Wet op Naturellengrond: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
→‎Sol Plaatje: Bronne 11 - 20 ingevoeg
→‎Sol Plaatje: Bronne 21-27 ingevoeg
Lyn 156:
In die eerste paragraaf van die eerste hoofstuk skryf Plaatje dat die wet naturelle uitgeworpenes ("pariahs") in hul eie land gemaak het.
 
In die tweede paragraaf van die eerste hoofstuk beweer Plaatje dat amper 'n miljoen naturelle as plakkers op blanke plase gebly het.<ref>Plaatje, supra, loc. 281</ref> Hierdie bewering is gewoon onwaar.<ref>Sien syfers van Beaumontverslag hierbo aangehaal</ref> Sy eiesoortige omskrywing van 'n plakker in Suid-Afrika is egter 'n naturel wat plaasgrond van 'n blanke huur om daarop te boer.<ref>Dis paragraaf drie van sy eerste hoofstuk</ref> Hy het versuim om die arme Engelse te vertel dat die wet nie op bestaande ooreenkomste of die hernuwing daarvan van toepassing was nie.<ref>Artikel 8(1)(a) van die wet</ref> Hy het vergeet om te meld dat die wet nie sogenaamde "labour tenant" (woonvolk) ooreenkomste geraak het nie.<ref>Artikel 10</ref> Hy niks gemeld dat die wet nie in die Kaapprovinsie van toepassing was nie.<ref>Artikel 8(2)</ref>  In paragraaf vier skryf Plaatje dat sommige huurders aan die einde van Junie 1913 na ander plase getrek en dan daar nuwe huurkontrakte aangegaan het. Maar, skryf hy, as die huurders dan hul nuwe kontrakte wou registreer, het staatsamptenare hulle die wolhaarstorie vertel het dat dit verbode was om verblyf aan 'n naturel te verskaf.<ref>Plaatje, supra, loc. 290.</ref> Plaatje het mos geweet die Naturellen Grond Wet het geen bepaling bevat dat enige kontrak geregisteer moes word nie. Plaatje het mos geweet dat die wet niemand verbied het om verblyf aan ʼn naturel te verskaf.
 
In hoofstuk IV vertel Plaatje 'n paar hartroerende verhale.<ref>Plaatje, supra, loc. 1047</ref> Sy eerste verhaal vertel van gebeure wat in Bloemhof, Transvaal, plaasgevind het in Julie 1913. Die storie begin reeds voor die wet 'n wet geword het. 'n Blanke boer het met gretige oë die geleentheid gesien om slawe van huurders te maak en sommer op hul vee beslag te lê. Hy het toe sy huurders vertel dat die nuwe wet die verhuur van grond verbied het, maar dat naturelle kon aanbly as bediendes, maar dat die bediende se vee (seker darem net sy trekosse) verniet vir die boer moes werk. Die huurder het toe met sy vee oor die grens gevlug.<ref>Plaatje, supra, loc. 1047-1056</ref> Die boer se bedrieglike plan het klaarblyklik nie gewerk nie. Mens wonder of die Vrystaatse boer toe sonder huurders en arbeiders gesit het.
 
Plaatje se tweede storie is ook oor die uitsetting van 'n naturelle deelsaaier. Die deelsaaier was 'n suksesvolle boer wat 'n goeie verdienste vir homself en sy blanke verhuurder verdien het. Die blanke verhuurder sou toe sy deelsaaiers die leuen vertel het dat die nuwe wet bepaal het dat die deelsaaier se vee nou aan die blanke eienaar van die plaas behoort het en dat die deelsaaier omtrent verniet vir die blanke moes werk. Die naturelle deelsaaier het natuurlik sy goed gevat en getrek. Plaatje vergeet om sy leser te vertel dat die blanke toe sonder deelsaaiers en arbeiders gesit het. Plaatje se stories is nie tot die Vrystaat beperk nie en hy brei hulle uit tot die Transvaal. Dan skryf hy van die siekmakende prosedure van uitwissing wat die Suid-Afrikaanse parlement gepleeg het. Later skryf hy dat kinders die slagoffers van die gemeenheid (victims of the turpitude) van die parlement was. Dit is te uitputtend om elke leuen en elke oortreffende byvoeglike naamwoord wat hy gebruik, aan te stip. Die belangrikheid van die boek is dat dit die fondament van meeste latere kritiek op die wet is. Meeste mense lees nie eers die wet wat hulle so maklik kritiseer nie.