Suid-Afrikaanse Party: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
+ Inligtingskas
k Skakels, replaced: ArbeiderspartyArbeidersparty (4) using AWB
Lyn 30:
[[Lêer:JanSmutsFM.png|duimnael|links|Genl. [[Jan Christian Smuts]] was die tweede leier van die Suid-Afrikaanse Party]]
[[Lêer:Smuts kabinet 1923.jpg|duimnael|links|Genl. [[Jan Christian Smuts]] en sy kabinet in 1923. Voor: sir [[Thomas Watt]], sen. [[F.S. Malan]], Smuts, sir [[Thomas Smartt]] en mnr. [[Henry Burton]]. Agter: sen. [[Nicolaas de Wet]], kol. [[Deneys Reitz]], sir [[Patrick Duncan]], mnr. [[John William Jagger]] en kol. [[Hendrik Mentz]].]]
'n Politieke party op [[21 November]] [[1911]] tydens 'n kongres in [[Bloemfontein]] ná [[Uniewording]] gestig uit die samesmelting van die Suid-Afrikaanse Party ([[Kaapprovinsie|Kaapland]]), [[Orangia-Unie]] ([[Oranje-Vrystaat]]), [[Het Volk]] ([[Transvaal]]) en 'n aantal Engelssprekende elemente. Die eerste leier van die party was genl. [[Louis Botha]], wat met sy dood in Augustus [[1919]] opgevolg is deur genl. [[Jan Christian Smuts]], wat die leier was tot en met die samesmelting van die party met die [[Nasionale Party]] onder leiding van genl. [[James Barry Munnik Hertzog]] op [[5 Desember]] [[1934]]. Die SAP het regeer tot die [[Nasionale Party]] en [[Arbeidersparty (Suid-Afrika, 1910)|Arbeidersparty]] die 1924-verkiesing gewen en die sogenaamde [[Pakt-regering]] gevorm het.
 
Die party se beleid in breë trekke was die samewerking tussen Engels- en Afrikaanssprekendes, gelykberegtiging vir die twee tale, die hantering van die swart vraagstuk op 'n niepartygrondslag, aanmoediging van blanke immigrasie en 'n verbod op Indiër-immigrasie, handhawing van noue bande met Brittanje en die Britse Ryk en teenkanting teen die aanname van 'n republiek in Suid-Afrika.
 
Die voorganger van die SAP was die sogenaamde [[Regerende Party]] (1910-1911), 'n losse groepering wat in die verkiesing van [[15 September]] [[1910]] - die eerste ná [[Uniewording]], 82 kandidate gestel het, van wie 46 onbestrede verkies is en 21 in hul kiesafdelings geseëvier het, vir 'n somtotaal van 67 uit 121 setels. Die ander deelnemende partye was die [[Sosialiste Partye]] (geen setels), die [[Arbeidersparty (Suid-Afrika, 1910)|Arbeidersparty]] (vier setels) en die [[Unionisteparty]] (39). Onafhanklikes en andere het 11 setels verower.
 
Die [[Regerende Party]] party was voorloper van albei die groot partye wat die Suid-Afrikaanse politiek in die een of ander gedaante van [[1910]] tot [[1994]] sou oorheers. Die [[Nasionale Party]] onder genl. [[James Barry Munnik Hertzog|J.B.M. Hertzog]] het in [[1913]] van die SAP afgestig en weer op [[5 Desember]] met die SAP saamgesmelt om die [[Verenigde Party|Verenigde Suid-Afrikaanse Nasionale Party]] te vorm. En die ''Gesuiwerde'' [[Nasionale Party]] was op sy beurt 'n uitvloeisel van die vroeëre Nasionale Party. Ondersteuners van die SAP het as Sappe bekendgestaan, in teenstelling met ondersteuners van die Nasionale Party wat Natte geheet het, afgekort van dié party se Hollandse naam: Nationale Partij.
 
== Suid-Afrikaanse Party (1947 tot 1948) ==
Met die toetrede van [[Suid-Afrika]] tot die [[Tweede Wêreldoorlog]] en die bedanking van genl. [[J.B.M. Hertzog]] uit die [[Verenigde Party]], stel genl. [[Jan Christian Smuts|Jan Smuts]] 'n nuwe koalisieregering saam, waarin lede van sowel die [[Arbeidersparty (Suid-Afrika, 1910)|Arbeidersparty]] as die [[Dominiumparty]] dien. Voor die einde van [[1945]] bedank kol [[Charles Stallard]] uit die kabinet en neem sy plek in die opposisiebanke in. Twee jaar later bedank hy as partyleier. Die res van die Dominiumparty se lede vorm in [[1947]] saam met afvalliges van die [[Arbeidersparty (Suid-Afrika, 1910)|Arbeidersparty]] die Suid-Afrikaanse Party, maar die party verdwyn 'n jaar later van die politieke toneel.
 
== Suid-Afrikaanse Party (1977 tot 1980) ==