Kamera: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Voyageur (besprekings | bydraes)
Opruim
Lyn 1:
[[Lêer:Olympus E-420.jpg|thumbduimnael|280px|’n Enkellens-reflekskamera.]]
 
’n '''Kamera''' is ’n [[Optika|optiese]] instrument wat beelde registreer wat in die kamera gestoor of na ’n ander plek oorgedra kan word, of albei. Dit kan stilfoto's wees of bewegende beelde soos [[video|video's]] of [[rolprent]]e. Die term "kamera" kom van die woorde ''camera obscura'' ([[Latyn]] vir "donker kamer"), ’n vroeë metode om beelde te projekteer. Die moderne kamera het uit die ''camera obscura'' ontwikkel. Dit werk baie soos die [[mens]]like [[oog]].
Lyn 10:
 
== Werking van ’n kamera ==
[[Lêer:Reflex camera simple labels af.svg|thumbduimnael|240px|Die basiese elemente van ’n moderne stilkamera.]]
’n Kamera kan werk met die [[lig]] van die [[sigbare spektrum]] of ander dele van die [[elektromagnetiese spektrum]]<ref>Gustavson, bl. VII</ref> ’n Stilkamera is ’n instrument wat ’n enkele beeld van ’n voorwerp of toneel skep en dit op ’n [[beeldsensor]] of [[film|fotografiese film]] registreer. Alle kameras gebruik dieselfde basiese ontwerp: lig gaan ’n toe houer deur ’n [[Lens#Soorte lense|konvergensielens]] binne en ’n beeld word op ’n ligsensitiewe medium geregistreer. ’n [[Sluiter (fotografie)|Sluitermeganisme]] beheer hoe lank die lig in die kamera skyn.<ref>Young, Freedman & Ford, bl. 1182-11831182–1183</ref> Die meeste fotografiese kameras het ’n funksie wat die fotograaf in staat stel om die toneel te sien wat afgeneem word, om te sorg dat ’n bepaalde deel van die toneel in [[fokus]] is en die [[beligting (fotografie)|beligting]] te beheer sodat die foto nie te lig of te donker is nie.<ref>London, Upton, Kobré & Brill, bl. 4</ref> ’n Toonskerm stel die fotograaf in staat om die stellings soos die [[filmspoed]], beligting en [[sluiterspoed]] te sien.<ref>London, Upton, Kobré & Brill, bl. 6-7</ref><ref>Burian & Caputo, bl. 12</ref>
 
’n Rolprent- of videokamera werk op dieselfde beginsel, behalwe dat dit ’n reeks statiese beelde kort ná mekaar neem, gewoonlik teen ’n spoed van 24 raampies per sekonde. Wanneer die beelde gekombineer en in die regte volgorde vertoon word, word die illusie van beweging verkry.<ref>Ascher & Pincus, bl. 4</ref>
 
== Geskiedenis ==
[[Lêer:Pinhole-camera.svg|thumbduimnael|Die ''camera obscura''. Lig skyn deur ’n prikgaatjie in ’n donker kamer of houer en skep ’n omgekeerde beeld op die muur oorkant die gaatjie.<ref name='physics_worldview'>{{cite book | last1 = Kirkpatrick | first1 = Larry D. | last2 = Francis | first2 = Gregory E. | title = Physics: A World View | chapter = Light | edition = 6 | publisher = Thomson Brooks/Cole | year = 2007 | location = Belmont, California | pages = 339 | isbn = 0-495-01088-X}}</ref>]]
Die voorloper van die kamera was die ''camera obscura''.<ref>{{cite book|last=Batchen|first=Geoffrey|title=Burning with Desire: The Conception of Photography|publisher=MIT Press|location=Cambridge, MA|pages=78–85|chapter=Images formed by means of a camera obscura|isbn=0-262-52259-4}}</ref> In die 5de eeu v.C. het die [[Sjina|Sjinese]] filosoof [[Mozi|Mo Ti]] opgemerk ’n prikgaatjie kan ’n omgekeerde en gefokusde beeld skep wanneer lig deur die gaatjie tot in ’n donker plek skyn.<ref>Hirsch, bl. 3-4</ref> Hy is die eerste mens bekend wat die verskynsel ondersoek het om ’n foto te skep.<ref>Gustavson, bl. 4</ref> [[Aristoteles]] het ook dié beginsel in die 4de eeu v.C. genoem.<ref>Johnson, Rice, en Williams, bl. 36</ref> Hy het beskryf hoe hy ’n gedeeltelike [[sonsverduistering]] in 330 v.C. waargeneem het deurdat hy die beeld van die [[son]] deur ’n klein opening tussen die blare van ’n boom geprojekteer gesien het.<ref name="hirsch_p4">Hirsch, bl. 4</ref> In die 10de eeu n.C. het die Arabiese geleerde [[Ibn al-Haytham]] (Alhazen) ook geskryf hoe hy ’n sonsverduistering deur ’n prikgaatjie gesien het,<ref>Gernsheim, bl. 3-4</ref> en hy het beskryf hoe ’n skerper beeld verkry kon word deur die gaatjie kleiner te maak.<ref name="hirsch_p4" /> Teen die 15de eeu het kunstenaars en wetenskaplikes dié verskynsel gebruik om waarnemings te maak. Oorspronklik moes die waarnemers in ’n kamer staan waar ’n klein gaatjie in die een muur gemaak is. Hulle kon dan die beeld van ’n toneel buite die kamer op die teenoorgestelde muur sien.<ref>Frizot, bl. 18</ref> Die naam ''camera obscura'', Latyn vir "donker kamer", kom van hierdie vroeë gebruik.<ref>Gernsheim, bl. 3</ref> Die term is vir die eerste keer gebruik deur die wiskundige en sterrekundige [[Johannes Kepler]] in sy ''Ad Vitellionem paralipomena'' van 1604.<ref>Wenczel, bl. 22</ref>
 
Die [[Italië|Italiaanse]] wetenskaplike [[Giambattista della Porta]] het die ''camera obscura'' in detail beskryf in sy 1558-werk ''Magia Naturalis'', en spesifiek voorgestel dat kunstenaars die ''camera obscura'' se beelde op papier kan projekteer en dan die buitelyne aftrek.<ref>Gernsheim, bl. 4</ref> Die instrument was van die 1600's tot die 1800's gewild as hulpmiddel om te teken en skilder.<ref>Wenczel, bl. 18</ref> Draagbare toestelle is in die 17de eeu gemaak. Kepler het byvoorbeeld ’n draagbare tent gemaak en die ''camera obscura'' teen 1620 met ’n lens toegerus.<ref>{{cite book|last=Warren|first=Lynne |title=Encyclopedia of twentieth-century photography|publisher=Routledge|location=London |year=2006|page=224|chapter=Camera Obscura|isbn=0-415-97665-0}}</ref><ref>{{cite book|last=Stefoff|first=Rebecca |title=The Camera|publisher=Mashall Cavendish|location=Tarrytown, NY|year=2007|page=23|chapter=A Dark Chamber: Optics|isbn=0-7614-2596-9}}</ref> Dit het tot in die vroeë 1800's gewild gebly.<ref>Gernsheim, bl. 5</ref> ’n Toestel met ’n spieëlrefleksmeganisme wat met die hand vasgehou kon word, is in 1685 die eerste keer deur die [[Duitsland|Duitser]] [[Johann Zahn]] voorgestel – die ontwerp sou later in kameras gebruik word.<ref>Gernsheim, bl. 5-6</ref>
 
Voor die ontwikkeling van die kamera was dit honderde jare lank reeds bekend dat sommige stowwe, soos [[silwersout]]e, donkerder word wanneer dit aan sonlig blootgestel word.<ref name="Gustavson, bl. 4">Gustavson, bl. 4</ref> In ’n reeks proefnemings wat in 1727 gepubliseer is, het die Duitse wetenskaplike [[Johann Heinrich Schulze]] gedemonstreer dat die verdonkering net deur lig veroorsaak word en nie deur hitte of die blootstelling aan lug nie.<ref name="Gernsheim, bl. 7">Gernsheim, bl. 7</ref> Die [[Swede|Sweedse]] apteker [[Carl Wilhelm Scheele]] het in 1777 gewys silwerchloried was buitengewoon geneig om donkerder te word van blootstelling aan lig, en wanneer dit eers donker is, word dit onoplosbaar in ’n ammoniakoplossing.<ref name="Gernsheim, bl. 7" /> Die eerste mens wat hierdie manier gebruik het om beelde te maak was die [[Brittanje|Brit]] [[Thomas Wedgwood]].<ref name="Gustavson, bl. 4" /> Hy het items soos blare en insekvlerke op keramiekpotte gesit wat bedek was met silwernitraat, en dit dan aan lig blootgestel. Dié beelde was egter nie permanent nie omdat Wedgwood nie ’n fikseermeganisme gebruik het nie. Hy het eindelik misluk in sy poging om permanente beelde te maak wat deur ’n ''camera obscura'' geskep is.<ref>Gernsheim, bl. 8</ref>
 
<center><gallery widths="220" heights="160">
Lêer:Camera Obscura box18thCentury.jpg|’n 19de-eeuse skets van iemand wat ’n ''camera obscura'' as tekenhulpmiddel gebruik.
Lêer:View from the Window at Le Gras, Joseph Nicéphore Niépce.jpg|''View from the Window at Le Gras'' (1826), die oudste foto wat bewaar gebly het.<ref>Gustavson, bl. 3-5</ref>
Lêer:Susse Frére Daguerreotype camera 1839.jpg|Die Giroux-[[daguerreotipe]]-kamera, die eerste kamera wat kommersieel vervaardig is.<ref>Gustavson, bl. 9</ref>
</gallery></center>
Lyn 41:
== Meganika ==
=== Beeldvaslegging ===
[[Lêer:Studijskifotoaparat.JPG|thumbduimnael|’n 19de-eeuse ateljeekamera met ’n konsertina om te fokus.]]
Tradisionele kameras vang lig vas op ’n fotografiese film of plaat. Video- en digitale kameras gebruik elektroniese [[beeldsensor]]s en beelde word dan in ’n [[geheuekaart]] binne die kamera gestoor.
 
Lyn 47:
 
=== Lens ===
[[Lêer:Leica M9.jpg|thumbduimnael|’n Leica M9 met ’n Summicron-M 28/2 ASPH-lens.]]
Die lens van die kameras vang die lig op en fokus dit op die film of sensor. Die ontwerp en vervaardiging van die lens is belangrik vir die gehalte van die foto's wat geneem word. Die tegnologiese rewolusie in kamera-ontwerp in die 19de eeu het ’n groot verbetering van optiese glas en lensontwerp tot gevolg gehad, wat groot voordele vir ander optiese instrumente ingehou het, van brille tot mikroskope.
 
Kameralense is beskikbaar in ’n groot verskeidenheid [[fokusafstand]]e. Hulle wissel van uiters [[wyehoeklens]]e tot [[telefotolens]]e. Elk is goed vir ’n sekere soort fotografie. Eersgenoemde is veral geskik vir byvoorbeeld die afneem van geboue, want dit gee ’n wye beeld van die gebou. Laasgenoemde word weer dikwels vir sport- of wildfotografie gebruik omdat dit die voorwerp nader bring, hoewel dit meer geneig is om enige beweging deur die fotograaf te registreer. Normale lense is geskik vir portret- of dokumentêre foto's omdat dit gewoonlik ’n redelik groot [[lensopening]] het.<ref name='cambridge_lens'>{{cite web | url = http://www.cambridgeincolour.com/tutorials/camera-lenses.htm | title = Understanding Camera Lenses | last = McHugh | first = Sean | work = Cambridge in Colour | archiveurl = https://web.archive.org/web/20130819025344/http://www.cambridgeincolour.com/tutorials/camera-lenses.htm | archivedate = 2013-08-19}}</ref>
 
=== Fokus ===
[[Lêer:Daisies-Focus.jpg|thumbduimnael|Die afstand waarbinne foto's in fokus is (genoem die [[velddiepte]]) kan deur baie kameras verstel word. Dit kan byvoorbeeld help om die voorwerp wat afgeneem word teen ’n dowwe agtergrond te laat uitstaan.]]
Vanweë die optiese eienskappe van ’n lens sal net voorwerpe binne sekere afstandsgrense in fokus wees. Die fokus kan egter verstel word en daar is verskeie maniere om dit te doen. Die eenvoudigste kameras het ’n vaste fokus en gebruik ’n klein lensopening en wyehoeklens om te verseker alles binne ’n sekere afstand van die kamera (gewoonlik sowat 3 meter) tot in oneindigheid is redelik gefokus. Dit word gewoonlik in goedkoper kameras aangetref.
 
Met meetsoekerkameras (''rangefinder cameras'') kan die afstand na voorwerpe gemeet word deur middel van ’n eenheid bo-op die kamera, en so kan die fokus akkuraat gestel word. [[#enkellens-reflekskamera|Enkellens-reflekskameras]] stel die fotograaf in staat om die fokus en samestelling visueel te bepaal deur middel van ’n [[objektieflens]] en bewegende spieël om die beeld op ’n skerm te vertoon. Moderne kameras het outofokusstelsels om die kamera outomaties te laat fokus deur middel van ’n verskeidenheid metodes.<ref name='hsw_autofocus'>{{cite web | url = http://electronics.howstuffworks.com/autofocus.htm | title = How Autofocus Cameras Work | last = Brown | first = Gary | work = HowStuffWorks.com | archiveurl = https://web.archive.org/web/20130930141617/http://electronics.howstuffworks.com/autofocus.htm | archivedate = 2013-09-30}}</ref> Met baie kameras kan die fokus deesdae gestel word vir ’n bepaalde soort fotografie; die stellings word op die kamera aangedui deur simbole, soos ’n kop en skouers vir portretstudies, of ’n berg vir landskapfotografie.
Lyn 75:
Lêer:Leica IIIa Rangefinder.jpg|’n Meetsoekerkamera, ’n [[Leica]] van omstreeks 1936.
Lêer:Rolleiflex camera.jpg|’n Dubbellens-reflekskamera.
Lêer:Polaroid_SXPolaroid SX-70.jpg|Die Polaroid SX-70 Model 2.
</gallery></center>
 
=== Plaatkamera ===
Die vroegste kameras waarvan aansienlike hoeveelhede vervaardig is, het gesensiteerde glasplate gebruik. Lig het die kamera binnegegaan deur ’n lensbord wat van die plaat geskei was deur ’n [[kamerakonsertina]] wat uitgerek kon word.
 
Van hulle was eenvoudig, maar daar was ook [[#enkellens-reflekskamera|enkellens-reflekskameras]] met omruilbare lense en selfs kameras vir kleurfotografie. Baie het kontroles gehad om die lens laer of hoër te stel en om dit vorentoe of agtertoe te draai om die perspektief te beheer.
Lyn 95:
 
=== Meetsoekerkamera ===
Namate die tegnologie vir kameras en lense ontwikkel het en lense met groot openinge algemener geword het, is meetsoekerkameras (''rangefinder cameras'') bekend gestel met ’n beter fokusfunksie. Vroeë meetsoekerkameras het twee aparte soekervensters gehad, waarvan een aan die fokusmeganisme gekoppel was en link of regs beweeg het wanneer die fokusring gedraai is. Die twee aparte beelde is saam op ’n glasskerm vertoon. Wanneer vertikale lyne op die voorwerp wat afgeneem is in die saamgestelde beeld opgelyn het, was die voorwerp in fokus. Hulle het ook ’n normale beeldsoeker vir fotokomposisie gehad. Later is die beeld- en meetsoeker gekombineer.
 
=== Enkellens-reflekskamera ===
Lyn 128:
* {{cite book | last = Johnson | first = William S. |coauthors= Rice, Mark; Williams, Carla | title = A History of Photography | editors = Therese Mulligan and David Wooters | publisher = Taschen America | year = 2005 | location = Los Angeles, California | isbn = 978-3-8228-4777-0}}
* {{cite book | last = London | first = Barbara |coauthors= Upton, John; Kobré, Kenneth; Brill, Betsy | title = Photography | edition = 7 | publisher = Prentice Hall | year = 2002 | location = Upper Saddle River, New Jersey | isbn = 0-13-028271-5}}
* {{cite book | last = Wenczel | first = Norma | title = The Optical Camera Obscura II Images and Texts | chapter = Part I - Introducing an Instrument | editors = Wolfgang Lefèvre | work = Inside the Camera Obscura – Optics and Art under the Spell of the Projected Image | publisher = Max Planck Institute for the History of Science | year = 2007 | pages = 13–30 | url = http://www.mpiwg-berlin.mpg.de/Preprints/P333.PDF | archiveurl = https://web.archive.org/web/20120402135648/http://www.mpiwg-berlin.mpg.de/Preprints/P333.PDF| archivedate=2 April 2012}}
* {{cite book | last = Young | first = Hugh D. |coauthors= Freedman, Roger A.; Ford, A. Lewis | title = Sears and Zemansky's University Physics | edition = 12 | publisher = Pearson Addison-Wesley | year = 2008 | location = San Francisco, California | accessdate = 2013-11-01 | isbn = 0-321-50147-0}}
{{refend}}
Lyn 135:
* [http://science.howstuffworks.com/camera.htm Die werking van kameras, by How Stuff Works]
{{CommonsKategorie-inlyn|Camera}}
* [[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is vertaal uit die [http[://en.wikipedia.org/wiki/:Camera |Engelse Wikipedia]]
 
{{Voorbladster}}
 
[[Kategorie:Fotografiese toerusting]]
[[Kategorie:Optiese instrumente]]
 
{{Voorbladster}}