Henry Fagan: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Morne (besprekings | bydraes)
No edit summary
Te veel blokhakies
Lyn 1:
[[Beeld:Kerkstraat 30, Tulbagh.jpg|duimnael|270px|links|[[Kerkstraat 30, Tulbagh]], Fagan se geboortehuis.]]
 
[[Lêer:Henry Fagan.jpg|thumbduimnael|250px|H.A. Fagan.]]
[[Lêer:Stellebosch Studenteraad 1907.jpg|thumbduimnael|links|360px|Fagan was in 1907 lid van die [[Universiteit van Stellenbosch]] se Studenteraad. Hy staan regs. Die latere predikant van die [[NG gemeente Johannesburg-Oos]] en administrateur van [[Transvaal]], [[William Nicol]], sit in die middel.]]
[[Lêer:Die ouderling.jpg|thumbduimnael|230px|Die [[Nasionale Pers]] het H.A. Fagan se "Die ouderling en ander toneelstukke" in 1934 uitgegee.]]
 
[[Beeld:Teologiese Kweekskool 1910.jpg|duimnael|links|350px|Die 70 studente van die [[Kweekskool]] in 1910 en hul professore. Henry Fagan sit vierde van links in die voorste ry. <ref>Boonste Ry: Andries Stockenström; H.J. de Villiers; J. Reyneke, B.A.; [[Ezra Pienaar]]; P. van der Hoven; H.A. Boshof; C. Muller; N. van Rensburg; R. Theron, B.A.; J. Moolman, B.A.; J. Le R. Cilliers; D.P. Ackerman, B.A.; J.H.M. Stofberg; T.J. Minnaar; P.C. Hitchcock; F.J. van der Merwe; C.J. Stander; M.B. Brink; C.G.R. du Toit, B.A.; L. Lochner, B.A. Tweede Ry: J. Van Zyl le Roux; L.P. Snyman; J. Rabie; D.S.B. Joubert, B.A.; H.E. Steyn; M.L. de Villiers, B.A.; S. Feneysey; F.H. Badenhorst; P.J. Viljoen; H.S. Pretorius, jr.; C.J. van Niekerk. Derde ry: J.A. v. A. Smuts; D.J. Gildenhuys; [[Bennie Keet|B.B. Keet]], M.A.; J.H. Blignault; L.J. Fourie; [[William Nicol]], B.A.; J.G. Pauw; F. Koch; P.J.B. Shaw; G. De C. Murray; H.S. Pretorius; G.C. van Rooyen; C.J. Grobler; D.F. Barnard, B.A.; J. Le R. Retief; H.W. Ziervogel; J. Le R. Hauptfleisch; J.D. Roos. Vierde Ry: J.P.H. Steyn; H.J. de Vos, B.A.; P.A. Alheit; J.S. Marais, B.A.; prof. [[Adriaan Moorrees]]; prof. Marais; prof. de Vos; prof. Muller; J.A. van der Merwe, B.A.; C.R. Kotze; J.G. Strijdom; T.I. van Wijk. Vyfde Ry: [[N.J. van der Merwe]], B.A.; A.C. Stegman, B.A.; W.C. Erasmus, B.A.; H.A. Fagan]], B.A.; C.J. Liebenberg; H.J. Badenhorst; J.A. Pienaar; P.A. Theron; P.J. du Plessiss; J.R. Alheit; B.F. van der Merwe; H.J. Reyneke; A.J. Olivier.</ref>]]
 
Regter '''Henry Allan Fagan''' ( [[4 April]] [[1889]], [[Tulbagh]] - [[6 Desember]] [[1963]], [[Kaapstad]])<ref>[http://www.maatschappijdernederlandseletterkunde.nl/ De Maatschappij der Nederlandse Letterkunde], [http://www.maatschappijdernederlandseletterkunde.nl/mnl/levens/65-66/fagan.htm HENRY ALLEN FAGAN], Besoekbesoek op 6 Junie 2007</ref> was 'n bekroonde skrywer (onder die naam H.A. Fagan), parlementslid, die [[Unie van Suid-Afrika]] se hoofregter van [[1957]] tot [[1959]] en die skrywer van die Engelse woorde van ''[[Die Stem]]''.
 
Henry Fagan is op [[4 April]] [[1889]] op [[Tulbagh]] in die [[Wes-Kaap]] gebore. Hy het letterkunde aan die [[Universiteit van Stellenbosch]] studeer van 1905 en daarna vir 'n kort ruk aan die [[Kweekskool]] op [[Stellenbosch]] studeer. Fagan se vader wou egter gehad het dat hy 'n advokaat word en het vir privaat lesse in die regte betaal terwyl hy nog in die [[Kweekskool]] was. In [[1910]] is hy as deeltydse lektor in [[Nederlands]] aangestel. Dit het sy teologiese studie onderbreek en finaal daartoe gelei dat hy 'n beroep in die regte sou volg. Hy het sy LL.B. in [[1914]] by die Universiteit van Londen voltooi en is tot beide die Engelse en Kaapse balie toegelaat. In [[1915]] keer hy na Suid-Afrika terug om in die regte te praktiseer.<ref name="Duffy">Dr Jo Duffy, [http://general.rau.ac.za/sociology/duffy.pdf Afrikaner nationalism, the National Party and the Afrikaner nationalist radical right in Stellenbosch, 1934-19481934–1948], University of Oxford, Seminar 2002/21, afgelaai op 6 Junie 2007]</ref>
 
Fagan was betrokke by die stigting van beide ''[[Die Burger]]'' en [[Nasionale Pers]] in die rol as sekretaris van die komitee wat die stigting behartig het. Hy was ook 'n tyd lank assistentredakteur van die ''Die Burger'' waar hy saam met [[D.F. Malan]] gewerk het. In [[1919]] is hy as professor van Romeins-Hollandse Reg aan die [[Universiteit Stellenbosch]] aangestel. <ref name="Duffy" />
 
Hy het mettertyd by die politiek betrokke geraak. In die [[1929]] algemene verkiesing het hy as kandidaat vir die [[Nasionale Party]] in die [[Hottentots-Holland (kiesafdeling)|Hottentots-Holland]]-kiesafdeling gestaan. Hy het egter met 327 stemme verloor. In [[1933]] staan hy weer vir die Nasionale Party, die keer op [[Swellendam (kiesafdeling)|Swellendam]] waar hy dan ook die setel wen. In [[1934]] breek hy weg van die Nasionale Party na die party se samesmelting met die [[Suid-Afrikaanse Party]] in die [[Verenigde Party]]. Ná versoeke van partyleiers in beide partye in Robertson, Bonnievale, Montagu en Swellendam stem hy egter in om as Volksraadslid aan te bly. Hy dien 'n aantal jare lank in die parlement as 'n sogenaamde ''onafhanklike Nasionalis''. In [[1936]] besluit hy egter om wel by die [[Verenigde Party]] onder [[James Barry Munnik Hertzog|J.B.M. Hertzog]] aan te sluit. in 1936 is hy ook betrokke by die stigting van [[Unie-Volkspers]] en ''[[Die Suiderstem]]'', die Verenigde Party se amptelike Afrikaanse mondstuk in Kaapstad.<ref name="Duffy" />
 
In [[1938]] het Fagan die [[Stellenbosch (kiesafdeling)|Stellenbosse]] setel vir die Verenigde Party verower en in Junie van die jaar is hy as minister van naturellesake, onderwys en welsyn aangestel. In [[1939]] verlaat hy saam met Hertzog die regering met die aanbreek van die [[Tweede Wêreldoorlog]].<ref name="Duffy" />
 
In [[1943]] word hy as regter aangestel en word hoofregter van die Unie in [[1957]]. Hy tree as sodfanig af in [[1959]].
 
Buiten sy openbare lewe en werk, was hy ook 'n gesiene Afrikaanse skrywer van verskeie geslaagde toneelstukke, romans en dies meer en die wenner van die [[Hertzogprys]] vir Drama. Hy het ook 'n verbeterde snelskrif-stelsel uitgevind. Hy is in [[1963]] oorlede, drie jaar nadat hy saam met [[Japie Basson]] medestigter van die [[Nasionale Unie]] was. Die party is in Junie [[1962]] by die [[Verenigde Party]] ingelyf.
 
== Skrywersloopbaan ==
Fagan se eerste werk was '' 'n Eerste digbundel'' van [[1917]]. In dieselfde jaar verskyn ''Uit 'n studente-album'' met kortverhale en sketse. Sy eerste gepubliseerde drama was ''Lenie'' in [[1924]]. Daarna volg die toneelstukke ''Op sand gebou'' ([[1932]]) en ''Die ouderling'' ([[1934]]). ''Ousus'' ([[1934]]) word as sy beste toneelstuk beskou. Later verskyn ook nog ''Die stille haard'' ([[1945]]) en ''Die nuwe wêreld'' ([[1947]]), asook verskeie eenbedrywe. ''Die Ouderling en ander toneelstukke'' is in [[1935]] met die [[Hertzogprys]] bekroon.
 
== Bronne ==
* Mostert, J.P.C., ''Politieke Partye in Suid-Afrika'', Instituut vir Eietydse Geskiedenis, U.O.V.S., Bloemfontein, 1986.
* [[Eric Rosenthal|Rosenthal, Eric]], ''Encyclopaedia of Southern Africa'', Juta and Company Limited, Kaapstad en Johannesburg, 1978.
* Scannell, J.P., ''Die Afrikaanse Kernensiklopedie'', Nasionale Boekhandel Beperk, Kaapstad (et. al.), 1965.
* [[J.C. Kannemeyer|Kannemeyer, J.C.]], ''Die Afrikaanse literatuur 1652 - 19871652–1987'', Academica, Pretoria en Kaapstad, 1988.
 
== Verwysings ==
{{Verwysings}}