Higiëne: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Geskep deur die bladsy "Hygiene" te vertaal |
Opruim |
||
Lyn 1:
[[Lêer:
'''Higiëne''' is die gebruike wat uitgevoer word om goeie [[gesondheid]] te handhaaf. Volgens die Wêreld Gesondheidsorganisasie (WGO) verwys higiëne na " omstandighede en gebruike wat bydra om gesondheid te handhaaf en die verspreiding van siektes te voorkom".<ref>[http://www.who.int/topics/hygiene/en/ Hygiene]</ref>
Waar dit in die algemene spreektaal verstaan word as "sindelikheid", dra higiëne in sy oorspronklike betekenis veel meer inhoud oor en sluit dit in alle toestande en gebruike, lewenstyl kwessies, opvattings en kommoditeite wat bydra tot 'n veilige en gesonde omgewing. Terwyl die [[mediese wetenskap]] 'n standaard stel vir hiegiëne in verskillende situasies, kan dit wat as higiënies beskou word tussen kultuurgroepe verskillend wees en selfs tussen geslagte.
== Agtergrond ==
[[Lêer:
Higiëne is 'n konsep verwant aan sindelikheid, gesondheid en geneeskunde. Higiëniese gebruike word toegepas in geneeskunde en in huishoudings as voorkomende maatreëls om die voorkoms en verspreiding van siektes te bekamp. Goeie higiëne is 'n sleutelfaktor tot [[gehalteversekering]] in die vervaardiging van voedsel, farmaseutiese en kosmetiese produkte. Die terme [[sindelikheid]] en higiëne word dikwels gelykwaardig aan mekaar gebruik en kan tot verwarring lei. In die algemeen verwys higiëne na gebruike wat die verspreiding van siekteveroorsakende organismes voorkom. Aangesien skonnmaakprosesse
== Mediese higiëne ==
Lyn 12:
Mediese higiëniese praktyke sluit in:
* [[Isolasie]] of [[kwarantyn]] van aansteeklike persone of materiaal om verspreiding van infeksie te voorkom.
* [[:en:
* Die gebruik van beskermende klere soos [[maskers]], [[jurke]], [[kappies]], [[brille]] en [[handskoene]].
* Korrekte [[verbinding]] en [[wonddekking]] van [[beserings]].
* Veilige [[opruiming]] van [[mediese afval]].
Lyn 20:
* Skrop en handewas in die operasie teater maar ook in die mediese sorgomgewing waar siektes oorgedra kan word.
* <ref>[http://www.nytimes.com/2009/09/17/health/17chen.html Why Don’t Doctors Wash Their Hands More?]</ref>
Die meeste van hierdie praktyke is ontwikkel in die 19de eeu en was goed gevestig teen die middel van die 20ste eeu. Sommige prosedures (soos die weggooi van [[:en:
== Huishoudelike en alledaagse higiëne ==
Huishoudelike higiëne het betrekking op die higiëniese praktyke wat die insidensie van siektes en die verspreiding daarvan minimaliseer of voorkom in die huishoudelike omgewing en in alledaagse omstandighede soos sosiale geleenthede, openbare vervoer, die werkplek en openbare plekke.
Higiëne tuis en in alledaagse situasies speel 'n belangrike rol om die verspreiding van aansteeklike siektes te voorkom.<ref name="globalburden">Bloomfield SF, Exner M, Fara GM, Nath KJ, Scott, EA; Van der Voorden C. The global burden of hygiene-related diseases in relation to the home and community. (2009) International Scientific Forum on Home Hygiene.
Hierdie komponente van higiëne word tans beskou as aparte kwessies, alhoewel dit gebaseer is op die dieselfde onderliggende mikrobiologiese beginsels. Die voorkoming van die verspreiding van aansteeklike siektes is daarin vervat dat die ketting van infeksieoordrag verbreek moet word. Die eenvoudige beginsel is dat infeksie nie kan versprei wanneer die oordragketting verbreek is nie. In reaksie op die behoefte aan doeltreffende riglyne vir huishoudelike higiëne het die Internasional Scientific Forum on Home Hygiene 'n [[:en:
Die belangrikste bronne van infeksie in die huis<ref name="sustainability">http://www.ifh-homehygiene.com/review/chain-infection-transmission-home-and-everyday-life-settings-and-role-hygiene-reducing-risk</ref> is mense (wat draers is of besmet is), voedsel (veral verwerkte voedsel) en water, en huishoudelike diere (in westerse lande meer as 50% van huishoudings een of meer troeteldiere). Daarbenewens is daar plekke waar stagnante water versamel
lappe en gereedskap. Kieme kan ook versprei deur klere en huishoudelike linne soos handdoeke. Dienste soos toilette en wasbakke, byvoorbeeld, is ontwerp vir die veilige hantering van menslike afval, maar daar is steeds risiko's verbonde wat krities kan wees op sekere tye, bv. wanneer iemand siek is of diarree het. Veilige verwydering van menslike afval is 'n fundamentele behoefte; swak [[:en:Sanitation|sanitasie]] is 'n primêre oorsaak van diarree en siekte in lae-inkomste gemeenskappe. Respiratoriese virusse en swamspore word ook deur die lug versprei.
Goeie huishoudelike higiëne behels dat die ketting van infeksie verbreek moet word sodat kieme nie kan versprei nie.<ref name="sustainability">http://www.ifh-homehygiene.com/review/chain-infection-transmission-home-and-everyday-life-settings-and-role-hygiene-reducing-risk</ref> Die aansteeklike dosis van sekere patogene mag baie klein wees (10-100 lewensvatbare eenhede, of selfs minder vir sommige virusse), en infeksie kan die gevolg wees van direkte kontak met oppervlaktes deur die hande of kos wat na die mond, oë of neus oorgedra kan word. Higiëniese reinigings metodes moet voldoende wees om patogene van kritiese oppervlaktes te verwyder en kan op die volgenede maniere hanteer word:
* Meganiese verwydering (d. w. s skoonmaak) met die gebruik van 'n [[:en:Soap|seep]] of [[:en:Detergent|wasmiddel]]. Om 'n doeltreffende reinigingsmetode te wees moet die oppervlakte afgespoel word met lopende water om sodoende die kieme van die oppervlak te verwyder.
* Die gebruik van produkte wat patogene op die plek inaktiveer. Kiemdoding word bereik met produkte wat mikro-biododer bevat (bakteriosidaal)
* In sommige gevalle word kiemverwydering
=== Hand higiëne ===
[[Lêer:
Hand higiëne is sentraal tot die voorkoming van die verspreiding van aansteeklike siektes in die huis en die alledaagse lewe.<ref name="handhygiene">Bloomfield, SF, Aiello AE, Cookson B, O’Boyle C, Larson, EL, The effectiveness of hand hygiene procedures including hand-washing and alcohol-based hand sanitizers in reducing the risks of infections in home and community settings" American Journal of Infection Control 2007;35, suppl 1:S1-64</ref>
In situasies waar handewas met seep nie 'n opsie is nie (bv. in 'n openbare plek met geen toegang tot wasfasiliteite), kan 'n waterlose handreiniger soos 'n [[:en:
Die Wêreld Gesondheidsorganisasie beveel aan dat hande met as gewas word in noodgevalle,<ref>http://www.who.int/water_sanitation_health/publications/2011/tn5_treatment_water_en.pdf?ua=1</ref> By skole sonder toegang tot seep <ref>http://www.who.int/water_sanitation_health/publications/wash_standards_school.pdf?ua=1</ref> en in ander moeilike situasies
=== Respiratoriese higiëne ===
Die korrekte respiratoriese en handhigiëne wanneer mense hoes of nies verminder die verspreiding van kieme - veral tydens die verkoue en griep seisoen.<ref name="globalburden">Bloomfield SF, Exner M, Fara GM, Nath KJ, Scott, EA; Van der Voorden C. The global burden of hygiene-related diseases in relation to the home and community. (2009) International Scientific Forum on Home Hygiene.
* Hou sneesdoekies byderhand en gebruik dit om nies en hoes te bedek.Gooi sneesdoekies so gou as moontlik weg.
* Was hande gereeld of gebruik 'n alkohol handreiniger.
=== Voedsel higiëne in huishoudings ===
Voedselhigiëne hou verband met praktyke wat voedselvegiftiging voorkom. Volgens die WGO is daar vyf sleutelbeginsels rakende voedselhigiëne:<ref>{{
# Voorkom die besmetting van voedsel met chemikalieë of deur insekte, mense of diere.
# Hou rou en gaargemaakte voedsel apart om te verhoed dag gaar kos deur rou kos besmet word.
Lyn 59:
=== Hantering en berging van huishoudelike water ===
Die kwaliteit van drinkwater bly steeds 'n groot probleem , nie net vir ontwikkelende lande nie, maar ook in ontwikkelde lande.<ref name="WHO2007">Combating waterborne disease at the household level.
Metodes vir die behandeling van drinkwater,<ref name="who.int">[http://www.who.int/household_water/resources/emergencies.pdf Household water treatment following disasters and emergencies.]</ref><ref name="hygieneprocedures">Beumer R, Bloomfield SF, Exner M, Fara GM, Nath KJ, Scott EA.
▲Metodes vir die behandeling van drinkwater,<ref name="who.int">[http://www.who.int/household_water/resources/emergencies.pdf Household water treatment following disasters and emergencies.]</ref><ref name="hygieneprocedures">Beumer R, Bloomfield SF, Exner M, Fara GM, Nath KJ, Scott EA. </ref> sluit die volgende in:
# Chemiese ontsmetting met die gebruik van chloor of jodium
# Kook van water
# Filtrasie deur die gebruik van keramiek filters
# Sonkrag ontsmetting
# UV bestraling - Die lampe kan bo-oor die watermassa opgehang word of onder die watervloei wees.
# Gekombineer flokkulasie/ontsmetting stelsels – beskikbaar as poeiersakkies wat stolling en vlokking van sediment bewerkstellig, gevolg deur die vrystelling van chloor.
# Multi-versperringsmetodes – Sommige stelsels maak gebruik van twee of meer van die bogenoemde metodes in kombinasie of opeenvolgend om die doeltreffendheid te optimaliseer.
==
{{
[[Kategorie:Higiëne]]
|