|
[[Lêer:Historic brick street in Natchitoches, LA IMG 1943.JPG|thumb|260px|Straat wat met bakstene uitgelê is]]
'n '''Baksteen''' is 'n tipe steen wat van gebakte klei gemaak word en as boumateriaal dien. Die gebruik van bakstene, of ongebakte kleistene, is baie oudoeroud en dateer terug na die eerste beskawings toe. Baksteen is deur die geskiedenis gebruik om van die sterkste en langsblywende strukture te bou. Bakstene word gewoonlik bo-op mekaar gepakgeplaas en vasgemessel met sementsementbry of 'n ander messel-bindstofmesselbindstof, om mure en ander permanente bouwerke te vorm. Deesdae word bakstene in standaard groottesstandaardgroottes op industriële skaal vervaardig.
==Geskiedenis==
BaksteenBakstene word al baie lank gebruik. Die eerste weergawes van die baksteen was ongebakte modder- of kleistene wat in die son uitgedroog is. Sulke tipe steen is al teen 7500 vC in [[Mesopotamië]] en in die Indus valleiIndusvallei gebruik. Deur die gedroogte stene in oonde te bak, word die los kleikorreltjies tot 'n soliede stuk keramiek omvorm. Hierdie tipe steen word dan 'n baksteen genoem, en is baie sterker en meer verweerbestand as die rou ongebakte stene. Die oudste baksteen uit Mesopotamië en die Indusvallei dateer vanuit ongeveer 5000 vCv.C., alhoewel dit eers teen omtrent 3000 vCv.C. was dat dit op groot skaal as boumateriaal gebruik is. Aanvanklik is die stene met die hand gemaak en redelik onreëlmatig gevorm, maar daar is mettertyd van 'n bakvorm gebruik gemaak, wat gesorg het dat die stene almal rofweg dieselfde afmetings en vorm het.
In Europa is baksteen vir die eerste keer deur die Romeine op grootskaal aangewend. Na die val van die [[Romeinse Ryk]], raak die baksteen vervaardiging- en boutegnieke egter in onbruik in die Noorde van Europa. In die Suide, en veral in Italië was dit egter nog 'n gewilde boumetode. Dit is eers in die twaalfde eeu dat bakstene weer in die Noorde gebruik is, nadat monnike die tegnologie versprei het. In die Nederlande is daar in daardie tyd dan ook van ‘kloosterstenen’ of ‘kloostermoppen’ gepraat, terwyl daar na bakstene as 'papesteen' in Wes-Vlaandere verwys is.
==Vervaardiging==
Die vervaardiging van bakstene bestaan uit 'n aantal stappe. Eers word die klei uit die grond uit gehaal in 'n kleiput of kleigroef, dan word dit tot die regte vorm verwerk voordat dit gedroog en uiteindelik gebak word. Die samestelling van bakstene is rofwegby benadering:
:1.Sand (Silika)– 50% tot 60% per gewigmassa
:2.Klei (Alumina)– 20% tot 30% per gewigmassa
:3.Kalk – 2 to 5% per gewigmassa
:4.Ysteroksied– ≤ 7% per gewigmassa
:5.Magnesiumoksied – minder as 1% per gewigmassa
===Grondstowwe===
Sand en klei vorm die belangrikste grondstowwe, en die baksteen vervaardigingbaksteenvervaardiging begin met hulle ontginning. Sand is geredelik beskikbaar, en maklik om te myn. Klei is ook volop, en word uit kleigroewe uitgegrawegegrawe. In die verlede is hierdie werk met die hand met pikke en grawe gedoen, maar deesdae is alles gemeganiseerd. Die sand word gewas en organiese materiaal word verwyder. Die klei word vir 'n ruk lank opgestapel en laat lê, sodat die organiese materiaal kan vergaan. Dit is belangrik dat daar geen organiese materiaal oorbly nie, aangesien sulke materiaal gasse sal vrylaat wanneer die stene gebak word, en sodoende lugborrels in die steen veroorsaak of hulle selfs laat kraak.
===Vorm===
| 