Chewa: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Nuwe artikel |
Aangepas |
||
Lyn 12:
}}
Die '''Chewa''' is ’n [[Bantoevolke|Bantoevolk]] van [[Sentraal-Afrika|Sentraal-]] en [[Suider-Afrika]] en die grootste etniese groep in [[Malawi]]. Hulle is naby verwant aan ander volke in die omringende streke, soos die [[Tumbuka]] en [[Nsenga]]. Hulle is ook histories verwant aan die [[Bemba]], met wie hulle ’n oorsprong in die [[Demokratiese Republiek van die Kongo]] (DRK) deel.
Nes met die Nsenga en Tumbuka, het ’n aansienlike deel van die Chewa-gebied onder invloed gekom van die [[Ngoni|Ngoni-volk]], wat uit die
Die Chewa is nes die Nyanja, Tumbuka en Senga ’n oorblyfsel van die Koninkryk [[Maravi]]. Daar is twee groot Chewa-clans, die Phiri en die Banda,<ref>{{cite book|last=Phiri|first=Isabel Apawo |title=Women, Presbyterianism and Patriarchy. Religious Experience of Chewa Women in Central Malawi|year=2007|publisher=African Books Collective|pages=, 23–26}}</ref> en hulle bestaan uit sowat 1,5 miljoen mense.<ref>{{cite web|last=Gough|first=Amy|title=The Chewa|url=http://www.peoplesoftheworld.org/hosted/chewa/|publisher=The Peoples of The World Foundation|accessdate=18 Oktober 2010}}</ref> Die Phiri word verbind met die konings en aristokrasie, en die Banda met helers en mistici.
==Geskiedenis==
Die mondelinge tradisie van die Chewa kan vertolk word as dat hul gebied van oorsprong Malambo, ’n streek in die Demokratiese Republiek van die Kongo, is. Van daar het hulle na Noord-[[Zambië]]
Dit is een van ’n paar vertolkings van die stam se vroeë oorlewerings. Die eerste Chewa-koninkryk is net voor of ná [[1480]] gestig, en teen die [[16de eeu]] was daar twee regeringstelsels, een wat deur die Banda-clan by Mankhamba gehandhaaf is, en die ander deur die Phiri-clan by Manthimba.
Lyn 25:
Teen die [[17de eeu]], nadat die Malawiese staat verenig was, het die [[Portugal|Portugese]] kontak met die Chewa gemaak. Hoewel die Portugese nie die hartland van die land bereik het nie, was daar tussen 1608 en 1667 goed gedokumenteerde kontak. Teen 1750 het verskeie "Malawi"-dinastieë hul posisie in verskillende dele van Sentraal-Malawi gevestig, maar die Chewa het daarin geslaag om hulle van hul bure te onderskei deur middel van hul taal, spesiale [[tatoe]]s (''Mphini'') en ’n godsdiensstelsel gebaseer op die geheime Nyau-gemeenskap.
Chichewa, die taal van die Chewa,
Chichewa het volgens geleerdes in die [[16de eeu]] as ’n aparte taal ontstaan. In die 21ste eeu stem die Chichewa-woordeskat en {{nowrap|–grammatika}} baie ooreen met die Sjona-dialekte wat in [[Zimbabwe]] gepraat word, veral ChiZezuru en ChiManyika.
==Kultuur==
| |||