Rubber: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Lyn 2:
[[Lêer:Rubber tree plantation Thailand タイのゴム園 DSC05246.jpg|duimnael|'n Plantasie van rubberbome in [[Thailand]].]]
 
'''Rubber''' is 'n waterdigte [[materiaal]] wat kan rek en krimp. Talle voorwerpe word van rubber gemaak, soos [[uitveër]]s, handskoene, bande en proppe. Dit is 'n polimeer wat van natuurlike bronne bekom, of op industriële skaal gesintetiseer kan word.
 
Natuurlike rubber (lateksrubber) word van [[boom|bome]] wat veral in [[Suid-Amerika]] groei gemaak. Dit word as ’n sap (genaamd lateks) uit boomstamme getap. Ongeveer 33% van hierdie sap bestaan uit rubber. Die lateks word gefiltreer en met [[water]] verdun. Dit word dan met [[suur]] behandel om die rubberdeeltjes te laat stol. Daarna word dit platgerol en gedroog.
Lyn 11:
 
== Geskiedenis ==
Rubber word al etlike jare lank in die natuurlike verspreidingsgebied van plante wat rubber lewer versamel en gebruik. Dit is hoofsaaklik van die Brasiliaanse rubberboom (''Hevea brasiliensis'') geoes, terwyl die [[Meso-Amerika]]anse beskawings hul rubber van die ''Castilla elastica'' gekry het. Hulle het onder andere rubberballe vir 'n balspel gemaak. Pre-Colombiaanse rubberballe is ook gevind. Hierdie vondse dateer terug na 1600 v.C.

Volgens [[Bernal Díaz|Bernal Díaz del Castillo]] was die [[Spanje|Spaanse]] veroweraars so verbaas oor die bonsende rubberballe dat hulle gedink het dat dit heksery was. Die [[Maya]]s het 'n tydelike [[skoen|rubberskoen]] gemaak deur hulle voete in 'n lateksmengsel te doop. Rubber is daarnaas ook vir die konstruksie van goedere gebruik, soos om klip- en metaalwerktuie aan houthandvatsels te bind. In Brasilië is rubber gebruik word om klere waterdig te maak. Blykbaar is die eerste Europeërs wat uit Brasilië met hierdie klere na [[Portugal]] teruggekeer het van towery aangekla en verhoor.
 
Die eerste rubberbande is in 1791 gemaak. In 1770 ontdek die chemikus Joseph Priestley per ongeluk dat rubber [[potlood]]strepe kan uitvee. Rubber is sedertdien as [[uitveër]]s verkoop.
 
In 1820 begin Thomas Hancock produkte van rubber in [[Engeland]] te vervaardig. In 1828 brei hy uit na [[Frankryk]] uit, en in 1832 na die [[Verenigde State]]. In 1839 is die vulkanisering van rubber deur Charles Goodyear en/of Hancock uitgevind. Hierna neem die vraag na rubber sterk toe, wat in die Kongo-Vrystaat tot 'n skrikbewind sou lei. In 1910 slaag die Russiese chemikus Sergei Vasiljevich Lebedev daarin om sintese rubber te maak. Sy boek, ''Research in polymerisation of by-ethylene hydrocarbons'' (1913), is vir lank as 'n gesaghebbende bron vir die studie van sintetiese rubber beskou.
 
== Eksterne skakels ==
Line 21 ⟶ 23:
* [http://www.mieliestronk.com/rubber.html Laat wiel met rubber!] op [[Mieliestronk]].
 
{{Saadjie}}
{{wikt|rubber}}