Provence: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
8de eeu
Lyn 2:
 
== Geografie ==
[[Lêer:Mt ventoux sommet1.jpg|thumbduimnael|leftlinks|250px|Die bergspits van [[Mont Ventoux]]]]
[[Lêer:Provence22.JPG|thumbduimnael|300px|'n Uitsig oor die baai van [[Saint-Tropez]]]]
 
Die huidige [[département]]s [[Alpes-de-Haute-Provence]], [[Var]], [[Vaucluse]] en [[Bouches-du-Rhône]] maak deel uit van die historiese gebied Provence. Hulle vorm saam met die départements [[Hautes-Alpes]] en [[Alpes-Maritimes]] die administratiewe région [[Provence-Alpes-Côte d'Azur]]. Die onafhanklike vorstedom [[Monaco]] lê halfpad tussen [[Nice]] en die Frans-Italiaanse grens.
 
Line 9 ⟶ 10:
 
Die reliëf van Provence word deur heuwellandskappe oorheers. Erosie, wat as gevolg van die swaar somerreëns 'n tipiese verskynsel in Provence is, het diep bergklowe en ravyne gevorm. Die kusgebied van [[Cassis]] staan bekend vir sy steil rotswande, wat soms meer as 500 meter hoog is, en ''les calanques'', klein fjorde met soms skouspelagtige rotsformasies en grotte.
[[Lêer:Serre-poncon-warly.jpg|thumbduimnael|leftlinks|250px|Die dam van Serre-Ponçon]]
[[Lêer:Verdon-gorge-2004.jpg|thumbduimnael|rightregs|220px|Die canyon van die Gorges du Verdon]]
Die hoogland van Provence in die noorde spog met die hoogs geleë dorp in Europa (St. Veran, wat 2 020 meter bo seevlak lê), die hoogs geleë stad (Briançon, 1 326 meter bo seevlak) en die grootste kunsmatige meer van Frankryk, die Lac de Serre-Ponçon, wat ná die oprigting van 'n dam in die Durancerivier ontstaan het.
 
Line 20 ⟶ 21:
 
== Geskiedenis ==
 
In die antieke tydperk maak Provence deel uit van die Narbonensis. Sy oorspronklike bewoners is [[Liguriërs]] en later ook [[Kelte]], tog begin ook die Grieke en Fenisiërs sedert 600 v.C. kolonies langs die kus van Provence stig. Die Griekse stad Massilia (die huidige Marseille) ontwikkel tot een van die belangrikste handelsentrums van die [[Middellandse See]].
[[Lêer:Lavender Field Provence France 021.JPG|thumbduimnael|leftlinks|250px|Provence staan onder meer bekend vir sy laventel]]
[[Lêer:Pro4.jpg|thumbduimnael|rightregs|250px|'n Tipiese winkel in Provence]]
Sedert die 2de eeu v.C. vestig 'n groot aantal Romeinse setlaars hulle in die gebied, wat uiteindelik by die [[Romeinse Ryk]] ingelyf word. Die naam Provence, afgelei van die Latynse ''provincia'' ("provinsie"), verwys na die feit dat Provence een van die eerste en mees geromaniseerde provinsies van die Romeinse Ryk was.
 
Die [[Christendom]] is reeds vroeg in die gebied ingevoer, en teen die [[3de eeu]] het Provence al 'n oorwegend Christelike bevolking. 'n Groot aantal kloosters en kerke is in hierdie tydperk opgerig, en die Benediktynse abdy van Lérins naby Cannes speel 'n belangrike rol by die bewaring van die kulturele erfenis van die antieke tydperk en by die uitbreiding van die Christelike godsdiens.
 
Ná die ondergang van die Romeinse Ryk ly die gebied onder die herhaalde invalle van vreemde volke: Die Wes-Gote verower Provence in die [[5de eeu]], die [[Franke]] in die [[6de eeu]] en die Arabiere in die [[8de8ste eeu]].
 
In [[843]] word Provence 'n deel van die Frankiese ryk van Lothar I. Ná sy afsterwe in [[855]] kry die gebied onder die heerskappy van Lothar se jongste seun Karel feitlik selfregerende status danksy die selfbewuste optrede van die plaaslike adel. Die opkoms van die [[feodalisme]] teen die einde van die 9de eeu lei tot politieke anargie. In die tydperk tussen [[1032]] en [[1246]] vorm Provence 'n deel van die [[Heilige Romeinse Ryk]], tog stel die heersers min belang in Provence. Die moeilike politieke situasie en die gebrek aan militêre beskerming maak van Provence 'n geskikte teiken vir die strooptogte van Berberse pirate uit Noord-Afrika.
[[Lêer:Gourdonam.jpg|thumbduimnael|leftlinks|250px|Die dorp [[Gourdon (Alpes-Maritimes)|Gourdon]] (département [[Alpes-Maritimes]])]]
[[Lêer:Mapa Provença.png|thumbduimnael|rightregs|250px|Die gebied van die historiese graafskap Provence]]
Tot by die einde van die 12de eeu is die grawe van Provence feitlik die heersers van die gebied, alhoewel die grawe van [[Toulouse]] en die grawe van [[Barcelona]] gelyktydig aanspraak maak op die heerskappy oor Provence. Die grawe van Barcelona en Aragón slaag uiteindelik in [[1154]] daarin om Provence by hulle gebied in te lyf.
 
Lyn 40:
 
Met die dood van Karel van [[Maine (Frankryk)|Maine]] in [[1481]] oorerf die Franse koning [[Lodewyk XI]] die gebied, wat sedert [[1486]] tot die Franse kroondomein behoort. Daar bestaan egter 'n aantal belangrike [[enklawe]]s: [[Orange]], wat tot by die jaar [[1672]] 'n besitting van die huis Oranje-Nassou bly; die Comtat Venaissin met [[Avignon]] as sy sentrum, wat tot by [[1791]] deur die Pousdom regeer word; en die stede Nice en [[Menton]], wat eers in [[1860]] by Provence ingelyf is.
 
{{voorbladster}}
{{Voorbladster}}
 
[[Kategorie:Geografie van Frankryk]]