Napels: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
k replaced: 8de → 8ste using AWB
k Hersien
Lyn 7:
|style="border-left:1px solid #999"| '''Wapen'''
|- style="background:white"
|rowspan=6| [[Lêer:Naples dot.png|180px|centersenter]]
|- style="background: white"
|style="border-left:1px solid #999"| [[Lêer:CoA Città di Napoli.svg|90px|centerraam|bordersenter]]
|- style="background: #f7f8ff;border-top:1px solid #999; text-align:center;"
|style="border-left:1px solid #999"|
Lyn 15:
|style="border-left:1px solid #999;border-top:1px solid #999"| '''Vlag'''
|- style="background: white; border-top:1px solid #999;"
|style="border-left:1px solid #999"| [[Lêer:Flag of Naples.svg|75px|centersenter]]
|- style="background: #f7f8ff; border-top:1px solid #999; text-align:center;"
|style="border-left:1px solid #999"|
Lyn 23:
|- style="border-top:1px solid #999;"
| '''Region'''
| style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[Lêer:Flag of Campania.svg|22px23px]] [[Kampanië]]
|- style="border-top:1px solid #999;"
| '''Koördinate'''
| style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | {{Koördinate|40|50|N|14|15|WO|type:city}}
|- style="border-top:1px solid #999;"
| '''Stigting'''
Lyn 45:
| style="background: #f7f8ff" |  
|-
|  - Totaal (20122015)
| style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 959975 574260
|-
|  - Bevolkingsdigtheid
| style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 8 214316,94/vk km
|-
| '''Tydsone'''
Lyn 66:
|}
 
'''Napels''' ([[Italiaans]]: ''Napoli'' [ˈnaːpoli] {{Audio|It-Napoli.ogg|luister}}, [[Napolitaans]]: ''Napule'' [ˈnaːpələ], [[Latyn]]: ''Neapolis'', Ou-Grieks: ''Νεάπολις'' "nuwe stad") is die grootste en mees welvarende stad in die Mezzogiorno d'Italia (die Middag van Italië oftewel Suid-[[Italië]]). Verder is dit een van die grootste stede in Italië, met 'n bevolking van 959975 574260. Dit het 'n groter metropolitaanse bevolking van ongeveer 3 085 447, wat die stad na [[Rome]] en [[Milaan]], die derde grootste stad in Italië maak. Die inwoners van die stad staan bekend as Napolitane, napoletani of meer poëties partenopei in Italiaans.
 
Napels besit 'n indrukwekkende ryk geskiedenis, kuns en kultuur en het selfs 'n eie taaldialek, Napolitaans [Napulitano], wat soveel afwyk van standaard Italiaans dat sommige taalkundiges dit as 'n taal in eie reg beskou. Napels word deur sy ligging, grootte en atmosfeer beskou as die argetipiese weerspieëling van die lewe in suide van ''"il bel paese"'' (die mooi land).
Lyn 73:
 
== Ligging ==
[[Lêer:Nápoles y Monte. Vesubio 2.jpg|duimnael|links|[[Nasa]]-Satellietbeeld van Napels]]
Napels lê aan die westelike kant van die Italiaanse stewel, ten suide van Rome en geleë aan die pragtig beskermde baai[[Golf van Napels]] (Golfo di Napoli). Ten suide van die stad lê die [[skiereiland]] van Sorrento en die Amalfikus met die dorpe Amalfi, Positano, Atrani en Ravello. Vanuit die stad kan 'n mens oor die water die vulkaan [[Vesuvius]] (Vesuvio) sien, wat bo die ou ruïnes van [[Pompeji|Pompei]] en [[Herculaneum]] uitstyg. Ook is die eilande Capri, Procida en Ischia te vinde in die BaaiGolf van Napels, wat terloops ook te sien is vanaf die hoogliggende dele van die stad. 'n Paar kilometer uit die middestad na die weste toe, is met kronkelende kuspaaie die vingeragtige uitstulpings van Possilipo en Pozzuoli te sien, wat sorg vir merkwaardige uitsigte oor die baaigolf.
 
Die middestad bestaan uit 'n moderne deel met [[wolkekrabber]]s rondom die treinstasie (Stazione Centrale/Piazza Garibaldi) en 'n ouer deel ten weste daarvan wat vanaf die water na bo oor 'n aantal heuwels loop. Hoewel 'n groot deel van die stad nog bestaan uit warrige, vuil, kronkelende straatjies en stegies met eindelose wasgoedlyne en singende Italianers, is 'n groot deel hiervan na die Italiaanse hereniging in 1860 gesloop om plek te maak vir breë boulevards met indrukwekkende palazzi (woonstelle uit die 1800's).
 
== Klimaat ==
Napels het 'n tipies gematigde mediterreense klimaat met gematigde winters en warm somers. Die reënseisoen konsentreer homself gedurende November en Desember en dan weer gedurende Maart en April. Die gemiddelde temperatuur tydens die koudste maande is ongeveer 8 °C. Die gematigde klimaat en die skoonheid van die baaiGolf van Napels het in die Romeinse tyd daarvoor gesorg dat dit 'n populêre vakansiebestemming was vir die Romeinse keisers. Sowel keisers [[Keiser Augustus|Augustus]] en [[Tiberius]] het byvoorbeeld besluit om die eiland Capri as hulle woonplek in te rig.
 
== Beknopte geskiedenis ==
Lyn 85:
[[Lêer:Koenigreich beider Sizilien.jpg|duimnael|Kaart van die Koninkryk van die twee Sisiliës]]
[[Lêer:The Maps of the Society for the Diffusion of Useful Knowledge - Naples 1835.jpg|duimnael|Kaart van Napels in 1835]]
Napels word ook wel die stad van Parthenope (la città Parthenopea) genoem, wat verwys na die stad se mitiese stigtingsverhaal. Volgens oorlewering, het die Griekse godin van vrugbaarheid Demeter, die nimf Parthenope, verander in 'n sirene (mitiese half-vrou/half-voël) omdat die god van die onderwêreld vir Persephone, die dogter van Demeter en die god [[Zeus]], ontvoer het terwyl Parthenope haar moes oppas. Gedoem tot verblyf in die kaal grotte van die BaaiGolf verwerf sy bekendheid deur niksvermoedende seevaarders na hul dood op die rotse van die omringende gebiede te roep. Dit sou hier gewees het waar moedelose seevaarders aan land gekom het as hulle die bloedstollende krete van Parthenope oorleef het! Ten weste van Napels, in Cuma, is na oorlewering die grot van waar Aeneas in die boek van die Romeinse skrywer [[Vergilius]], na 'n konsultasie met die sibille van Cuma (familie van die orakel van Delfi) die onderwêreld van die god Pluto betree. In Mergellina is dan ook 'n graftombe te vind waar Vergilius na bewering begrawe is.
 
Napels is een van die oudste stede in Europa en gestig as 'n kolonie deur die Grieke gedurende hulle uitbreiding vanuit Griekeland na die strategies geleë Italiaanse skiereiland. Die ou stad is gestig deur inwoners van die Griekse kolonie Cumae, in waarskynlik die agste eeu voor [[Christus]]. Daarom word die nuwe stad Νέα Πόλις - Néa Pólis (nuwe stad) genoem. Neapolis was in die tyd een van die belangrikste belangrikste stede in [[Magna Graecia]], die Griekstalige suide van Italië en daarmee een van die kulturele voorlopers van [[antieke Rome]].
Lyn 119:
[[Lêer:Napoli BW 2013-05-16 14-05-42 DxO.jpg|duimnael|Die Castel Nuovo]]
[[Lêer:Napoli-casteldell'ovo02.jpg|duimnael|Die Castel dell'Ovo]]
In 1995 word die ou stadskern van Napels tot 'n [[UNESCOUnesco]]-[[wêrelderfenisgebied]]. Hoewel Napels deur baie beskou word as een van die mooiste stede in Europa, word dit ongelukkig baie vinnig afgeskryf as toeristebestemming en word baie minder besoek as die ander meer bekende Italiaanse stede. Des ondanks is daar 'n magdom van indrukwekkende plekke wat 'n besoek werd is:
 
=== Kerke ===
Lyn 158:
== Eksterne skakels ==
{{CommonsKategorie|Naples|Napels}}
* {{en}} {{frit}} [http://whcwww.unescocomune.org/sites/726napoli.htmit Amptelike UNESCO bladsywebwerf]
* {{en}} {{fr}} [http://whc.unesco.org/sites/726.htm Amptelike Unesco-bladsy]
 
[[Kategorie:Nedersettings in Italië]]