Chinese Keiserryk: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Foto
Opruim
Lyn 1:
[[Lêer:Flag of the Qing Dynasty (1889-1912).svg|thumbduimnael|200px|Die vlag van die Sjinese Keiserryk van 1889 tot 1911.]]
 
Die '''Sjinese Keiserryk''' het tussen 221 v.C. en [[1911]] bestaan. Verskeie dinastieë het in dié tyd regeer.
 
== Geskiedenis ==
Voor 221 v.C. het verskeie onafhanklike vorstedomme in [[Sjina]] bestaan. In 221 v.C. is Sjina verenig onder die eerste keiser, [[Qin Shi Huangdi]] (wat "Eerste keiser van die Qin" beteken), en hy het die [[Qin-dinastie]] gestig. Tydens die [[Han-dinastie]] (206 v.C. - [[220|220 n.C.]]) is die ryk uitgebrei tot in [[Korea]], [[Viëtnam]] en [[Asië|Sentraal-Asië]].
 
Hierna het ’n tydperk van verwarring gevolg: kortstondige dinastieë het mekaar vinnig opgevolg. Een van die stiller tye in dié periode was die [[Tang-dinastie]] ([[618]]-[[907]]). Dié dinastie was ’n bloeityd vir Sjina. Onder die keisers van die Tang is onder meer ’n eksamenstelsel ingevoer: elkeen wat ’n amptenaar wou word, moes ’n reeks eksamens slaag. Vanaf die [[9de eeu]] het die mag van die keiser toegeneem en het die ekonomiese sentrum na die suide geskuif.
 
[[Marco Polo]] het Sjina glo omstreeks [[1280]] besoek toe die [[Mongoolse Ryk|Mongoolse]] [[Yuan-dinastie]] aan die bewind was. Onder die etnies-Sjinese [[Ming-dinastie]] ([[1368]]-[[1644]]1368–1644) het seehandel en ontdekkingsreise toegeneem, maar in die tweede helfte van die [[15de eeu]] is meer klem gelê op Sjinese waardes en is die invloed van buite afgeweer. Later, onder die [[Qing-dinastie]] van die [[Mantsjoerye|Mantsjoes]] ([[1644]]-[[1911]]1644–1911), het die druk deur die Westerse wêreld weer toegeneem. In [[1911]] is die keiserryk eindelik tydens die [[Xinhai-rewolusie]] omvergewerp en is die [[Sjina|Republiek van China]] uitgeroep.
 
== Sjinese keiserlike dinastieë ==
Hieronder volg ’n chronologiese lys van die keiserlike dinastieë wat oor Sjina regeer het.
 
* Xia c. 2200-1750 v.C.
* Shang c. 1766-1122 v.C.
* Zhou 1122-256 v.C.
** Westelike Zhou 1122-771 v.C.
** Oostelike Zhou 771-256 v.C.
*** Periode van Lente en Herfs 771-481 v.C.
*** Periode van die Strydende State 403-221 v.C.
 
Van die [[Qin-dinastie]] af is daar amptelik sprake van ’n Sjinese keiserryk.
* [[Qin-dinastie|Qin]] 221-206 v.C.
* [[Han-dinastie|Han]] 206 v.C. - [[220]]
** [[Han-dinastie|Westelike Han]] 206 v.C. - [[9]] n.C.
** [[Wang Mang]] die Oorweldiger [[9]]-[[23]]
** [[Han-dinastie|Oostelike Han]] [[25]]-[[220]]
* Deling [[220]]-[[589]]
** [[Drie Koninkryke]] [[220]]-[[280]]:
*** Wei [[220]]-[[265]] (265-280: Jin)
*** Shu-Han [[221]]-[[263]]
*** Wu [[222]] (229)-[[280]]
* Hereniging: [[Jin-dinastie (265-420)|Jin-dinastie]] [[265]]-[[420]]
* Burgeroorlog en opnuut deling
** [[Xiongnu]]-inval [[311]]
** Suid:
*** die Ses Dinastieë, Oostelike Jin, Liu Song [[420]]-[[479]], Liang, Chen
** Noord:
*** die Tydperk van die Sestien Koninkryke, o.a. Oostelike Zhao [[304]]-[[320]], Vroeg-Qin [[351]]-[[386]]
*** Noordelike Wei [[386]]-[[524]]
*** Oostelike Wei (vanaf 550: Noordelike Qi) en Westelike Wei (vanaf 557: Noordelike Zhou)
** Noordelike Zhou; verower Noordelike Qi [[577]], Liang [[587]] en Chen [[589]]
* [[Sui-dinastie|Sui]] [[589]]-[[618]]
* [[Tang-dinastie|Tang]] [[618]]-[[907]]
* Deling [[907]]-[[960]]
** Noord: [[Vyf Dinastieë en Tien Koninkryke|Vyf Dinastieë]]
** Suid: [[Vyf Dinastieë en Tien Koninkryke|Tien Koninkryke]]
* [[Song-dinastie|Noordelike Song]] [[960]]-[[1127]]
* Deling
** Noord: [[Jin-dinastie (1115-12341115–1234)|Jin (Jurge)]] [[1115]]-[[1234]]1115–1234
** Suid: [[Song-dinastie|Suidelike Song]] [[1127]]-[[1279]]1127–1279
* [[Yuan-dinastie|Yuan]] [[1234]]-[[1368]]1234–1368
* [[Ming-dinastie|Ming]] [[1368]]-[[1644]]1368–1644
* [[Qing-dinastie|Qing]] [[1644]]-[[1912]]1644–1912
 
== Bronne ==
* Paludan, A. (1998) – ''Chronicle of the Chinese Emperors: The Reign-by-Reign Record of the Rulers of Imperial China'', New York: Thames and Hudson – ISBN 0-500-05090-2
* [[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is vertaal uit die [http[://nl.wikipedia.org/wiki/Chinees_Keizerrijk:Chinees Keizerrijk|Nederlandse Wikipedia]]
 
{{Sjinese keiserlike dinastieë}}