Quebec: Verskil tussen weergawes

: ''Hierdie artikel handel oor die Kanadese provinsie. Sien gerus [[Quebec (dubbelsinnig)]] vir 'n lys van artikels wat met dieselfde titel geassosieer word.''

}}

 

'''Quebec''' ([[Frans]]: '''Québec''' [keˈbɛk] {{audio|FR-Québec.ogg|luister}}) is een van die tien provinsies van [[Kanada]] met 'n landoppervlakte van 1&nbsp;540&nbsp;687 vierkante kilometer en 'n merendeels Franssprekende bevolking wat in die eerste kwartaal van 2015 op 8&nbsp;239&nbsp;910 beraam is<ref>[http://www5.statcan.gc.ca/cansim/a26?lang=eng&retrLang=eng&id=0510005&paSer=&pattern=&stByVal=1&p1=1&p2=31&tabMode=dataTable&csid= ''Statistics Canada – Estimates of population, Canada, provinces and territories. Besoek op 13 April 2015'']</ref>. Dit is die enigste van Kanada se provinsies waar uitsluitlik Frans erkenning geniet as [[amptelike taal|ampstaal]]. Met sy eie taal, kultuur, tradisies en instellings, vorm Quebec 'n afsonderlike Franssprekende [[nasie]] in Kanada.<ref>Hoogste Hof van Kanada – [http://scc.lexum.umontreal.ca/fr/1982/1982rcs2-793/1982rcs2-793.html Opposisie Quebec verwysing na 'n resolusie om wysiging van die Grondwet in 1982,] - "Ons moet erken dat die twee volke wat Kanada gestig het gelykwaardig is en dat Quebec binne die Kanadese Federasie 'n selfstandige samelewing vorm wat deur oor sy eie taal, kultuur, instellings en al die eienskappe van 'n afsonderlike nasionale gemeenskap beskik", vertaling : « ''On devra reconnaître que les deux peuples qui ont fondé le Canada sont foncièrement égaux et que le Québec forme à l’intérieur de l’ensemble fédéral canadien une société distincte par la langue, la culture, les institutions et qui possède tous les attributs d’une communauté nationale distincte.'' »</ref>

 

 

Groter gemeenskappe Engelssprekendes is in die weste van Montrealeiland saamgetrek, terwyl belangrike anglofone minderhede ook in streke soos die Outaouais, [[Estrie]] (ook die Eastern Townships genoem) en Gaspé aangetref word. Die uiterste noorde, die Nord-du-Québec-streek wat sowat die helfte van Quebec se oppervlakte beslaan, is yl bevolk en word merendeels deur Indiaanse en Inuït-

gemeenskappe bewoon.

 

 

Selfregering speel 'n belangrike rol in die politiek van Quebec – die amptelike opposisie, die Sosiaal-Demokratiese [[Parti Québécois]], is 'n voorstander van nasionale onafhanklikheid. Regeringspartye, wat die wegbreek van Kanada as politieke agenda verkondig het, het al twee referendums (in 1980 en 1995) oor hierdie saak gehou, tog het 'n klein meerderheid Québécois teen die voorstel gestem. In 2006 het die Kanadese Laerhuis 'n simboliese mosie aanvaar waardeur die Franssprekende Québécois as 'n "nasie binne die verenigde Kanada" erken is.<ref>[http://www2.parl.gc.ca/HousePublications/Publication.aspx?Language=E&Mode=1&Parl=39&Ses=1&DocId=2528725#SOB-1788846 ''Parliament of Canada: Hansard of 39th Parliament, 1st Session; No. 087. Routine Proceedings: The Québécois'']</ref>

 

[[Lêer:Harfang sur neige.jpg|duimnael|links|250px|Die sneeu-uil is die nasionale voël van Quebec]]

Quebec se vlag, die ''fleurdelisé'', is 'n wit kruis op 'n blou agtergrond (die simbool van 'n christelike nasie) met vier lelies (''Fleur de Lys'') wat die Franse monargie versinnebeeld. Dit is die koninklike vlag wat die leër van generaal Montcalm, Marquis de Saint-Véran by hulle oorwinning in die slag van Carillon in 1758 gebruik het. Aangesien dit die simbool van die voormalige koningshuis van die Bourbone is, word dit in [[Frankryk]] sedert die [[Franse Rewolusie]] as kontrarewolusionêr beskou.

[[Lêer:Quebec CA welcome at border w VT.jpg|duimnael|links|220px|'n Welkomsgroet aan die grens]]

Quebec lê in die ooste van Kanada en word deur die Engelstalige provinsie Ontario en die [[Hudsonbaai]] in die weste, die [[Atlantiese Oseaan]] met die Labradorsee, die provinsie [[Newfoundland en Labrador]] (Frans: ''Terre-Neuve'') en die provinsie Nouveau-Brunswick in die ooste, die Verenigde State (met die deelstate [[Maine]], [[New Hampshire]], [[Vermont]] en [[New York (staat)|New York]]) in die suide en die [[Arktiese Oseaan]] in die noorde begrens.

[[Lêer:L'îleauxBasques-TroisPistoles.jpg|duimnael|L'Île-aux-Basques naby Trois-Pistoles, een van die eilande in die Sint-Laurensrivier]]

 

In die jare 1898 en 1912 besluit die Kanadese Parlement om die groot noordelike gebiede, ''Le Grand Nord Québécois'', by die provinsie te voeg. 'n Groot deel van die noord-oostelike gebiede maak oorspronklik deel uit van die Noordwes-Territorium. Hierdie gebiede sluit ook die Jamesbaai in, waar sommige van die grootste Kanadese hidrokragsentrales teen die La Granderivier opgerig is. Hulle word deur die maatskappy [[Hydro-Québec]] beheer, 'n onderneming in besit van die provinsie.

Die gebied noord van die 55^ste breedtegraad, [[Nunavik]], is die tuisland van die Inuït.

 

 

== Klimaat ==

Quebec kan in drie verskillende klimaatstreke verdeel word. Die suide en weste van die provinsie, waar die grootste deel van die bevolking gekonsentreer is, het 'n vogtige kontinentale klimaat met warm somers en lang, koue winters met sneeuval. Die belangrikste klimatiese invloede is lugmassas wat vanuit Wes- en Noord-Kanada in oostelike rigting en vanuit die suidelike en sentrale Verenigde State in noordelike rigting beweeg.

 

[[Lêer:Medievale08.jpg|duimnael|''Fêtes de la Nouvelle-France'' ("Nieu-Frankryk-fees") in Quebecstad]]

[[Lêer:02 octobre 2010 (K7 22422) (5084728976).jpg|duimnael|Die museumdorp ''Village Québécois d'Antan'' in Drummondville gee 'n indruk van die alledaagse lewe in 19de eeuse Quebec]]

 

Voor die aankoms van die Franse setlaars was die gebied van die huidige provinsie die tuiste van 'n aantal Indiaanse stamme – die Eerste Nasies. Die Provinsie Quebec erken vandag elf nasies op sy gebied – die Inuït, die Mohawks (Irokese of Iroquois), die Innus, die Cri's, die Algonkins, die Atikamekw, die Micmacs, die Hurone, die Abenaki's, die Malesiete en die Naskapi's.

 

 

=== Immigrasie ===

 

In 2011 het die Minister vir Immigrasie en Kulturele Gemeenskappe, Kathleen Weil, aangekondig dat Quebec in die periode tussen 2012 en 2015 sowat 200&nbsp;000 immigrante sal aanvaar.<ref>[http://www.radio-canada.ca/nouvelles/National/2011/04/14/003-immigration-quebec-orientations.shtml ''Radio Canada, 15 April 2011: Québec souhaite ouvrir ses portes à 200 000 immigrants d'ici 2015'']</ref> Vanaf 2015 sal die beplande jaarlikse aantal immigrante 50&nbsp;000 beloop.

 

=== Die tien grootste munisipaliteite volgens bevolking ===

{| border="0" cellpadding="3" cellspacing="3" style="margin-left:1em"

! '''Munisipaliteit'''

| '''504&nbsp;605'''

|---- |- bgcolor="gainsboro"

| '''395&nbsp;814'''

| '''376&nbsp;845'''

 

=== Die Franse taal in Quebec ===

Alhoewel taal tans as die belangrikste kulturele band beskou word wat Quebec en ander dele van Franko-Amerika steeds met Frankryk as die historiese Moederland verbind, het vier eeue van aparte ontwikkeling bygedra tot die ontstaan van 'n variëteit van gesproke - en soms ook geskrewe - Frans wat van die Europese oorsprongstaal in sommige opsigte verskil, net soos Engels in Noord-Amerika van sy Britse eweknie en Portugees in Brasilië van Europese Portugees.

 

 

== Geskiedenis ==

* [[1534]]: [[Jacques Cartier]] sit voet aan wal in [[Gaspé]] en neem die land namens François I, koning van [[Frankryk]], in besit.

* [[1608]]: [[Samuel de Champlain]] land aan die noordoewer van die [[Sint-Laurensrivier]], naby die Indiaanse dorp Kébec.

* 1660–1713: Die kolonie wat nou [[Nieu-Frankryk]] genoem word groei langs die Sint-Laurentrivier en in [[Akadië]] (gebied aan die Atlantiese Oseaan).

* [[1759]]: Die Britse oorwinning op die Abraham-vlaktes lei tot die einde van die Franse heerskappy in [[Noord-Amerika]].

 

== Ekonomie ==

Die provinsie beskik oor 'n pos-moderne ekonomie wat 'n gemaklike handelsoorskot handhaaf. Ingevolge die vrye handel-ooreenkoms met die Verenigde State in [[1987]] het Quebec se uitvoere, waarvan sowat 85 persent vir die VSA-mark bestem is, aansienlik gestyg. In [[2002]] het Quebec produkte en dienste ter waarde van 83,4 miljard VSA-dollar ingevoer, terwyl sy uitvoere tot 92,2 miljard VSA-dollar gestyg het. Die bruto geografiese produk per capita was in 2002 27&nbsp;601 VSA-dollar.

 

Groot [[natuurlike hulpbron]]ne en bloeiende [[nywerheid|nywerhede]] verseker dat die inwoners van Quebec tot die welvarendstes wêreldwyd behoort. Quebec se [[bosbou]], waterkragsentrales, elektroniese, telekommunikasie, lug- en ruimtevaartnywerheid is beduidende uitvoerders, veral na die VSA.

 

 

== Regering en politiek ==

 

Die vise-goewerneur mag die parlement na konsultasie met die eerste minister binne 'n bepaalde tydperk van maksimaal vyf jaar ontbind en 'n nuwe verkiesing uitskryf. Tot en met 1968 was daar 'n tweede kamer van die parlement, die Wetgewende Raad, met benoemde lede. Quebec was die laaste Kanadese provinsie wat sy tweede parlementskamer afgeskaf het.

 

 

Naas die Liberale Party is die sosiaal-demokratiese ''PQ'' met 30, die konserwatiewe ''Coalition Avenir Québec'' ("Koalisie Toekoms Quebec") met 22 en die links-alternatiewe ''Québec solidaire'' met drie setels in die Nasionale Vergadering verteenwoordig. Die huidige vise-goewerneur en verteenwoordiger van koningin Elizabeth II as staatshoof is Pierre Duchesne.

== Kookkuns ==

[[Lêer:Yulelog.jpg|duimnael|'n Tradisionele ''bûche de Noël'']]

Naas sy natuurskoon en ryk kulturele erfenis is dit Quebec se gastronomiese tradisies wat van die provinsie 'n gewilde trekpleister vir Noord-Amerikaanse en oorsese fynproewers maak. Ondanks sterk Italiaanse, Asiatiese, Midde-Oosterse en Amerikaanse invloede is Quebec se eetgewoontes diep gewortel in die kookkuns van sy Franse moederland. Die 17de eeuse setlaars, wat hulle in die destydse Nieu-Frankryk gevestig het, het hul tradisionele kookgereedskap - kookpotte en -panne wat van gietyster gemaak is - saamgebring waarin eenvoudige plattelandse kos berei is. Hierdie tradisie is later ook deur Ierse immigrante gedeel.

 

 

== Verwysings ==

{{CommonsKategorie}}

 

{{Navigasie indeling Kanada}}

 

[[Kategorie:Quebec| ]]