Gill-kollege: Verskil tussen weergawes

'''Gill-kollege''' is 'n dubbelmedium-, koëd-hoërskoolstaatshoërskool op die [[Oos-Kaap]]se dorp [[Somerset-Oos]].

Dié roemryke onderwysinstelling is in 1869 gestig as ’n hoërskool en universiteitsopleidingsentrum vir seuns en jong mans danksy ’n £23 000-erflating van dr. [[William Gill]] (1783-1863), ’n geneesheer en wolboer wat skatryk geraak het deur middel van sy merinoplaas naby [[Kookhuis]], as ’n hoërskool en universiteitsopleidingsentrum vir seuns en jong mans.

== Agtergrond ==

Gill het die Somerset Reading Society in [[1832]] gestig as voorloper van die latere dorpsbiblioteek. Hy het geld nagelaat vir die stigting en onderhoud van 'n inrigting van hoër onderwys in die [[Oos-Kaap]]. Die oorspronklike gedagte was dit die Oostelike Provinsie ([[Oos-Kaap]]) se universiteit moes word, maar weens strawwe mededinging van die [[St. Andrew-kollege]] (waaruit die [[Rhodes-universiteit|Rhodes-universiteitskollege]] ontstaan het) in [[Grahamstad]], destyds soos vandag, ’n veel groter en belangriker nedersetting as Somerset-Oos, kon Gill-kollege nie aan die vereiste voldoen nie wat die status van universiteitskollege beperk het tot instellings met meer as 75 studente wat matriek verwerf het. Gevolglik verloor Gill-kollege sy universiteitstatus in 1903 en word 34 jaar ná sy ontstaan slegs ’n hoërskool.

’n Eiesoortige probleem het ontstaan weens verlies van Gill se status: Die kollege kon nie meer baat vind by dr. Gill se erflating nie omdat die testament bepaal het die geld mag slegs aangewend word vir ’n instelling vir hoër (naskoolse) onderwys. Die saak het in die Unieparlement gaan draai en die Privaat Wet op die Gill-kollege-korporasie van 1912 het dit wettig gemaak om die bemaking aan te wend vir tersiêrenaskoolse beurse. Die fonds word tot vandag toe geadministreer deur die Gill-korporasie, wat jaarliks vier of vyf beurse toeken aan studente wat aan ’n Suid-Afrikaanse universiteit wil gaan studeer.

== Universiteitstatus verloor ==

Die bedoeling was dat Gill ’n opleidingsinstelling vir seuns en jong mans sou wees, maar dit het een van die eerste tersiêre instellings geword wat vroue toegelaat het. Een van dié vroue wat uitgeblink het, was Ismay Craib (oftewel mev. [[Basil Schonland]]). Van 1928 af het Gill opnuut net seuns aanvaar en het dit ’n seunskool gebly tot in 1965, toe Gill-kollege en die Hoër Meisieskool Bellevue saamgesmelt het. Die skool het nog altyd leerders van wyd en syd gelok wat in sy koshuise tuisgaan.

== Kampus ==

BaieTalle bekende Suid-Afrikaners het hier gestudeerstudeer of skoolgegaan, onder andere: