Perskor: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Morne (besprekings | bydraes)
Morne (besprekings | bydraes)
No edit summary
Lyn 17:
 
== Persstryd ==
Op [[16 September]] [[1974]] tree [[Naspers]] met die eerste uitgawe van ''[[Beeld]]'' toe tot die Afrikaanse koerantmark in Transvaal. Die redaksie van die nuwe toetreder het gehoop op verkope van 100&nbsp;000 per dag, maar teen Februarie 1975 het dit gedaal tot 21&nbsp;568, die laagste maandsyfer in sy bestaan. Op [[29 April]] [[1975]] is 102&nbsp;402 koerante verkoop danksy die nuus oor die Foxstraatbeleg<ref>*Beukes, W.D. (red.), "Oor grense heen. Op pad na 'n nasionale pers 1948 - 1990. Kaapstad: Nasionale Boekhandel. 1992</ref>, maar die gemiddeld vir die ses maande Julie tot Desember 1975 (42&nbsp;774) was steeds amper 20&nbsp;000 minder as sy vernaamste mededinger, ''[[Die Transvaler]]'', se 61&nbsp;641<ref>*Botha, F.M. (red.), "Advertising & Press Annual of Africa 1976". Cape Town and Johannesburg: National Publishing Company (Pty) Ltd. 1976</ref>. Saam het die twee Afrikaanse oggendkoerante in [[Johannesburg]] die eens byna ondenkbare bereik deur met 'n gesamentlike sirkulasiesyfer van 104&nbsp;000 net 27&nbsp;000 minder as Johannesburg se Engelse oggendkoerant, die ''[[Rand Daily Mail]]'', te verkoop.
 
Die stryd om lesers tussen ''Beeld'' en ''Die Transvaler'' het daartoe gelei dat Perskor se bestuur fiktiewe syfers vir hulle drie Johannesburgse dagblaaie, ''[[Die Vaderland]]'', ''Die Transvaler'' en ''[[The Citizen]]'', geskep het. Die geknoei het in 1976 begin toe ''Beeld'' die eerste keer meer as 50&nbsp;000 koerante oor 'n sesmaandetydperk verkoop het. Die hoogtepunt van die fiktiewe syfers was toe ''Die Transvaler'' op [[1 Augustus]] [[1980]] op sy voorblad spog dat hy toe die grootste Afrikaanse dagblad in [[Suid-Afrika]] was met 'n sirkulasiesyfer vir die ses maande van Januarie tot Junie daardie jaar van 75&nbsp;287. ''Beeld'' se werklike syfer was toe 64&nbsp;901. Minder as twee maande later kom 'n Perskor-amptenaar in die geheim met die bedrog vorendag. Die Sirkulasie-Ouditburo (later Audit Bureau of Circulation - ABC) het die saak ondersoek en op [[22 September]] [[1980]] bekendgemaak dat die jongste sesmaandesyfer vir ''Die Transvaler'' 21&nbsp;306 hoër as die werklike was en ''Die Vaderland'' s'n 9&nbsp;367. ''The Citizen'' s'n is met 6&nbsp;999 verhoog. By verdere ondersoek blyk dit dat die werklike en fiktiewe verkoopsyfers selfs meer verskil het:
Lyn 24:
* ''The Citizen'': 45&nbsp;000 (54&nbsp;266), verskil = 9&nbsp;226.
 
Die drie koerante se ABC-lidmaatskap is opgeskort en ''Beeld'' kon onmiddellik sy advertensietarief opstoot omdat dit toe in werklikheid die grootste Afrikaanse koerant in Transvaal was. P.J. Cillié, voorsitter van Naspers, het 'n informele gesprek versoek met Ben Schoeman, voorsitter van Dagbreektrust, wat Perskor beheer het. Dit is gehou op [[1 Desember]] [[1980]] in Pretoria. Cillié wou skadevergoeding hê vir ''Beeld'' se verlies aan advertensie-inkomste, maar Schoeman het 'n samesmelting tussen die twee persgroepe voorgestel. Cillié was hierteen gekant en gesê die Nasionale Pers het 'n afkeer in so 'n monopolivorming<ref>*Beukes, W.D. (red.), "Oor grense heen. Op pad na 'n nasionale pers 1948 - 1990. Kaapstad: Nasionale Boekhandel. 1992</ref>. Perskor wou nie kopgee oor vergoeding nie. D.P. de Villiers van Naspers het in Januarie 1981 'n markverdeling in die Transvaal voorgestel met Naspers in die oggendmark en Perskor in die middagmark omdat die oggendmark vir laasgenoemde volgens hom nog nooit lonened wat nie, maar die middagmark wel. Naspers het later bereken sy verlies vanweë die fiktiewe syfers was R13,7&nbsp;miljoen. Omdat Perskor skuld ontken het, het Naspers besluit om 'n eis in te stel.
 
[[Marius Jooste]] het tot sy dood in Oktober 1982 vasgeskop teen die gedagte van 'n markverdeling, maar was wel ten gunste van amalgamering van die twee persgroepe. In November 1982 voer die nuwe voorsitter van Perskor, Willem van Heerden, en twee lede van die Dagbreektrust-direksie gesprek met twee senior Naspers-amptenare. Cillié en De Villiers verwerp 'n Perskor-voorstel vir 'n oorkoepelende maatskappy om die twee oggendblaaie in Johannesburg oor te neem. Die teenwoordiges besluit nie op 'n markverdeling nie, maar tog dat adviseurs aan albei kant die geldwaarde van Perskor se onttrekking aan die oggendmark moet bereken.
 
Uiteindelik besluit Perskor om ''Die Transvaler'' aan die oggendmark te laat onttrek as Naspers sy eis om skadevergoeding terugtrek en R5&nbsp;miljoen vir die ontruiming van die oggendmark betaal. Naspers was oortuig daarvan dat ''Beeld'' ''Die Transvaler'' mettertyd heeltemal sou kon onderkry, maar die direksie was bang "die eventuele aftakeling van ''Die Transvaler'' as oggendblad kon groot bitterheid (wek) by 'n belangrike deel van die Transvaalse lesende publiek waarop ''Beeld'' aangewese was. Dit kon nadelige gevolge ook op politieke gebied gehad het"<ref>*Beukes, W.D. (red.), "Oor grense heen. Op pad na 'n nasionale pers 1948 - 1990. Kaapstad: Nasionale Boekhandel. 1992</ref>, aangesien albei koerante die [[Nasionale Party]] goedgesind was en op die party se ondersteuners vir lesers staatgemaak het.
 
== Markverdeling ==