Xhosa: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Jcwf (besprekings | bydraes)
Jcwf (besprekings | bydraes)
No edit summary
Lyn 127:
===Klasse 1 en 2===
Hierdie twee klasses bevat veral mense, persone of organisasie. Klasse 2 is gewoonlik die meervoud van klasse 1
 
Daar is twee subklasses. Die een het 'n volledige voorvoegsel, die ander 'n gereduseerde.
 
Die volledige voorvoegsels is um- (klasse 1) en aba- (klasse 2)
:umfundi -- abafundi (student -studente)
 
Vir persoonsname word die gereduseerde voorvoegsels u- en oo- gebruik
 
:uThemba -- ooThemba (Themba -- Themba hulle)
 
Die voorvoegsel vir die werkwoord is u- en aba-
 
:umfundi uyahleka -- abafundi bayahleka (die student(e) lag)
 
===Klasse 3 en 4===
Dit is veral bome, riviere en ander goeters wat in die natuur gevind word. Klasse 4 is gewoonlik die meervoud van klasse 3
 
Die voorvoegsels is um- (3) en imi- (4)
 
===Klasse 5===
Die voorvoegsel is i(li)- Die volledige voorvoegsel word net vir stamme met een lettergreep gebruik. Langer woord kry i-, maar die -li- element keer terug in die vokatief en die negatief.
 
Sommige woorde in hierdie klasse gee goeters weer dat in pare voorkom soos 'n oog.
 
Die meervoude is gewoonlik in klasse 6
 
Die werkwoord kry li-
 
===Klasse 6===
Hierdie klasse kan meervoude van klasse 5 wees, maar dit kan ook woorde met 'n kollektiewe betekenis wees, soos volke of stowwe.
 
:amanzi - water
:amandla - mag
 
Die voorvoegsel is ama-
 
Die werkwoord kry a-
 
===Klasse 7 en 8===
Die voorvoegsel is isi- en izi-. Die werkwoord kry si- en zi-.
Hierdie klasse bevat alle tale of ook gewoontes, kulturele gebruike.
 
:umXhosa -- 'n Xhosa (persoon)
:isiXhosa -- die Xhosataal
 
Ook leenwoorde wat met s- begin kan in hierdie klasse kom:
 
:isikolo -- izikolo (skool - skole)
 
===Klasse 9 en 10===
Dit is 'n groot klasse wat die meeste leenwoorde bevat. Xhosa kan maklik 'n vreemde woord in die hele voorvoegselstelsel inlyf. Sit 'n i- daarvoor en dit is 'n nuwe Xhosawoord!
 
Die voorvoegsel kan i- of in- wees (9). Voor die meervoude is dit voluit izin- of izi-, maar dit word dikwels gereduseer tot iin- of ii-
 
 
 
 
== Sien ook ==