Fins: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Voyageur (besprekings | bydraes)
Voyageur (besprekings | bydraes)
Lyn 121:
[[Lêer:Gallen-Kallela The defence of the Sampo.png|duimnael|regs|250px|"Sammon puolustus" (Die verdediging van Sampo) deur Akseli Gallen-Kallela 1895 in die [[Kalevala]]]]
 
Selfs na die skep van 'n Finse skryftaal het die gebruik van Fins as skryftaal honderde jare lank beperk gebly. Vanaf die [[16de eeu]] is wette ook gedeeltelik in Fins geskryf, maar van 'n Finstalige kulturele lewe was daar egter nog nie sprake nie: In die Finland wat toe aan Swede behoort het, was Sweeds die taal van die administrasie, opvoeding en kultuur.
 
Eers nadat Finland in [[1809]] as [[Groothertogdom]] onder die heerskappy van die [[Rusland|Russiese]] Tsaar gekom het, het 'n Finse nasionale bewussyn begin ontwikkel. 'n Beweging wat as die "Fennomane" bekend gestaan het, het gevorm wat die Finse taal tot kultuurtaal wou ontwikkel. Aan die begin van die [[19de eeu]] het die taal egter steeds gebrek gely aan sommige voorwaardes tot die ideaal. Die grammatika was nog nie stelselmatig uiteengesit nie en die woordeskat het die alledaagse lewe van die landelike kleinboerbevolking weerspieël en het bykans geen woorde gehad wat vir administrasie- en kultuurdoeleindes nodig was nie.
 
Die publikasie in [[1835]] deur Elias Lönnrot van die nasionale epiese verhaal ''[[Kalevala]]'' het bygedra tot die verhoging van die status van die Finse taal. Deur die bedrywighede van die Fennomane het 'n Finse letterkunde en pers ontstaan. Talle opgevoede Finne van die hoër stand, wie se moedertaal meestal Sweeds was, het bygedra tot die verdere ontwikkeling van die Finse taal. Teen die agtergrond is baie woorde geskep wat tot op daardie stadium nie in Fins bestaan het nie. In die nastreef van die Finse nasionalisme van die tyd is nuwe woorde byna sonder uitsondering nie deur leenwoorde geskep nie, maar as geheel en al nuwe woorde, dikwels deur variasies op ou Finse woorde.
 
Die ontwikkeling van 'n Finstalige onderwysstelsel in die tweede helfte van die [[19de eeu]] het beteken dat daar teen die begin van die [[20ste eeu]] 'n opgevoede Finstalige bevolking gevestig was. Teen die tweede dekade van die 20ste eeu het Fins tot 'n volwaardige kultuurtaal ontwikkel wat in wese ooreenkom met die huidige Finse taal.
 
== Spelwyse en uitspraak ==