Minnie Postma: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
k Voeg skakels by
No edit summary
Lyn 1:
'''Magdalena Jacomina (Minnie) Wille'''<ref>Geni: https://www.geni.com/people/Magdalena-Postma/6000000029663128835 </ref> was 'n Suid-Afrikaanse skrywer.<ref>Kannemeyer, J.C. “Die Afrikaanse literatuur 1652-2004” Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 2005</ref> en is op 18 Augustus 1908<ref>Afrikaner Geskiedenis: http://www.afrikanergeskiedenis.co.za/18-augustus/ </ref> as een van ses kinders op [[Ficksburg]] gebore.<ref>Antonissen, Rob “Die Afrikaanse letterkunde van aanvang tot hede” Nasou Beperk Derde hersiene uitgawe Tweede druk 1964</ref>
 
== Lewe en werk ==
Willie is op 18 Augustus 1908<ref>Afrikaner Geskiedenis: http://www.afrikanergeskiedenis.co.za/18-augustus/</ref> as een van ses kinders op [[Ficksburg]] gebore.<ref>Antonissen, Rob “Die Afrikaanse letterkunde van aanvang tot hede” Nasou Beperk Derde hersiene uitgawe Tweede druk 1964</ref> Haar ouers iswas Jacobus Wille en Martha Sophia Jacoba van der Walt. Sy het drie broers (Friedrich, Nicolaas en Jacobus) en twee susters (Martha Jacoba en Anna Johanna) gehad. Hier aan die grens met [[Lesotho]] leer sy om Sotho soos haar eie taal te praat en haar kontak met die plaaslike kinders lei later tot belangrike werke in haar oeuvre. Sy gaan eers plaasskool toe, waar sy by ʼn'n vrou naby die skool loseer, en matrikuleer dan op Ficksburg Hoërskool.<ref>Esaach: http://www.esaach.org.za/index.php?title=Postma,_Minnie </ref> Daarna bekwaam sy haar aan die Bloemfonteinse Normaalkollege as onderwyseres. Hier ontmoet sy ook haar toekomstige man, Philippus Snyman Postma, seun van ds. [[Willem Postma]] wat onder die skuilnaam Dr. O'Kulis bekendheid as skrywer verwerf. Sy gee vir sewe jaar onderwys in die Vrystaat en dan trou sy na ʼn'n lang verhouding in Desember 1933 met Philippus, waarna hulle wittebrood hou in [[Oos-Londen]]. <ref>Beukes, Gerhard J. en Lategan, F.V. “Skrywers en rigtings” J.L. van Schaik Bpk. Pretoria Eerste uitgawe 1952</ref>
 
Hulle woon aanvanklik op [[Bethulie]], waar Philippus houtwerkonderwyser is. Hierna verander hulle telkens van woonplek, as Philippus betrekkinge by ander skole aanvaar, en trek uiteindelik meer as 22 keer.<ref>Dekker, G. “Afrikaanse Literatuurgeskiedenis” Nasou Beperk Kaapstad Elfde druk 1970</ref> Hulle bly agtereenvolgens op Bethulie, [[Bloemfontein]], [[Heidelberg]] in die [[Transvaal]], [[Queenstown]], [[Dewetsdorp]], [[Durbanville]] en dan weer op Heidelberg. In Durbanville gee sy op ʼn'n deeltydse basis klas aan die Instituut vir Meisies. Die egpaar het ses kinders en Minnie is tydens haar huwelik voltyds huisvrou en moeder. Haar oudste dogter, Wille Martin, is self ʼn'n bekende skryfster. Die ander dogters is Kumi, Werda en Yda, terwyl die seun O’Kulis is.<ref>Kannemeyer, J.C. “Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 1” Academica, Pretoria en Kaapstad Tweede druk 1984</ref> Philmi is die dogtertjie wat na beide haar en haar man vernoem is, maar is jonk oorlede.<ref>Kannemeyer, J.C. “Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 2” Academica, Pretoria, Kaapstad en Johannesburg Eerste uitgawe Eerste druk 1983</ref> Na haar man se dood op Heidelberg in Junie 1962 keer sy terug na die onderwys en gaan woon in 1964 in die huis wat hulle aftreehuis in Oos-Londen sou wees. Sy gee onder andere klasse in die weefkuns aan die Tegniese Kollege in Oos-Londen en private klasse in Afrikaans vir immigrante en ander volwassenes. Teen die einde van 1969 verhuis sy terug na Heidelberg in Transvaal en in die tagtigerjare na Nebohof, ʼn'n aftreeoord in [[Sunnyside, Pretoria|Sunnyside]] in Pretoria. In hierdie tyd hou sy haar veral besig met weefwerk (waarvoor sy baie bestellings ontvang), briewe skryf, lees en skryf. Sy is op 4 November 1989 aan koronêre trombose in die H.F. Verwoerd Hospitaal in Pretoria oorlede.
 
== Skryfwerk ==
Sy begin eers in 1948 skryf en publiseer. Haar eerste werk is ʼn'n reklamespreuk vir hemde, waarna ʼn'n kortverhaal<ref>Lategan, F.V. “Dekade: Resente Afrikaanse kortverhale” Nasionale Boekhandel Bpk. Kaapstad 1965</ref> oor ʼn'n Sotho-dogtertjie, “''Pulani, sy van die reent''” in ''Die Huisvrou'' verskyn. Daarna verskyn soortgelyke verhale ook in ''Die Naweek''. Sy is veral bekend vir die Sotho-legendes wat in “'''''Legendes uit die misrook'''''”,<ref>De Villiers, Meyer “Standpunte” No. 23, Maart 1952</ref>, “'''''Legendes uit Basoetoland'''''” <ref>Antonissen, Rob “Standpunte” Nuwe Reeks No. 5, 1955</ref>en “'''''Litsomo'''''” gebundel word en waarvan enkeles ook in ''Standpunte'' gepubliseer word. Hierdie verhale beskryf die waterslang, mensvreters, gedrogte, diere, prinse en prinsesse. Wraak, liefde en dood is terugkerende temas. Sommige verhale is duisende jare oud en het hulle oorsprong uit die vroegste tye van die mens se beskawing, met die oudstes van die stam wat die verhale vir eeue lank aan hulle nageslagte oorvertel het. Die hoofkarakters van die verhale is gewoonlik gedugte opperhoofde en hulle vrouens of kinders, met die name wat nie veel saak maak nie. Die algemene naam vir die manlike held is Masilo of Bulane en vir die vroulike heldin Tsélane of Thakáne. In feitlik elke verhaal speel die wyse ou vrou ʼn'n groot rol. In die diereverhale is Hasie altyd die slimjan wat almal uitoorlê. Die verhale word aangebied in die trant van die tradisionele Sotho-verteller, met waardige taal en herhalings en gereelde vraag en antwoord. Die kultuur-historiese waarde van hierdie legendes is onskatbaar en die manier waarop dit omgewerk is in Afrikaans<ref>Anoniem “Afrikaans ryk gemaak met 37” “Die Transvaler” 19 April 1988</ref> ryk aan stemming. Meyer de Villiers<ref>''Standpunte'' Maart 1952</ref> beskou hierdie legendes as net so klassiek as die sprokies van Grimm of die Duisend-en-een-Nagte. Hennie Aucamp versamel ʼn'n keur uit hierdie verhale in “'''''As die maan oor die lug loop'''''”.<ref>Bouwer, Alba “Die Burger” 3 Julie 1986</ref>. Die titel verwys na die tyd wat ouma verhale uit die ou tyd aan haar kleinkinders vertel.<ref>Le Roux, Marina “Verhale geweef uit die maanlig” “De Kat” Oktober 1987</ref> “'''''In the beginning'''''” is haar eie vertaling van sommige van hierdie legendes. ʼn'n Meer omvattende versameling van die legendes word deur Susie McDermid in Engels vertaal en in 1974 uitgegee onder die titel “'''''Tales from the Basotho'''''”. Dit geskied onder die beskerming van die American Folklore Society by die Universiteit van Texas en besorg haar ʼn'n plek in “''Contemporary Authors''”, ʼn'n wêreldbekende biografiese naslaanwerk. <ref>Anoniem “Minnie Postma voltooi biografie; sterf” “Die Burger” 7 November 1989</ref>
 
Sy skep die bekende lywige en stuitige Lettie Bock-karakter, oor wie sy gereeld sketse publiseer in ''Sarie Marais'' wat later in die bundels “'''''Lettie Bock kom kuier'''''”<ref>Antonissen, Rob “Standpunte”, Nuwe reeks 17 en 18, Mei-Desember 1957</ref> en “'''''Tot siens Talettie'''''” saamgebundel word. Later verskyn “'''''Lettie Bock beland in die omnibus'''''”,<ref>Potgieter, Erne “Die Burger” 13 September 1984</ref>, ʼn'n keur uit al die sketse. Die Toon Prens-karakter verskyn aanvanklik in gereelde rubrieke in ''Die Huisgenoot'', wat later gebundel word in “'''''Toon Prens'''''”. Toon is ʼn'n baasverteller wat altyd gereed staan met ʼn'n storie wat hy vir die waarheid aanbied en waarin hy die wonderlikste avonture beleef en buitengewone heldedade verrig. Die skrywer se interaksie met haar huishulp word ook in sketse verwerk wat as “'''''Ek en my bediende'''''”<ref>Antonissen, Rob “Standpunte”, Nuwe reeks 17 en 18, Mei-Desember 1957</ref> en “'''''Alweer my bediendes'''''” gepubliseer word. Van haar kortverhale word in versamelbundels opgeneem, waaronder “''Monyohe, groot slang van die diepwaters''” in “''Dekade:'' ''Resente Afrikaanse kortverhale''”, “''Die hen in die naald''” in “''Vuurslag''”, “''Tseane en die perd met die strepe''” in “''Vertellers''” en “''Madiane en die waterslang''” in “''Wys my waar is Timboektoe''”. Sy voltooi haar lewensverhaal kort voor haar dood.<ref>Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/1989/11/6/4/8.html </ref>. Gereeld skryf sy ook bydraes vir tydskrifte, soos artikels oor ou Boeregewoontes, kwale en medisynes vir die ''Tydskrif vir Volkskunde'' en die rubriek “''Vrou-alleen''” vir ''Rooi Rose''.
 
Verskeie romans van haar word gepubliseer. “'''''Uit die skaduweekant van die straat'''''” vertel van Neels en Adriana Kolwer wat huisouers is vir veertig seuns van minder bevoorregte afkoms in Opskud, ʼn'n nywerheidskool. Elkeen van hierdie kinders het hulle eie behoeftes en probleme wat soms op buitengewone wyse tot uiting kom. Die verhaal toon groot deernis en begrip vir hierdie kinders wat met ʼn'n agterstand die lewe tegemoet gaan. “'''''Die Vrygesel van Lowergroen'''''” is die skaam Jurie Wiegand, wat alleen op die plaas woon. Jurie reken hy en Troedels, gewilde onderwyseres wat alleen op die dorp woon, sal ideaal by mekaar pas. Die ryk boer Mof Muller sleep egter vlerk by Troedels en Jurie ontmoet Troedels se mooi modelsussie, wat dinge meer ingewikkeld maak.
 
Sy skryf ook talle werke vir die jeug. Na die verskyning van haar eerste Sotho-verhale in ''Die Huisvrou'' onder redaksie van Audrey Blignault, nader Ken Swart, Audrey se broer, haar om verhale vir sy jeugprogram op die radio te lewer. Alba Bouwer saai ook haar “''Kewaantjie en Kewyntjie''” oor die radio uit. Die jeugboeke in die “'''''Meintjie'''''”-reeks is outobiografiese romans oor haar jeug en vroeë volwasse lewe, hoofsaaklik geskryf sodat haar kinders die ou dae kan beleef en onthou. In die verhale beskryf sy Meintjie se jeugjare op die plaas, hoe sy verlief en verloof raak en later trou. Hierdie verhale verskyn aanvanklik as sketse in ''Die Huisvrou''. “'''''Die raaisel van die kruithoring'''''” is ʼn'n dik jeugroman waarin die idilliese plaaslewe op episodiese wyse teenoor die stadslewe gestel word. Die stadsjapie Stoffel Joubert koop die plaas Gilboa nie om te kom boer nie, maar as vakansieplaas sodat sy kinders meer van die natuur kan leer.  Dit grief Mias Bekker wat graag Gilboa wou koop om sy eie boerdery uit te brei. Mias is al lank op soek na ʼn'n kruithoring van sy oupa, wat ʼn'n geskiedkundige dokument bevat met aanwysings na ʼn'n skat wat tydens die oorlog op die plaas begrawe is. Dinge kom tot ʼn'n punt wanneer die Jouberts hierdie kruithoring op Gilboa ontdek. In “'''''Bart Minnaar'''''” beskryf die kat vanuit sy perspektief die huismense, veral die vrou en die dogter wat vir hom huishou.
 
Minnie skryf ook kinderverhale soos “'''''Kabouter Kapot'''''” (waar die kabouter Kapot en die meisie Krummeltjie in die sprokiesbos kennis maak met mensekinders) en “'''''Bobbie van der Jaan'''''” (waar oom Josef ʼn'n bobbejaantjie huis toe bring en hy daar soos ʼn'n mens word). Van haar radiostories vir kleiner kinders word later in die reeks “''Sonstraal''” boekies uitgegee, waaronder “'''''Likkewaantjie en Pikkewyntjie'''''”, “'''''Weglopertjies'''''” en “'''''Kewaantjie en Kewyntjie'''''”. Hierdie boekies bevat outobiografiese elemente en is gebaseer op stories wat sy vir haar eie twee klein dogtertjies vertel het. “'''''Aan moeder se knie: Bybelverhaaltjies vir kleintjies'''''” is ook gerig op klein kinders.
 
== Publikasies <ref>Worldcat: http://www.worldcat.org/identities/lccn-no2002-80100/ </ref> ==
'''1949'''
* Toe Ma nog Meintjie was     
'''1950'''
* Legendes uit die misrook
Lyn 69:
* Bobbie van der Jaan
'''1967'''
* Kabouter Kapot
 
* Die vrygesel van Lovergroen
Lyn 102:
 
== Verwysings ==
{{Verwysings}}
 
[[Kategorie:Suid-Afrikaanse skrywers]]