Djengis Khan: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
k →‎Verdere leesstof: Link FA is now handled by Wikidata, removed: {{Link FA|bs}} (5) using AWB (10861)
k Hersien
Lyn 50:
|20 =
}}
[[Lêer:Weltreich-Mongolen.JPG|duimnael|Die Mongoolse Ryk]]
[[Lêer:Asia 1200ad.jpg|duimnael|Asië in die 12de Eeu]]
 
'''Djengis Khan''' (uitspraak: ˈdʒɛŋɡɪs ˈkɑːn<ref>[http://www.bartleby.com/61/38/G0083800.html ''The American Heritage Dictionary of the English Language: Fourth Edition''] (2000).</ref>; [[Mongools]]: Чингис Хаан; Tsjingis Chaan) (omstreeks 1162–1227), gebore as '''Temoedjin''' (betekenis: ystersmid<ref>{{cite web|author = Bourgoin, Stella|url = http://ias.berkeley.edu/orias/lessonplans/ChingisKhan.htm|title = The Life and Legacy of Chingis Khan|publisher = Universiteit van Kalifornië, Berkeley|year = 2002|accessdate = 29 April 2008}}</ref>), was die stigter, khan (heerser) en khagan (keiser) van die [[Mongoolse Ryk]], die grootste aaneenlopende ryk in die wêreld se geskiedenis.
|author = Bourgoin, Stella
|url = http://ias.berkeley.edu/orias/lessonplans/ChingisKhan.htm
|title = The Life and Legacy of Chingis Khan
|publisher = [[Universiteit van Kalifornië, Berkeley]]
|year = 2002
|accessdate = 2008-04-29
}}</ref>), was die stigter, khan (heerser) en khagan (keiser) van die [[Mongoolse Ryk]], die grootste aaneenlopende ryk in die wêreld se geskiedenis.
 
Hy het aan die bewind gekom deur die vereniging van baie van die nomadiese volke van Noordoos-[[Asië]]. Nadat hy die Mongoolse Ryk gestig en verklaar is tot "Djengis Khan", het hy met die Mongoolse inval en strooptogte in ander lande begin. In sy leeftyd het die Mongoolse Ryk eindelik groot dele van Sentraal-Asië en [[Sjina]] beslaan.
 
== Vroeë lewe ==
Djengis was op 13 reeds die leier van ’n Mongoolse stam as opvolger van sy pa, Jisoegei, wat vergiftig is deur die Tartarstam toe Temoedjin maar nege jaar oud was. [[Mongolië]], in Midde-Asië, het met sy geboorte uit sowat 30 verskillende stamme bestaan. Die [[Mongole]] was ongeletterd, verspreid en het op godsdienstige gebied [[Sjamanisme]] ondersteun. Hy het eers deur alliansies en later deur baie gevegte die Mongole verenig tot 'n volk. Deur sy oorlogmagte aan te vul met dié wat hy verower het, het hy sy magsgebied voortdurend vergroot. In [[1202]] het hy hom teenoor die die Tartare, wat sy pa vermoor het, gewreek deur hulle totaal te vernietig.
 
== Bewind ==
[[Lêer:Weltreich-Mongolen.JPG|duimnael|links|Die Mongoolse Ryk]]
[[Lêer:Asia 1200ad.jpg|duimnael|links|Asië in die 12de Eeu]]
Temoedjin is in [[1206]] op ouderdom van ongeveer 40 by 'n groot ''koeriltai'' (byeenkoms) benoem tot Djengis Khan, wat "sterk heerser" beteken.
 
Line 75 ⟶ 68:
* Die genadelose inboeseming van vrees by sy vyande. Die Mongole het byvoorbeeld pyle ontwerp wat fluit as hulle afgevuur word. Hulle was ook meesterlik met die besetting van stede en die gebruik van reusagtige slingers. Hulle het selfs lyke met die slingers na hul vyande geskiet.
 
Voor Djengis Khan se dood in 1227 het hy [[Ögedei Khan]] as sy opvolger aangewys en sy ryk in [[khanaat|khanate]] verdeel tussen sy seuns en kleinseuns. Hy is op ’n onbekende plek in [[Mongolië]] begrawe. Teen dié tyd was sy ryk van 12,5 miljoen &nbsp;km<sup>2</sup>² omtrent dubbel so groot as die gebied wat in die [[4de eeu v.C.]] deur [[AleksanderAlexander die Grote]] verower is.
 
Sy nageslag het voortgegaan om die Mongoolse Ryk uit te brei oor die grootste deel van [[Eurasië]] deur die verowering van grondgebied in hedendaagse [[Sjina]], [[Korea]], die [[Kaukasus]], Sentraal-[[Asië]] en groot dele van Oos-[[Europa]] en die [[Midde-Ooste]].
Line 83 ⟶ 76:
* {{cite book |last=Ratchnevsky |first=Paul |others= tr. & ed. Thomas Nivison Haining |title=Genghis Khan: His Life and Legacy [Čingis-Khan: sein Leben und Wirken] |year=1992, c1991 |publisher= B. Blackwell |location=Oxford, UK; Cambridge, Mass., USA |isbn=ISBN 0-631-16785-4}}
{{Verwysings}}
 
== Eksterne skakels ==
{{CommonsKategorie|Genghis Khan|Djengis Khan}}
* [http://www.fsmitha.com/h3/h11mon.htm Djengis Khan en die Mongole]
* [http://koreanhistoryproject.org/Ket/Idx/KETIndex0504.htm Vroeë jare]
 
== Verdere leesstof ==
Line 98 ⟶ 86:
* {{cite book |last=Saunders |first=J.J. | title=History of the Mongol Conquests'' |year=1972, repr. 2001 |publisher=University of Pennsylvania Press |location=Philadelphia |isbn=0-8122-1766-7}}
* {{cite book |last=Stewart |first=Stanley |title=In the Empire of Genghis Khan: A Journey among Nomads |year=2001 |publisher=Harper Collins |location=Londen |isbn=ISBN 0-00-653027-3}}
 
== Eksterne skakels ==
{{CommonsKategorie|Genghis Khan|Djengis Khan}}
* [http://www.fsmitha.com/h3/h11mon.htm Djengis Khan en die Mongole]
* [http://koreanhistoryproject.org/Ket/Idx/KETIndex0504.htm Vroeë jare]
 
[[Kategorie:Mongoolse khans]]