Kasteel: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Opruim |
No edit summary |
||
Lyn 1:
[[Lêer:Castle Neuschwanstein.jpg|350px|duimnael|regs|Die kasteel Neuschwanstein in Duitsland.]]
Die term '''kasteel''' verwys in [[Europa]] na die adellike vesting van die Hoë [[Middeleeue]], wat gebruik is om 'n bepaalde gebied te oorheers, maar terselfdertyd ook as die woonplek van 'n adellike gesin gedien het. Die Nederlandse en Afrikaanse woord kasteel is afgelei van [[Nederlands|Middelnederlands]] ''casteel'', [[Pikardies]] ''castel'' en [[Latyn]]s ''castellum'' (wat oorspronklik na 'n blokhuis of bolwerk verwys het).
Line 19 ⟶ 20:
Die adellike kasteel, wat sedert die 11de eeu ontwikkel is, verskil duidelik van die ou volksburge, wat al vroeër opgerig is om in oorlogstye as 'n skuilplek vir 'n groot aantal mense te dien. Die terrein van die kasteel is verklein, sy versterkings is aansienlik verbeter, net stene is as boumateriaal gebruik, en die toring het die belangrikste en sentrale gebou van die kasteelterrein geword. Die toringkastele van [[Italië|Italiaanse]] adellikes, wat al vroeër opgerig is, het hier moontlik as 'n voorbeeld gedien.
Die kastele in Europa verskil ten opsigte van hulle grondplan van mekaar. Die tipiese [[Frankryk|Franse]] kasteel, wat ook in Engeland baie gewild geraak het, is meestal deur 'n groot ''donjon'' of woontoring gekenmerk. Hierdie toring is danksy sy hoogte en sy massiewe mure byna oninneembaar gemaak. Selfs sy ingang was gewoonlik twintig tot veertig voet bo-oor die grond, sodat [[leer (toestel)|lere]], beweeglike trappe of 'n ophaalbrug op dieselfde hoogte benodig is. Die torings was rond, vierkantig of meerkantig. Die laagste verdieping benede die ingang was van binne toeganklik deur trappe of lere. Aangesien dit nie oor vensters beskik het nie, was luggatjies die enigste ligbronne. Gewoonlik het dit 'n bron bevat, of dit is as wynkelder, voorraadkamer, skatkamer of kerker vir doodsvyande en misdadigers gebruik.
'n Tweede tipe van Franse oorsprong is deur 'n vierkantige grondplan met vier hoektorings gekenmerk. Danksy die sterk Franse invloed op die res van Europa het hierdie tipes kastele ook in ander Europese lande voorgekom. Ook die meeste argitektoniese vakterme soos [[Nederlands]] en [[Afrikaans]] ''kasteel'', [[Duits (taal)|Middelhoogduits]] ''kastêl'' of ''schastel'' en [[Engels]] ''castle'' is ontleen aan die [[Franse taal|Middel-Franse]] woord ''chastel''.
| |||