Paardekraal-volksvergadering: Verskil tussen weergawes

Die '''Paardekraal-volksvergadering''' was 'n saamtrek van tussen 6&nbsp;000 en 8&nbsp;000 burgers<ref name = AKE>Volgens E.J.P. Jorrisen se raming was 8 tot 10&nbsp;000 burgers teenwoordig, sien: {{Cite encyclopedia | title = Ondergang van die Republieke | encyclopedia = Afrikaanse Kinderensiklopedie | volume = VIII | pages = 3396 - 3405 | publisher = Nasionale Boekhandel Bpk | date = 1955| id = | accessdate = }}</ref> van die [[ZAR]] wat vanaf 8 tot 14 Desember 1880 op [[Marthinus Wessel Pretorius|M.W. Pretorius]] se plaas [[Paardekraal]] gehou is. Hierdie gebeure was in reaksie op die anneksasie van die ZAR deur [[Groot-Brittanje]], meer as drie jaar tevore, en die mislukking van alle vreedsame inisiatiewe om hul vryheid te herstel. Kolonel Owen Lanyon (of "Lang-Jan") het 'n proklamasie uitgevaardig wat die komende volksvergadering verbied het. ▼

Die proklamasie is egter volkome geïgnoreer en die saamtrek is van 8 Januarie na 8 Desember vervroeg.<ref name = AKE/> Ds. N.J. van Warmelo het op Sondag, 12 Desember 'n plegtige erediens gelei waartydens om God se bystand en hulp gevra is. Op Maandag die 13de is 'n gelofte voor God<ref>[http://paardekraalverkenners.blogspot.com/2009/01/geloftefeesrede-paardekraal-16-desember.html Geloftefeesrede: Paardekraal, 16 Desember 2008, deur Dr Barry van Wyk]</ref> gedoen en die [[Volksraad van die Zuid-Afrikaansche Republiek|Volksraad]] is as wettige gesag van die ZAR herstel. Op [[Paul Kruger]] se voorstel is 'n klipstapel ook opgerig. ▼

Hierop is 'n tydelike regering by [[Heidelberg, Gauteng|Heidelberg]] onder die uitvoerende gesag van die "[[driemanskap]]" gevestig, naamlik Paul Kruger, M.W. Pretorius en [[Piet Joubert]]. Die eerste [[Eerste Vryheidsoorlog]] het onmiddellik gevolg op 16 Desember, toe Kolonel Lanyon weier om die administrasie van Transvaal vreedsaam op te gee.<ref name = Ajayi>{{Cite book | last = Ade Ajayi | first = J.F. | authorlink = | title = Africa in the nineteenth century until the 1880s | publisher = James Curry Ltd | series = UNESCO General History of Africa | volume = | edition = | location = | date = | page = 175 | doi = | isbn = 0520067010 }}</ref> Die oorlog is in vier veldslae in die guns van die ZAR voltrek om selfregering te herstel, terwyl onafhanklikheid later sou volg.▼

==Agtergrond==▼

[[Lêer:Monument-Heidelberg-(gauteng).jpg|210px|right|thumb|Gedenkteken van die tydelike regering in Heidelberg, met borsbeelde van die driemanskap]]▼

Sir [[Theophilus Shepstone]] het in Desember 1876 van [[Pietermaritzburg]] na [[Pretoria]] gereis om nominaal as raadgewer by die ZAR regering besoek af te lê. Vier maande later, op 12 April 1877, het hy en 25 polisiemanne egter die Republiek geannekseer, en tot Britse gebied verklaar. [[Lydelike verset]] en verskillende deputasies na die Britse regering het gevolg, sonder enige verskil aan die [[status quo]]. ▼

Die Wonderfonteinbyeenkoms van 15 Desember 1879 was 'n keerpunt, aangesien die burgers hier onderling ooreengekom het tot herstel van die Republiek se vryheid, 'n besluit wat 'n jaar later by Paardekraal bekragtig sou word.<ref name = Ajayi/> Sowat 'n maand voor die saamtrek was die [[Bezuidenhout-affêre|Bezuidenhoutwa-episode]] die eerste teken van kragdadige verset, alhoewel sonder lewensverlies. Op 1 Desember 1880 het die Volkskomitee se onderhandelinge met die Britse regeringsekretaris, George Hudson, weereens niks opgelewer nie.▼

==Paardekraalgelofte, 1880==▼