NG gemeente Uniondale: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Morne (besprekings | bydraes)
No edit summary
Morne (besprekings | bydraes)
No edit summary
Lyn 44:
In die Junie-notule van 1876 is opgeteken dat die kerkraad besluit het om 'n veiling van die kerkerwe in September a.s. te hou. Die volgende aanmerking in die notule wys daarop dat die kerkraad die erwe in blok J soos aangegee op die kaart as hul eiendom beskou, al het die Gomperts reeds in die sestigerjare 'n tydelike gebou op die grond gebou. "Als ook om uittevinden wie het fondament op het erf Blok J no. 6 en aan de kerk toebehoorende heeft opgebroken en zoo de dader ontdekt worde om dan tegen hem door den agent der gemeente de noodige stappen te nemen." Hierdie aanhaling bewys dat die kerkraad bewus daarvan was dat die betrokke erf tevore bewoon is. Tog het die kerkraad voortgegaan met sy voorneme en op die vendusie is erf no. 6, Blok J aan diaken D.J. Swart verkoop, al het Pace op die vendusie heftig beswaar aangeteken. Hy wou die afslaer en ds. Rossouw aan die hand van die dorpplan verduidelik dat die betrokke erf volgens die beskrywing van die hoekbakens en die grenslyne daarvan die erf is wat hy van die Gompert-broers gekoop het. Ds. Rossouw het sy humeur verloor en die kaart uit die hande van Pace geruk en die afslaer, G. Haese, opdrag gegee om voort te gaan met die vendusie.
 
Volgens latere getuienis tydens die hofsaak het ook Wehmeyer aan een van die kerkraadslede verduidelik dat die verkoop van die erwe onwettig was. Omdat Wehmeyer die erwe in 1860 verkoop het, het hy eerstehandse kennis daaromtrent gehad, maar die gevoelens het teen hierdie tyd reeds so hoog geloop dat geen skikking meer moontlik was nie. [[J.A. Heese|J.A. Heese]] skryf in die gemeente Uniondale se eeufees-gedenkboek<ref>{{af}} [[J.A. Heese|Heese, J.A.]] 1966. ''Die kerk in die wolke. Eeufees-gedenkboek Uniondale, 1866-1966''. Uniondale: NG Kerkraad.</ref>: "Daardie [[23 September]] [[1876]] was werklik 'n noodlottige dag in Uniondale se gemeentegeskiedenis. In 'n groot mate is die pragtige bouwerk van beide die heer Wehmeyer en ds. Rossouw deur die hofsaak tot in die grond afgebreek." Die aand is die verkoping van die erwe op die kerkraadsvergadering bespreek en goedgekeur. Daar het die aand ook 'n petisie gedien, geteken deur 23 lede van die gemeente, waarin 'n gemeentevergadering oor die finansiële aangeleenthede van die gemeente geëis is. Mnr. Wehmeyer was die eerste ondertekenaar van die petisie. Die kerkraad besluit egter "dat het beneden hare waardigheid is, om van gemelde petitie kennis te nemen". Dié hooghartige besluit het verder daartoe bygedra dat Pace, gesteun deur Wehmeyer, 'n interdik teen die verkoop van die erwe onder blok J by die hooggeregshof aangevra het. As gevolg daarvan is 'n hofbevel in Desember 1876 teen ds. Rossouw en die kerkraadslede individueel gedien waarby die verkoop van die erwe in blok J voorlopig opgehef is, tot die kerkraad in 'n hofsaak sy reg op die erwe kon bewys.
 
Op spesiale kerkraadsvergaderings gehou op [[9 Desember|9]] en [[23 Desember]] het die kerkraad besluit om sy reg in 'n hofsaak te toets. Op 'n latere vergadering (op [[31 Maart]] [[1877]]) het die kerkraad prokurasie aan ds. Rossouw verleen om namens die kerkraad regsverteenwoordiging te verkry om sy saak te bepleit. Ds. Rossouw is daarop [[Wellington, Wes-Kaap|Wellington]] toe om die dienste van ds. [[Andrew Murray]] waar te neem en tegelyk naby die Kaap vir die hofsaak te wees. In ''[[Het Volksblad]]'' van [[5 Junie]] [[1877]] verskyn die koerantverslag van die hofuitspraak oor die saak wat op [[1 Junie]] uitgewys is. Die hofsaak sou vroeër gedien het, maar die skip waarmee die hoofgetuies na die Kaap sou gaan, is eers deur 'n storm na die hawe by [[Mosselbaai]] teruggedwing. Een van die kerkraad se vernaamste getuies het nie kans gesien om 'n tweede storm te trotseer nie, en het teruggedraai Uniondale toe. Die ander getuies vir die kerkraad, G. Haese en J. Cairncross, was mense wat eers ná i860 na Uniondale gekom en dus nie oor eerstehandse kennis van die vendusie van i860 beskik het nie. Daarenteen was die getuies vir Pace, Wehmeyer en M. P. Mostert, ou inwoners van Lyon.
Lyn 51:
 
=== Afskeid van Uniondale ===
[[J.A. Heese]] skryf<ref>{{af}} Heese, J.A. 1966. ''Die kerk in die wolke. Eeufees-gedenkboek Uniondale, 1866-1966''. Uniondale: NG Kerkraad.</ref> teen ds. Rossouw is soms die aantyging gemaak dat hy die gemeente in die skuld gedompel het en toe padgegee het. "Dit is nie waar nie. Dit is wel waar dat ds. Rossouw se impulsiewe optrede hom baie ongewild gemaak het by 'n deel van die gemeente en veral nadat die hofuitspraak so verdoemend teen die kerkraad was. Hy het reeds 'n beroep na die [[NG gemeente Hofmeyr|gemeente Maraisburg]] van die hand gewys, maar toe hy in 1878 na die nabygeleë [[NG gemeente Steynsburg|Steynsburg]] beroep word, het hy besluit om te gaan. Sy besluit is soos te verstane is, met gemengde gevoelens ontvang." Uit koerantbriewe en berigte is dit duidelik dat een deel van die gemeente bly was dat hy weggaan, maar die Onder-Langklowers was baie geheg aan hom en het swaar afskeid geneem van hul "geliefde leraar". In 'n koerantberig daaroor verklaar 'n korrespondent dat Krakeel eintlik die hoofdorp van die gemeente moes gewees het en dat die Langklowers kans sien om met Krakeel as middelpunt 'n eie gemeente te stig. Ook ds. [[W.A. Joubert]], sy opvolger, getuig dat ds. Rossouw nieteenstaande sy impulsiewe aard tog baie gelief was by 'n groot deel van sy gemeente.
 
== Kerkbou ==
Lyn 84:
== Bronne ==
* {{en}} Fransen, Hans. 2006. ''Old Towns and Villages of the Cape''. Johannesburg and Cape Town: Jonathan Ball Publishers.
* {{af}} [[J.A. Heese|Heese, J.A.]] 1966. ''Die kerk in die wolke. Eeufees-Gedenkboek Uniondale 1866-1966''. Uniondale: NG Kerkraad.
* {{nl}} [[Gustave Adolph Maeder|Maeder, ds. G.A.]] en Zinn, Christian. 1917. ''Ons Kerk Album''. Kaapstad: Ons Kerk Album Maatschappij Bpkt.
* {{af}} De Kock, W.J. (hoofred.). 1972. ''[[Suid-Afrikaanse Biografiese Woordeboek]]'' Deel II. Pretoria: Raad vir Geesteswetenskaplike Navorsing.