Koninkryk Masedonië: Verskil tussen weergawes

'''Makedonië'''<ref>{{Cite book | last = Faure et al | title = Die Westerse Politieke Tradisie | publisher = H & R-Academica | location = Pretoria | date = 1981 | page = 79 | isbn = 0-86874-119-1}}</ref> ([[Grieks]]: Μακεδονία, ''Makedonía'') was ’n antieke koninkryk in die noordoostelike deel van die [[Griekeland|Griekse]] skiereiland en kom grotendeels ooreen met die hedendaagse [[Masedonië (Griekeland)|Griekse provinsie Masedonië]].<ref name=britannica>{{cite web|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/354266/Macedonia|title=Macedonia|date=2008|work=[[Encyclopædia Britannica]]|publisher=Encyclopædia Britannica aanlyn|accessdate=2008-11-03}}</ref> Dit is begrens deur [[Epirus]] in die weste, [[Paionië]] in die noorde, [[Thrakië]] in die ooste en [[Thessalië]] in die suide.

|author = Johann Baptist Hofmann |publisher = R. Oldenbourg | year = 1950}}</ref>

Dit lyk of die eerste antieke Makedoniese staat in die 8ste eeu v.C. of vroeë 7de eeu v.C. ontstaan het onder die [[Argeïese Dinastie]] wat volgens legende na die streek gemigreer het van die Griekse stad [[Argos]] in Peloponnesus (vandaar die naam Argeïes). Die Makedoniese stam wat deur die Argeërs regeer is, is self Argeërs genoem (wat vertaal kan word as "afkomstig van Argos").

Die koninkryk was geleë in die vrugbare spoelgrond-vlakte bekend as "Laer-Makedonië", noord van Berg [[Olimpus]]. Omtrent in die tyd van [[Alexander I van Makedonië]] het die Argeïese Makedoniërs na "Bo-Makedonië" begin versprei wat deur onafhanklike stamme bewoon is. Naby die moderne stad [[Veria]] het [[Perdikkas I]] (of, meer waarskynlik sy seun [[Argaios I van Makedonië|Argaios I]]) sy hoofstad Aigai gebou. Ná ’n kort tydperk onder [[Persië|Persiese]] heerskappy onder [[Darius I van Persië|Darius Histaspes]] het die staat onafhanklik geword onder koning [[Alexander I van Makedonië|Alexander I]] (495&ndash;450495–450 v.C.).

[[Lêer:Map Peloponnesian War 431 BC-fr.svg|thumbduimnael|250px|Makedonië omstreeks 431 v.C.]]

Voor die 4de eeu v.C. het die koninkryk ’n streek beslaan wat min of meer met die huidige [[Masedonië (Griekeland)|streek Masedonië]] in die moderne Griekeland ooreenstem. ’n Verenigde Makedoniese staat is eindelik gevestig deur koning [[Amintas III]] (omstreeks 393&ndash;370393–370 v.C.). Hulle het die passe beheer waardeur barbaarse invalle vanuit [[Illirië]] plaasgevind het. Die streek het in dié tyd al hoe meer Grieks geword, hoewel Grieke van [[Athene]] hulle as onbeskaafd beskou het.<ref>Errington, R. Malcolm, en Errington, Catherine. ''A History of Macedonia'' ISBN 15661951951-56619-519-5, 1994, bl. 4</ref>

[[Lêer:Philip II of Macedon CdM.jpg|thumbduimnael|links|150px|Philippos II van Makedonië.]]

Amintas het drie seuns gehad. Die eerste twee, [[Alexander II van Makedonië|Alexander II]] en [[Perdikkas III van Makedonië|Perdikkas III]] het net kort regeer. Perdikkas III se babaseun is van die troon gesit deur Amintas se derde seun, [[Philippos II van Makedonië|Philippos II]], wat homself tot koning verklaar het en ’n periode van Makedoniese oorheersing oor Griekeland ingelui het. Onder Philippos II (359&ndash;336359–336 v.C.) het Makedonië uitgebrei tot in die gebiede van die [[Paioniërs]], [[Thrakiërs]] en [[Illiriërs]]. Hy het ook onder andere die streke [[Pelagonië]] en Suid-[[Paionië]] ingepalm.

[[Lêer:MacedonEmpire.jpg|thumbduimnael|300px|Alexander se ryk op sy grootste uitbreiding.]]

Philippos se seun, [[Alexander die Grote]] (356&ndash;323356–323 v.C.) het daarin geslaag om die Makedoniese mag kortliks nie net oor die sentrale Griekse stadstate te versprei nie, maar ook oor die [[Persië|Persiese Ryk]], insluitende [[Egipte]] en gebiede so ver oos as die buitewyke van [[Indië]]. Alexander het die regeringstyle van die verowerde gebiede aanvaar en die Griekse kultuur en geleerdheid het deur die enorme ryk versprei. Hoewel die ryk in talle Hellenistiese regimes verbrokkel het ná sy dood, het sy verowerings ’n langdurige erfenis gelaat, veral in die nuwe Griekssprekende stede wat regoor Persië se westelike gebiede ontstaan het, en dit was die inleiding van die [[Hellenistiese]] tydperk. In die verdeling van Alexander se ryk het Makedonië onder die [[Antipater-dinastie]] beland wat ná net ’n paar jaar, in 294 v.C., deur die [[Antigonus-dinastie]] omvergewerp is.

[[Antipater]] en sy seun [[Kassander]] het beheer oor Makedonië gekry, maar ná Kassander se dood in 297 v.C het ’n lang burgerlike stryd begin. Die koninkryk is vir ’n rukkie regeer deur [[Demetrios I van Makedonië|Demetrios I]] (294&ndash;288294–288 v.C), maar ’n burgeroorlog het uitgebreek.

Demetrius se seun [[Antigonos II]] (277&ndash;239277–239 v.C.) het die orde herstel, hoewel hy beheer oor baie van die Griekse stadstate verloor het. Hy het ’n stabiele monargie tot stand gebring en [[Antigonos III]] (229&ndash;221229–221 v.C.) het hierop voortgebou deur Makedoniese beheer oor die streek te hervestig.

Onder [[Philippos V van Makedonië|Philippos V]] (221&ndash;179221–179 v.C.) en sy seun [[Perseus van Makedonië|Perseus]] (179&ndash;168179–168 v.C.) het die koninkryk gebots met die opkomende [[Romeinse Republiek]]. Tydens die 2de en 1ste eeu v.C. het Makedonië ’n reeks oorloë teen Rome geveg. Twee groot nederlae was in 197 v.C. onder Philippos V en in 168 v.C. onder Perseus. Dit het gelei tot die einde van die Antigonus-dinastie en die Koninkryk van Makedonië. [[Andriskos]] se kortstondige sukses om die monargie in 149 v.C te herstel, is gevolg deur ’n nederlaag die volgende jaar en die daarstel van direkte Romeinse regering oor Makedonië as ’n Romeinse provinsie.

* Borza, Eugene N. ''Before Alexander: constructing early Macedonia.'' Claremont, CA: Regina Books, 1999. ISBN 0941690970 0-941690-97-0

* Fox, Robin Lane. ''Alexander the Great,'' Penguin Books, 1973, ISBN 0-14-008878-4

* [[Lêer:Crystal txt.png|20px|links]]<small>Hierdie artikel is vertaal vanuit [http[://en.wikipedia.org/wiki/Macedonia_:Macedonia (ancient_kingdom)ancient kingdom)|die Engelse Wikipedia]]</small>