit word."<ref>[[:en:Vietnam_War#CITEREFKarnow1997|Karnow 1997]]<span contenteditable="false">, p.</span>&nbsp;<span contenteditable="false">339</span>.<br>
</ref>.<ref name="Karnow 1997 339">[[:en:Vietnam_War#CITEREFKarnow1997|Karnow 1997]]<span contenteditable="false">, p.</span>&nbsp;<span contenteditable="false">339</span>: "At a place called Hoa Phu, for example, the strategic hamlet built during the previous summer now looked like it had been hit by a hurricane. </ref>
[[Lêer:Vietconginterrogation.jpg|thumbduimnael|'n Beweerde Viëtkong aktivis, wat deur die Amerikaanse magte tydens 'n aanval op 'n buitepos naby die Kambodjaanse grens gevang is, word ondervra]]
[[Lêer:Vietcongsuspect.jpg|thumbduimnael|'n Marinier begelei 'n vermeende Viëtkong aktivis na 'n Amerikaanse basis tydens 'n soek- en skoonmaakoperasies naby die Da Nang lugmagbasis]]
[[Lêer:1965-02-08_Showdown_in_Vietnam.ogv|thumbduimnael|'n Nuusflits in die VSA oor aanvalle op Amerikaanse lugmagbasisse]]
[[Lêer:Vietnamese_villagers_suspected_of_being_communists_by_the_US_Army_-_1966.jpg|thumb|Suid-Viëtnamese kleinboere wat vermoedelik lede van die Viëtkong is, word ondervra-1966]]
[[Lêer:Start_of_Tet_Offensive.png|right|thumbduimnael|Die begin van die [[Tết Offensief]]]]
[[Lêer:VNC_Female.jpg|thumb|'n Swaar gewonde vrou met 'n notal aan haar arm wat sê: VNC Female", wat beteken Viëtnamese burgerlike]]
Na verskeie aanvalle op Amerikaanse lugmagbasisse, en die feit dat die Suid-Viëtnamese magte blykbaar nie in staat is om beskerming te bied nie, is daar op 8 Maart 1965 3 500 Amerikaanse mariniers ingevlieg. Dit was die begin van die grondoorlog in Viëtnam.<ref><cite class="citation journal" id="CITEREF2002" contenteditable="false">[//web.archive.org/web/20080202203114rn_1/people-press.org/commentary/display.php3?AnalysisID=57 "Generations Divide Over Military Action in Iraq"]. </cite></ref>
Lyn 86:
* <br>
* <ref>U.S. Department of Defense, ''U.S.-Vietnam Relations'' vol. 5, pp. 8–9.</ref>
[[Lêer:HoCMT.png|leftduimnael|thumblinks|Die Ho Chi Minh-roete deur Laos-1967]]
[[Lêer:Sgt._Ronald_H._Payne_Tunnel_Rat_Vietnam_War_1967.jpg|right|thumb|'n Amerikaanse "tonnelrot" soldaat maak gereed om in 'n Viëtkong tonnel af te klim]]
 
Lyn 96:
 
<ref>[http://www.jewishworldreview.com/cols/charen040103.asp "Peter Arnett: Whose Man in Baghdad?"]</ref>
[[Lêer:Deadvietcong2.jpg|right|thumbduimnael|Viëtkong en NVA wat deur lugmagpersoneel doodgeskiet is in die aanval op die Tan Son Nhut lugmagbasis gedurende die [[Tết Offensief]]]]
 
== Viëtnamisasie, 1969–72 ==
Lyn 109:
 
== Uittog van die Amerikaners: 1973–75 ==
[[Lêer:Vietnam_War_protesters.jpg|leftduimnael|thumblinks|Anti-oorlog betogersoorlogsbetogers]]
Die meeste Amerikaanse troepe is in die finale jare van Viëtnamisasie uit die land gevlieg. Op 5 Maart 1971 land die Vyfde Spesiale Magte Groep by hul ou basis by Fort Bragg. Dit was die eerste Amerikaanse eenheid wat destyds in Viëtnam ontplooi is.<ref name="Stanton p. 240">[[:en:Vietnam_War#CITEREFStanton2003|Stanton 2003]]<span contenteditable="false">, p.</span>&nbsp;<span contenteditable="false">240</span></ref> <span class="mw-ref" id="cxcite_ref-265" rel="dc:references" contenteditable="false" data-sourceid="cite_ref-265">[[#cite_note-265|<span class="mw-reflink-text"><nowiki>[A 5]</nowiki></span>]]</span><span class="mw-ref" id="cxcite_ref-265" rel="dc:references" contenteditable="false" data-sourceid="cite_ref-265"></span>
[[Lêer:Hanoi-taxi-march1973.jpg|thumb|'n Groep Amerikaanse krygsgevangenes in 1973 op pad huis toe]]
 
=== Die val van Saigon ===
Chaos, paniek en opstande was aan die orde van die dag soos histeriese Suid-ViëtnamesViëtnamese amptenare en burgerlikes desperaat probeer vlug het uit SaogonSaigon. Krygswet is afgekondig. Amerikaanse helikopters het koorsagtig en desperaat Suid-Viëtnamese, Amerikaners, en buitelanders uit verskillende dele van die stad, en uit die Amerikaanse ambassade se kompleks na veiligheid probeer verskuif.. Operation Frequent Wing is tot op die laaste nippertjie uitgestel omdat die ambassadeur, Graham Martin nie geglo het Saigon gaan val nie, en dat 'n ooreenkoms gesluit sou kon word.
 
Op 30 April 1975 beweeg die Noord-Viëtnamese weermag die stad in en smoor enige weerstand vinnig in die kiem. 'n Tenk bars deur die paleis en om 11:30 hys die Viëtkong sy vlag.<ref name="Tucker 1999 29">[[:en:Vietnam_War#CITEREFTucker1999|Tucker 1999]]<span contenteditable="false">, p.</span>&nbsp;[https://books.google.com/?id=WZry2NaH2_sC&pg=PA29 29]</ref>
Lyn 126:
 
<ref><cite class="citation book" contenteditable="false">Gary D. Solis (15 February 2010). </cite></ref>
[[Lêer:Vietconginterrogation1967.jpg|thumbduimnael|'n Viëtkong gevangene sit en wag om ondervra te word]]
[[Lêer:OperationHueCity1967wounded.jpg|thumbduimnael|'n Marinier se wonde word verbind tydens operasies in Huế -1968]]
 
=== Ongevalle ===
Lyn 144:
| 1960
| 5
| 2,&nbsp;223
|-
| 1961
| 16
| 4,&nbsp;004
|-
| 1962
| 53
| 4,&nbsp;457
|-
| 1963
| 122
| 5,&nbsp;665
|-
| 1964
| 216
| 7,&nbsp;457
|-
| 1965
| 1,&nbsp;928
| 11,&nbsp;242
|-
| 1966
| 6,&nbsp;350
| 11,&nbsp;953
|-
| 1967
| 11,&nbsp;363
| 12,&nbsp;716
|-
| 1968
| 16,&nbsp;899
| 27,&nbsp;915
|-
| 1969
| 11,&nbsp;780
| 21,&nbsp;833
|-
| 1970
| 6,&nbsp;173
| 23,&nbsp;346
|-
| 1971
| 2,&nbsp;414
| 22,&nbsp;738
|-
| 1972
| 759
| 39,&nbsp;587
|-
| 1973
| 68
| 27,&nbsp;901
|-
| 1974
| 1
| 31,&nbsp;219
|-
| 1975
Lyn 211:
|-
! Totaal
! 58,&nbsp;220
! >254,&nbsp;256<ref>Clarke, Jeffrey J. (1988), ''United States Army in Vietnam: Advice and Support: The Final Years, 1965–1973'', Washington, D.C: Center of Military History, United States Army, p. 275</ref>
|}