Harm Oost: Verskil tussen weergawes

'''Harm Oost''' (gebore in Oostwald, [[Groningen]], op [[21 Julie]] [[1877]] - oorlede in Garsfontein, [[Pretoria]], op [[18 Mei]] [[1964]]) was 'n joernalis, skrywer en politikus. Die [[Federasie van Afrikaanse Kultuurvereniginge]] het hom per geleentheid beskryf as "een van die kleurrykste figure in die wordingsgeskiedenis van die Afrikanervolk".

Hy het op 18-jarige leeftyd in die [[Transvaal]] aangekom uit [[Nederland]] as onderwyser en skoolgehou in die distrik [[Pretoria]] asook op [[Louis Trichardt]]. Oost het hom dadelik met die Boerevolk en sy Republikeinse staatsvorm vereenselwig. Met die uitbreek van die [[Tweede Vryheidsoorlog]] het hy aangesluit by die Zoutpansberg-kommando en geveg in die veldslae van [[Slag van Colenso|Colenso]], [[Slag van Spioenkop|Spioenkop]] en [[Slag van Pietershoogte]]. Hy word gevange geneem by [[Boshof]] as lid van die los kommando wat agter die Engelse linies met dinamiet gewerk het en na [[St. Helena]] as banneling gestuur. Hy is ter dood veroordeel, maar is op die laaste oomblik deur lord Methuen se tussenkoms begenadig<ref> {{af}} Nienaber, P.J. 1949. ''Hier Is Ons Skrywers! Biografiese Sketse van Afrikaanse Skrywers''. Johannesburg: Afrikaanse Pers-Boekhandel.</ref>. In 1904 het hy teruggekeer na die Transvaal en 'n onderwyser geword in die Christelike Nasionale Onderwysbeweging, waarna hy hom aansluit by die redaksie van ''[[Die Volkstem|De Volksstem]]''.

So het die aanhangers van albei denkrigtings lesers van ''De Volksstem'' gebly, maar in 1911 het genls. Botha en [[Jan Smuts|Smuts]] hul oorheersende invloed op ''De Volksstem'' laat geld omdat hulle gereken het die Hertzog-hand word te sterk. Uiteindelik het die koerant se redakteur Oost versoek om in die gees van Botha te skryf of 'n ander joernalistieke heenkome te vind. Oost tree gevolglik op [[1 Desember]] [[1911]] uit die redaksie van ''De Volksstem'' sodat hy Hertzog met 'n ander publikasie kon ondersteun.

'n Groep Jong Turke wou nie verlief neem met die sluiting van die enigste Nasionale koerant nie en stig op 8 September 1915 die Noordelike Drukpers Maatskappij Beperk om die nasionale belang van die Afrikaner te bevorder deur die "volksorgaan" ''Ons Vaderland'' op die been te bring. ''[[Die Burger|De Burger]]'', wat in die dieselfde jaar gestig is, verwelkom die halfweeklikse blad as 'n ware bondgenoot. Op 22 September verwys ''De Burger'' na die Pretoriase blad as "een nieuwe kracht in de Transvaal". ''De Burger'' spreek die hoop uit dat ''[[Die Vaderland|Ons Vaderland]]'' "tot in lengte van dagen tot heil van land en volk (mag) groeien en bloeien!"

[[Beeld:Harm Oost 2.jpg|thumb|leftlinks|190px|Harm Oost in ''Hier Is Ons Skrywers!'' van P.J. Nienaber, 1949.]]

''Ons Vaderland'' help die Nasionale Party in die verkiesing van [[20 Oktober]] [[1915]] om 78&nbsp;290 in Transvaal te kry, teenoor 95&nbsp;413 vir die [[Suid-Afrikaanse Party]].

Oost is reeds in 1919 tot lid van die provinsiale raad vir Pretoria-Distrik verkies. Geleidelik neem die nuwe SAP se steun af terwyl die Nasionale Party en die [[Arbeidersparty (Suid-Afrika, 1910)|Arbeidersparty]] die een na die ander tussenverkiesing wen. Genl. Smuts kondig 'n verkiesing vir [[17 Junie]] [[1924]] af. Die NP wen 63 setels en die Arbeiders 18, teenoor 53 vir die SAP en een onafhanklike. So kom die sogenaamde [[Pakt-regering]] tot stand. Dit was vir ''Ons Vaderland'' en Oost die beloning op hulle stryd wat reeds 14 jaar vantevore begin het. Oost wen in die verkiesing die kiesafdeling Pretoria-Distrik by die SAP en neem sy setel in die [[Volksraad]] in waar hy amper 25 jaar lank sou dien. Later dien hy ook in die N.P. se hoofkomitee. Hy neem sy setel in die Volksraad in en word in Oktober 1925 deur sy ou kollega van ''De Volksstem'', [[Gustav Preller]], wat toe reeds 'n jaar hoofredakteur van die mededinger was, opgevolg.<ref>[http://www.bronberger.co.za/index.php?option=com_content&task=view&id=517&Itemid=76 Die Bronberger]</ref> Preller bly aan as redakteur van ''Ons Vaderland'' tot 1932 en na die naamverandering in daardie jaar tot 1936 as redakteur van ''Die Vaderland''.

Oost was die skrywer van ''Ou Daniel'', in 1906 die eerste regte toneelstuk in Afrikaans en die eerste drama wat in Afrikaans in Transvaal geskryf is, wat met welslae opgevoer is deur die Afrikaans-Hollandse Toneelvereniging in die ou operahuis in Pretoria. Hy het die Tweede Afrikaanse Taalbeweging saam met dr. [[Gustav Preller]] in 1905 in Transvaal aan die gang gesit en die toneelstuk het hy geskryf ter bevordering van die beweging. In sy jongdae het hy drie aaneenskakelende verhale uit die [[Anglo-Boereoorlog]] gepubliseer getiteld ''Gevonden'', ''Geroepen'' en ''Gestreden''. Al drie is later herdruk.