Tielman Roos: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
k →‎top: Skakels, replaced: ArbeiderspartyArbeidersparty using AWB
Lyn 5:
|kleinbeeld =
|byskrif = Adv. Tielman Roos en 'n karikatuur van hom deur [[Daniel Cornelis Boonzaier|D.C. Boonzaier]]
|orde = [[Suid-Afrika |Suid-Afrikaanse]]anse Minister van Justisie
|termyn_begin = [[1924]]
|termyn_einde = [[1929]]
Lyn 58:
}}
 
'''Tielman Johannes de Villiers Roos''' ([[8 Mei]] [[1879]] - [[28 Maart]] [[1935]]) was 'n advokaat, regter, politikus en [[Suid-Afrika |Suid-Afrikaanse]]anse minister van justisie vanaf 1924 tot 1929.
 
Hy is in [[1879]] in [[Kaapstad]] gebore en as regsgeleerde opgelei. In [[1902]] verhuis hy na die destydse [[Transvaal]] waar hy leier van die [[Nasionale Party]] word vandaf die stigting van die party van [[7 Januarie|7]] tot [[9 Januarie]] [[1914]]. Hy was altyd sterk republikeins in sy politieke beskouing.
 
Danksy sy bemiddeling het kol. [[Frederick Hugh Page Cresswell|F.H.P. Cresswell]] en genl. [[James Barry Munnik Hertzog|J.B.M. Hertzog]] in [[1922]] onderhandelings begin wat uiteindelik gelei het tot 'n koalisie tussen die [[Arbeidersparty (Suid-Afrika, 1910)|Arbeidersparty]] en die [[Nasionale Party]], die sogenaamde [[Pakt-regering]] wat aan bewind was van [[17 Junie]] [[1924]] tot die samewerking van die [[Suid-Afrikaanse Party]] en die [[Nasionale Party]] vanaf [[1933]] wat op [[5 Desember]] [[1934]] uitgeloop het op die stigting van die [[Verenigde Party|Verenigde Suid-Afrikaanse Nasionale Party]].
 
Roos was Volksraadslid vir [[Lichtenburg]] van [[1924]] tot [[1929]] en minister van justisie in die eerste [[Pakt-regering]]. Hy was in [[1929]] verantwoordelik vir die "Swart Manifes" wat die verkiesing op [[18 Junie]] [[1929]] as die sogenaamde Swartgevaar-verkiesing gekenmerk het.
 
Hy het kort daarna uit die politiek getree weens swak gesondheid en is in die verkiesingsjaar benoem tot appèlregter. Roos het in [[1932]] tot die politiek teruggekeer met 'n opsienbare toespraak oor die noodsaaklikheid om af te stap van die [[goudstandaard]]. Dit het die [[Pakt-regering]] laat wankel en uiteindelik tot samesmelting tussen die [[Nasionale Party|N.P.]] en die [[Suid-Afrikaanse Party|S.A.P.]] gelei.
 
Roos het sy hand egter ietwat oorspeel met die stigting van die [[Roosiete|Sentrale Party]] op [[12 Mei]] [[1934]], 'n politieke party wat sy steun moes konsolideer. Die party het, voor sy stigting, aan die verkiesing van [[17 Mei]] [[1933]] deelgeneem, die 20 kandidate kon net 23 723 stemme kry om slegs twee kandidate verkies te kry, waarvan die een die oudste seun van pres. [[F.W. Reitz]], [[Hjalmar Reitz]], was. Die party ontbind egter op [[9 Maart]] [[1935]] weens 'n gebrek aan steun en omdat hy uit die koalisieregering gelaat is.