Desiderius Erasmus: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Morne (besprekings | bydraes)
No edit summary
Sobaka (besprekings | bydraes)
No edit summary
Lyn 62:
==Houding en gedagtegoed==
Twee motiewe bepaal die gedagtegoed van Erasmus naamlik; die [[vryheid]] van die mens en [[vrede]]. Oor die vryheid skryf hy onder meer in [[1516]] die ''Institutio Principis Christiani'', Opvoeding van 'n Christelike vors, vir die jong koning van Spanje, die latere keiser Karel V. Daarin stel hy dat die mens vry is en dat 'n Christen daarom nie tirannies mag heers oor Christene nie en hulle nie soos slawe mag behandel nie. In [[1517]] skryf hy ''Querela pacis'', Die klag van die vrede. Hy speek hom daarin onder meer uit teen nasionalisme, veral die misbruik daarvan vir die voer van [[oorlog]].
 
===Erasmus en die Hervorming van Luther===
In 1517 plaas [[Maarten Luther]] sy [[95 stellings]] op die kerkdeur van [[Wittenberg]] en sit sodoende 'n proses aan die gang, wat die wêreld verander naamlik; die [[Protestantse Hervorming]]. Die teenstanders van die Hervorming verwyt Erasmus dat hy vir Luther die weg voorberei het.
 
Alhoewel Erasmus in beginsel simpatiek staan teenoor Luther se aksie, het hy as vredeliewende humanis van die begin af besware teen dié optrede. Erasmus bly in eerste instansie eerder afsydig in twiste tussen die hervormers en die [[Katolieke Kerk]]. Na veelvuldige oproepe neem Erasmus in [[1524]] die pen op teen Luther in die geskrif ''De libero arbitrio diatribe sive collatio'' (skrywe oor die vrye wil). In die geskrif trek Erasmus die leer van Luther ten opsigte van die verlossing van die mens in twyfel. Luther sou volgens Erasmus die rol van die vrye wil van die mens onderskat ten opsigte van die Goddelike genade. Ondanks die versigtige uitsprake in sy boek word daar sowel vanuit die Katolieke en Hervormer geledere kritiek op Erasmus gelewer.
 
Keer op keer pleit Erasmus vir verdraagsaamheid tussen die verskillende opvattinge. Dit het egter nie gebaat nie aangesien wedersydse verkettering, vryheidsbeperking en die brandstapel in die konflik gebruik is. Wel lê sy pleidooie die basis vir die verdraagsaamheidgedagte van latere 16e-eeuse figure soos Coornhert en Willem van Oranje. Voorts gaan die verdraagsaamheid vir Erasmus nie soseer om die vryheid vir die enkeling nie (vir Jode wys Erasmus dit selfs af), maar meer om die vryheid van [[wetenskap]] en idees. Die moderne verdraagsaamheidbegrip (vryheid vir die enkeling) is nie in Erasmus se werk te vinde nie.
 
 
== Eksterne skakels ==