Drukpers: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Vertaling vervolg.
kNo edit summary
Lyn 1:
'n '''Drukpers''' is 'n toestel waarmee ink op 'n eweredige manier op 'n oppervlak, soos [[papier]] of lap, aangebring kan word. Die uitvinding van verspreiding van die drukpers was een van die invloedrykste gebeure in die tweede millennium<ref>For example, in 1999, the A&E Network ranked Gutenberg no. 1 on their "People of the Millennium" countdown. In 1997, Time–Life magazine picked Gutenberg's invention as the most important of the second millennium; the same did four prominent US journalists in their 1998 resume 1,000 Years, 1,000 People: Ranking The Men and Women Who Shaped The Millennium. The Johann Gutenberg entry of the Catholic Encyclopedia describes his invention as having made a practically unparalleled cultural impact in the Christian era.</ref> en het die manier waarop mense hulle wêreld verstaan en beskryf, kom revolusionariseerrevolusioneer en die moderne era ingelui.<ref>McLuhan 1962; Eisenstein 1980; Febvre & Martin 1997; Man 2002</ref>
 
Die drukpers is rondom 1440 in die Heilige Romeinse Ryk deur die Duitser [[Johannes Gutenberg]] uitgevind. Dit was op die reeds bestaande skroefpers gebaseer. GutenburgGutenberg, 'n [[goudsmid]], het 'n volledige drukkerstelseldrukstelsel ontwikkel waardeur hy die drukproses vervolmaak het deur bestaande tegnologieë aan te pas en sy eie uitvindings te gebruik. Die drukpers het binne dekades na meer as tweehonderd stede in twaalf Europese lande versprei.<ref name=":0">Febvre, Lucien; Martin, Henri-Jean (1976): "The Coming of the Book: The Impact of Printing 1450-1800", London: New Left Books, quoted in: Anderson, Benedict: "Comunidades Imaginadas. Reflexiones sobre el origen y la difusión del nacionalismo", Fondo de cultura económica, Mexico 1993, <nowiki>ISBN 978-968-16-3867-2</nowiki>, pp. 58f.</ref> Teen 1500 was drukperse regoor Wes-Europa in gebruik en was daar reeds meer as twintig miljoen volumes gedruk.<ref name=":0" /> In die 16e eeu het hulle syfers na 'n beraamde 150 tot 200 miljoen gestyg.<ref name=":0" /> Die drukpers het so sinoniem met die drukkersbedryf geraak dat dit aan 'n hele nuwe media-afdeling sy naam gegee het, naamlik die pers.<ref>Weber 2006, p. 387: At the same time, then, as the printing press in the physical, technological sense was invented, 'the press' in the extended sense of the word also entered the historical stage. The phenomenon of publishing was born.</ref>
 
Gedurende die Renaissance het die koms van meganiese beweegbare letterdrukkuns die era van massakommunikasie ingelui wat die struktuur van die samelewing permanent verander het: Die relatief onbeperkte sirkulasie van inligting en (revolusionêre) idees het grense oorgesteek, die massas by die [[Protestantse Hervorming|Hervorming]] betrek en die mag van politieke en godsdienstige maghebbers bedreig. Die skerp toename in [[geletterdheid]] het die geletterde elite se monopolie op onderwys en geleerdheid verbreek en die opkomende [[middelklas]] versterk. Toe die handaangedrewe Gutenberg-styl drukpers in die 19e eeu deur die stoomaangedrewe rolperse vervang is, daar op industriële skaal gedruk word.<ref>Gerhardt 1978, p. 217</ref>
Lyn 12:
 
== Drukrevolusie ==
Die verskynsel van die drukrevolusie kan vanuit 'n kwantitatiewe perspektief benader word waarvan die fokus op die drukkersuitsetdruk-uitset en die verspreiding van verwante tegnologie val. Dit kan ook geanaliseer word in terme van die manier waarop die wye sirkulasie van inligting en idees as 'n "agent van verandering" (Eisenstein) in Europa en die wêreldgemeenskap gedien het.
 
=== Massaproduksie en die verspreiding van gedrukte boeke ===
Lyn 23:
Europese drukperse kon in 1600 reeds 3 600 bladsye per dag lewer.[] In Oos-Asië, waar daar steeds gedruk is deur die agterkant van 'n papier met die hand op 'n bladsy te vryf,[] was daar slegs 'n uitset van veertig bladsye per dag.[]
 
Die reuse drukkapasiteit het beteken dat individuele outeurs nou topverkopers kon word: Minstens 750 000 eksemplare van Erasmus se werk is gedurende sy leeftyd verkoop (1469-1536).[] Vroeg in die [[Hervorming]] het die revolusionêre potensiaal van grootmaat drukwerk die adel en kerk onkant betra;betrap. Van 1518-1524 het die publikasie van boeke in Duitsland alleen sewevoudig vermeerder; tussen 1518 en 1520 is 300 000 van [[Lutheranisme|Luther]] se geskrifte in gedrukte vorm versprei.[]
 
Die snelheid van tipografiese teksproduksie, sowel as die skerp daling van eenheidkoste, het tot die publikasie van die eerste [[Koerant|koerante]] gelei. Dit het 'n hele nuwe kanaal vir die oordra van ... inligting aan die publiek geskep.[]
 
'n Blywende nalatenskap is die hoogaangeskrwehoogaangeskrewe voor-16de eeuse drukwerkedrukwerk wat deur baie van die vooraanstaande biblioteke in EurpaEuropa en Noord-Amerika versamel word.[]
 
=== Sirkulasie van inligting en idees ===
Die drukpers was ook 'n faktor in die totstandkoming van 'n gemeenskap wetenskaplikes wat hulle ontdekkings deur die publikasie van akademiese tydskrifte kon deel. Dit het weer tot die [[wetenskaplike revolusie]] aanleiding gegee. As gevolg van die drukpers het outeurskap meer sinvol en winsgewend geraak. Dit was skielik belangrik om te weet wie wat gesê of geskryf het, en wat die presiese formulering en datum van komposisie was. Dit het die presiese aanhaling van verwysings moontlik gemaak en tot hierdie reël gelei: "Een Outeur, een werk(titel), een stuk inligting" (Giesecke, 1989; 325). Voorheen was die outeur minder belangrik; een kopie van van [[Aristoteles]] wat in Parys gemaak is, sou nie presies identies aan die een in BoloniëBologna waaswees nie. Voor die koms van die drukpers het die outeur se naam heeltemal verlore gegaan.
 
Aangesien die drukproses het dat dieselfde inligting op diedieselfdedieselfde bladsye verskyn, het bladsynommers, inhoudsopgawes en indekse algemeen geword, al was dit nie voorheen onbekend nie. Die leesproses het ook verander; mondelinge lees het deur die loop van verskeie eeue na privaat stillees oorgeskakel. Die groter beskikbaarheid van gedrukte materiaal het ook tot 'n dramatiese styging in die volwasse geletterdheid regoor Europa gelei.
 
Die drukpers was 'n belangrike stap na die demokratisering van kennis. Binne 50 of 60 jaar sedert die uitvinding van die drukpers is die volledige klassieke kanon herdruk en deur die hele Europa ... (Eisenstein, 1969;52). Noudat meer mense toegang tot kennis, oud en nuut, gehad het, kon meer mense hierdie werke bespreek. Noudat die produksie van boeke 'n meer kommersiële bedryf was, is die eerste [[Kopiereg|kopieregwette]] ingestel om dit wat ons nou intellektuele eiendomsregte noem, te beskerm. Aan die ander kant is die drukpers gekritiseer vir die verspreiding(dissemination) van inligting wat moontlik nie korrek was nie.[][]
 
'n Tweede gevolg van hierdie popularisasie van inligting was die afname van Latyns as taal van die meeste gepubliseerde werke. Dit is deur die spreektaal van elke gebied vervang met die gevolg dat die verskeidenheid gepubliseerde werk toegeneem het. Die gedrukte woord het ook daartoe bygedra om die spelling en sinsbou van hierdie spreektale te standaardiseer en hulle veranderlikheid eintlik laat "afneem". Hierdie stygende belangrikheid van nasionale tale teenoor pan-Europese Latyns is as een van die oorsake van die opkoms van [[nasionalisme]] in Europa beskou.
 
== Boekdrukkuns as 'n kunsvorm ==
Die boekdrukkuns was jare lank as 'n ware kunsvorm beskou. LettersettereyLettersettery of die plasing van letters op die bladsy, insluitend die gebruik van ligature, is van meester na vakleerling oorgedra. In Duitsland is die kuns van lettersettery "swart kuns" genoem, 'n sinspeling op die inkbedekte drukkers. Dit is grootliksegrootliks deur gerekenariseerde setwerkprogramme vervang wat maak dit maklik maak om soortgelyke resultate vinniger en met minder fisieke arbeid te verkry. Sommige drukkerspraktisyns het voortgegaan om boeke volgens Gutenberg se manier te druk. Daar is byvoorbeeld 'n jaarlikse kongres vir tradisionele boekdrukkers in Mainz, Duitsland. {{Saadjie}}
 
Sommige teoretici, soos McLuhan, Eisenstein, Kittler en Giesecke, meen dat 'n "alfabetiese monopolie" uit die drukkuns ontstaan het, met die gevolg dat "prentjies" uit die samelewing verdwyn het. Ander outeus beklemtoon dat gedrukte werke self 'n visuele medium is. Moderne ontwikkelinge in die drukkuns het die rol van illustrasies laat herleef. {{Saadjie}}
 
[[Kategorie:Meganiese toestelle]]