Ciskei: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Jcwf (besprekings | bydraes)
No edit summary
Jcwf (besprekings | bydraes)
Lyn 49:
 
== Geskiedenis ==
In die Britse tyd was die gebied die strydtoneel van die Xhosa-oorloë en talle forte soos Fort Fordyce, Fort Hare, Fort Beaufort ensomeer word daar gebou. Om die gebied onder Britse gesag te bring word daar Mfengu en Duitse koloniste gesettel.
Ciskei het op [[1 Augustus]] [[1981]] onafhanklik geword, met [[Bhisho]] as hoofstad, alhoewel die nuwe staat nie deur ander lande behalwe Suid-Afrika erken is nie. Die grootste stad is [[Mdantsane]] met meer as 156 000 inwoners.
 
Ciskei het op [[1 Augustus]] [[1981]] onafhanklik geword, met [[Bhisho]] as hoofstad, alhoewel die nuwe staat nie deur ander lande behalwe Suid-Afrika erken is nie. Die grootste stad is [[Mdantsane]] met meer as 156 000 inwoners. Die onafhanklikheid het die laaste blankes uit die gebied verdryf, veral na Fort Beaufort. Blanke wetenskaplikes wat aan die Universiteit van Fort Hare werk moet twee keer per dag die grens passeer.
In Desember 1981 word die Ciskei onafhanklik onder Lennox Sebe. Aanvanklik het sy jongere broer Charles verantwoordelikheid vir die ''Ciskei Intelligence Sevice''. In 1984 word hy verwyder uit die pos omrede Lennox hom nie meer vertrou nie. Daar ontstaan onenigheid met Transkei se leider Matanzima wat probeer 'n staatsgreep teen Sebe te organiseer. Transkeise agente bevry Charles Sebe uit die tronk en ontvoer Lennox se enigste seun, maar die Transkeiers word in 'n militêre slag by die presidensiële paleis verslaan en die Sebe-regering behou die mag. <ref name=Nauta>''The Implications of Freedom: The Changing Role of Land Sector NGOs in a Transforming South Africa'', Uitgawe 6 van Politics and economics in Africa {{Aut|Wiebe Nauta}}, 2004 ISBN 3825877981, ISBN 9783825877989</ref>
 
InDie Desember 1981Ciskei word die Ciskei onafhanklik onder Lennox Sebe. Aanvanklik het sy jongere broer Charles verantwoordelikheid vir die ''Ciskei Intelligence Sevice''. In 1984 word hy verwyder uit die pos verwyder omrede Lennox hom nie meer vertrou nie. Daar ontstaan onenigheid met Transkei se leider Matanzima wat probeer om 'n staatsgreep teen Sebe te organiseer. Transkeise agente bevry Charles Sebe uit die tronk en ontvoer Lennox se enigste seun, maar die Transkeiers word in 'n militêre slag by die presidensiële paleis verslaan en die Sebe-regering behou die mag. <ref name=Nauta>''The Implications of Freedom: The Changing Role of Land Sector NGOs in a Transforming South Africa'', Uitgawe 6 van Politics and economics in Africa {{Aut|Wiebe Nauta}}, 2004 ISBN 3825877981, ISBN 9783825877989</ref>
In 1985 probeer Sebe van sy land 'n ekonomiese sukses te maak deur dit 'n ekonomiese vryhawe vir buitelandse investeerders te maak. Dit is op Hong Kong se model gebaseer. Hy kry van Israel en Taiwan se kant genoeg investerings dat daar inderdaad van 'n ekonomiese 'boom' gespreek kan word. Sebe geniet daardeur 'n seker aansien in die Ciskei, wat die ANC as 'n bedreiging sien. Op 2 Maart 1990 egter, net 'n maand ná die vrylating van Mandela is Sebe op besoek in die Verre Ooste. Brigadier Oupa Gqozo maak van sy afwesigheid gebruik om die mag oor te neem.<ref>''Third World, Issues 24-26'', Third World Editors (Association), Tricontinental Editôra, 1990</ref>
 
In 1985 probeer Sebe van sy land tot 'n ekonomiese sukses te maak deur dit 'n ekonomiese vryhawe vir buitelandse investeerders te maak. Dit is op Hong Kong se model gebaseer. Hy kry van Israel en Taiwan se kant genoeg investerings dat daar inderdaad van 'n ekonomiese 'boom' gespreek kan word. Sebe geniet daardeur 'n seker aansien in die Ciskei, wat die ANC as 'n bedreiging sien. Op 2 Maart 1990 egter, net 'n maand ná die vrylating van Mandela is Sebe op besoek in die Verre Ooste. Brigadier Oupa Gqozo maak van sy afwesigheid gebruik om die mag oor te neem.<ref>''Third World, Issues 24-26'', Third World Editors (Association), Tricontinental Editôra, 1990</ref>
Die UDF/ANC alliansie verwelkom aanvanklik hierdie oorname in die veronderstelling dat hulle 'struggle' en proteste nou resultate sal boek. Aanvanklik doen Oupa Gqozo hom voor as 'n demokraat en hy soek toenadering tot die ANC. Dit duur nie lank tot hy sy repressiewe kant toon en die ANC hom begin te verdenk dat hy 'n handlanger van Pretoria se regering is. Gqozo bly tot die bitter end aan die mag en dit lei in 1992 tot die Bisho-slagting waar sy veligheidsdienste op 'n pro-ANC demonstrasie vuur en 29 mense dood. Uieindelik word hy in 1994 gedwing om Ciskei in Suid-Afrika herin te lyf. <ref name=Nauta/>
 
Die UDF/ANC alliansie verwelkom aanvanklik hierdie oorname in die veronderstelling dat hulle 'struggle' en proteste nou resultate sal boek. Aanvanklik doen Oupa Gqozo hom voor as 'n demokraat en hy soek toenadering tot die ANC. Dit duur egter nie lank tot hy sy repressiewe kant toon en die ANC hom begin te verdenk dat hy 'n handlanger van Pretoria se regering is. Gqozo bly tot die bitter end aan die mag en dit lei in 1992 tot die Bisho-slagting waar sy veligheidsdienste op 'n pro-ANC demonstrasie vuur en 29 mense dood. Uieindelik word hy in 1994 gedwing om Ciskei in Suid-Afrika herin te lyf. <ref name=Nauta/>
 
Na die [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1994|eerste demokratiese verkiesing]] op 27 April 1994, is die tuisland heringelyf by die [[Republiek van Suid-Afrika]]. Dit maak nou in sy geheel deel uit van die provinsie [[Oos-Kaap]].