Dagbreekpers Beperk: Verskil tussen weergawes

Kort na die einde van die [[Tweede Wêreldoorlog]] in 1945 het 'n onopgesmukte koerantjie, ''Die Werksman se Weekblad'', in [[Johannesburg]] die lig gesien onder leiding van die Volksraadslid M.J. van den Berg, bygestaan deur V. Michaelson (of Michelson) en enkele andere. Sy doelwit was om die politieke beleid van die destydse [[Arbeidersparty (Suid-Afrika, 1910)|Arbeidersparty]] uit te dra. In 1946 neem die Klerksdorpse mynmaatskappy Strathmore Investments, met kol. Jack Scott, kol. J.C. McIntyre en adv. C.W. Roper aan die stuur, die koerantjie oor. Die nuwe eienaars het die naam verkort tot ''Die Weekblad'' en die verskyningsdag na Sondag verander. Hulle wou samewerking in die burgerlike lewe tussen Afrikaans- en Engelssprekendes bevorder soos dit tydens die oorlog op die slagveld bestaan het. Met die myngroep se oorname het hulle ook 'n ou en sukkelende drukkery bekend as T.W. Hayne Ltd., suid van die spoorlyn in Doornfontein, [[Johannesburg]], aangekoop en 'n ewe mankolieke pers.

Hieruit sou die samesnoering van kragte vir die stigting van die begeerde Sondagkoerant voortspruit. Mick van Rensburg, 'n kollega uit [[Marius Jooste]] en [[Wollie van Heerden]] se Afrikaanse Pers-dae, was sakebestuurder van ''Die Weekblad'' en bestuurder van die Scotia Press, 'n filiaal van die Strathmore-myngroep.

Dié onderhandelings lei vroeg in 1947 tot die oprigting van Dagbreekpers Beperk en die besluit om 'n Sondagkoerant met die naam ''[[Dagbreek (Sondagkoerant)|Dagbreek]]'', waarby ''Die Weekblad'' ingelyf sou word, die lig te laat sien. Dit was die verwesenliking van die droom van Schwellnus en Van Heerden nadat hulle in 1946 by die Afrikaanse Pers bedank het, want hulle het die behoefte aan 'n Afrikaanse Sondagkoerant sterk aangevoel. Destyds het 'n groot aantal Afrikaanssprekendes gereeld die Engelse Sondagkoerante in [[Johannesburg]] gelees. Daarom het die twee dit op hulle geneem "om kapitaalkragtige individue en instansies te nader vir steun aan so 'n projek"<ref name="L.J. Erasmus 1962">*L.J. Erasmus, "'n Volk staan op uit sy as: Verhaal van Die Afrikaanse Pers (1962) Beperk". Johannesburg: Afrikaanse Pers Beperk. 1969.</ref>. Dit was egter makliker gesê as gedaan. In ''Fleur'', Tydskrifbylaag tot ''Dagbreek'' van [[30 Junie]] [[1957]], skryf Van Heerden: "[Dit is moeilik) om my voor te stel dat ek en Otto Schwellnus elf jaar gelede vrugteloos in en om [[Johannesburg]] rondgestap en rondgery het om £30&nbsp;000 te probeer bymekaar kry om 'n Afrikaanse Sondagblad te begin!" Van Heerden aanvaar toe 'n pos by die SAUK terwyl sy lewenslange vriend Schwellnus by 'n landboublad in die Kaap gaan werk het. Jooste en Van Schoor, wat vroeër saam aan die Afrikaanse Pers se vrouetydskrif ''[[Rooi Rose]]'' verbonde was, het intussen saam die tydskrif ''Fleur'' begin met kapitaal wat Jooste van 'n meubelhandelaar verkry het.

Terwyl die jong Dagbreekpers van krag tot krag gegaan het, het het 'n paar terugslae die [[Afrikaanse Pers Beperk]] sodanig verswak dat drastiese stappe nodig was om onherstelbare skade aan die maatskappy te keer. Daar was sprake dat 'n ander persgroep bystand kon verleen, maar op aanbeveling van [[Marius Jooste]] gryp dr. Verwoerd in en bewerkstellig samesmelting tussen die twee van die drie noordelike persgroepe ([[Voortrekkerpers]] sou eers in 1971 volg). Met die stigting van die [[Afrikaanse Pers (1962) Beperk]] op [[1 Julie]] [[1962]] het die grootste Afrikaans persgroep van destyds tot stand gekom. Dagbreektrust het in beheer van die nuwe maatskappy gestaan. Die trust het bestaan het dr. [[H.F. Verwoerd]], min. [[Ben Schoeman]], sen. [[Jan de Klerk]] (vader van [[Willem de Klerk]] en [[F.W. de Klerk]]), dr. [[Albert Hertzog]] (seun van genl. [[J.B.M. Hertzog]] wat in 1969 die [[Herstigte Nasionale Party]] sou stig), mnr. [[F.H. Odendaal]], dr. M.S. Louw, mnre. [[Marius Jooste]], [[Jim McIntyre]], [[Tjaart van der Walt]], dr. [[Ben Havenga]], dr. [[Jan Steyn]], mnre. Charles Hertzog, [[Wollie van Heerden]] en Jan Victor. Die Afrikaanse Pers (1962) Beperk het onmiddellik onder Dagbreektrust gestaan. Dr. Ben havenga was voorsitter van die nuwe maatskappy. Marius Jooste was besturende direkteur en Jan Victor, voorheen hoofbestuurder van die Afrikaanse Pers Beperk, adjunkdirekteur.