Bolsjewis: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Administrateur CommonsDelinker vervang "Bolshevik-meeting.jpg" met "Presidium_of_the_9th_Congress_of_the_Russian_Communist_Party_(Bolsheviks).jpg" omrede: File renamed: [[:commons:COM:FR#reasons|File re |
Opruim |
||
Lyn 1:
[[
[[
Die '''Bolsjewiste''' ([[Russies]]: большевики, большевисты, afgelei van die woord ''bolsje'', "meer") was ’n faksie van die [[Marxisme|Marxistiese]] [[Russiese Sosiaal-Demokratiese Arbeidersparty]] (RSDAP). Dit het ontstaan toe die party geskeur het; die ander faksie was die [[Mensjewiste]] (afgelei van ''mensje'', "minder"). Die skeuring het plaasgevind op die tweede partykongres in 1903. Die Bolsjewiste het later die [[Kommunistiese Party van die Sowjetunie]] geword.<ref>Ná die skeuring het die Bolsjewiste hulself RSDAP(b) (Russies: РСДРП(б)) genoem, waar "b" staan vir "Bolsjewiste". Kort nadat hulle in November 1917 die bewind oorgeneem het, het die party sy naam verander in die Russiese Kommunistiese Party (Bolsjewiste) (РКП(б)), algemeen bekend as die Kommunistiese Party. Eers in 1952 het die party die woord "Bolsjewiste" uit sy naam verwyder.</ref> Die Bolsjewiste het die bewind in Rusland oorgeneem tydens die [[Oktober-rewolusie]], wat deel was van die [[Russiese Rewolusie (1917)]] en het die [[Sowjetunie]] in 1922 gestig ná die [[Russiese Burgeroorlog]].
▲[[Image:Kustodiev_The_Bolshevik.jpg|thumb|260px|right||Boris Koestodijef se 1920-skildery ''Die Bolsjewis'']]
▲Die '''Bolsjewiste''' ([[Russies]]: большевики, большевисты, afgelei van die woord ''bolsje'', "meer") was ’n faksie van die [[Marxisme|Marxistiese]] [[Russiese Sosiaal-Demokratiese Arbeidersparty]] (RSDAP). Dit het ontstaan toe die party geskeur het; die ander faksie was die [[Mensjewiste]] (afgelei van ''mensje'', "minder"). Die skeuring het plaasgevind op die tweede partykongres in 1903. Die Bolsjewiste het later die [[Kommunistiese Party van die Sowjetunie]] geword.<ref>Ná die skeuring het die Bolsjewiste hulself RSDAP(b) (Russies: РСДРП(б)) genoem, waar "b" staan vir "Bolsjewiste". Kort nadat hulle in November 1917 die bewind oorgeneem het, het die party sy naam verander in die Russiese Kommunistiese Party (Bolsjewiste) (РКП(б)), algemeen bekend as die Kommunistiese Party. Eers in 1952 het die party die woord "Bolsjewiste" uit sy naam verwyder.</ref> Die Bolsjewiste het die bewind in Rusland oorgeneem tydens die [[Oktober-rewolusie]], wat deel was van die [[Russiese Rewolusie (1917)]] en het die [[Sowjetunie]] in 1922 gestig ná die [[Russiese Burgeroorlog]].
Die Bolsjewiste (of "die Meerderheid") was ’n organisasie van professionele rewolusionêre met ’n streng interne hiërargie wat hulself beskou het as ’n voorhoede van die rewolusionêre [[proletariaat]]. Die party is gestig deur [[Wladimir Lenin]], onder wie se leiding die Oktober-rewolusie plaasgevind het.
== Die skeuring ==
Op die tweede kongres van die RSDAP, wat in Augustus 1903 in [[Brussel]] en [[Londen]] gehou is, was daar groot meningsverskille tussen Lenin en [[Julius Martof]], tot in dié tyd ’n groot vriend van Lenin. Hulle kon nie hul verskille bylê nie en die party het in twee faksies geskeur <ref>Israel Getzler. ''Martov: A Political Biography of a Russian Social Democrat'', Cambridge University Press, 2003 (eerste uitgawe 1967), ISBN 0-521-52602-7 p.78</ref> Lenin was die leier van die Bolsjewiste en Martof van die Mensjewiste.
Die twee faksies het in 1903–1904 voortdurend verander soos wat talle lede heen en weer oorgeloop het. Die Bolsjewiste het ’n relatief klein rol gespeel in die [[Russiese Rewolusie (1905)|rewolusie van 1905]] en was ’n minderheid in die [[Sint Petersburg-sowjet]] van Werkerafgevaardigdes wat deur [[Leon Trotski]] gelei is. In die minder belangrike [[Moskou-sowjet]] was hulle egter die meerderheid. Hierdie twee sowjets het die model geword waarop ander sowjets in 1917 gestig is.
Die twee faksies het in Januarie 1912 finaal bande verbreek toe die Bolsjewiste ’n partykongres in [[Praag]] gereël het net vir hul eie lede. Hulle het die Mensjewiste finaal uit die party geskors en ’n onafhanklike party gestig met die naam [[RSDAP (Bolsjewiste)]].
== Politieke filosofie ==
Line 23 ⟶ 20:
== Verwysings ==
: ''Hierdie artikel is merendeels vertaal vanaf die Engelse Wikipedia-artikel [
{{Verwysings}}
== Eksterne skakels ==
Line 30 ⟶ 27:
* [http://www.marxist.com/bolshevism/ Bolshevism, the Road to Revolution] deur Alan Woods
* [http://www.datesofhistory.com/Bolshevik-Party-Russia.general.html Chronology of the Bolshevik Party World History Database]
* [http://www.pathfinderpress.com/ Pathfinder Books], Kommunistiese aanlyn-boekwinkel
* [http://libcom.org/library/the-bolsheviks-and-workers-control-solidarity-group The Bolsheviks and Workers Control] deur Maurice Brinton
* [http://www.marxists.org/history/archive/bobrovskaya/twenty-years/ Twenty Years in Underground Russia: Memoirs of a Rank-and-File Bolshevik] deur Cecilia Bobrovskaya
| |||