Amptelike taal: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
k + Kaart & skakels
Lyn 1:
[[BeeldLêer:Official LanguagesMap-languages in Africa.pngsvg|thumbduimnael|Amptelike tale van [[Afrika]]:
{{columns
|col1 =
{{legend|#FF8C00|[[Afrikaans]]}}
{{legend|#19822D|[[Arabies]]}}
{{legend|#C35A91|[[Engels]]}}
{{legend|#415096|[[Frans]]}}
|col2 =
{{legend|#8EB423|[[Portugees]]}}
{{legend|#DAC716|[[Spaans]]}}
{{legend|#55433B|[[Swahili]]}}
{{legend|#8A8B8D|ander tale}}}}]]
[[Lêer:Indian states by official language.png|duimnael|Indiese deelstate met [[Hindi]], [[Engels]] of plaaslike tale as amptelike tale]]
 
Die term '''amptelike taal''' (ook '''ampstaal''' of '''offisiële taal''') verwys na dié [[taal]] wat deur die [[regering]] en ander owerhede van 'n bepaalde staat gebruik word om met mekaar en met die burgers te kommunikeer en wat ook deur die bewoners van die land gebruik word indien hulle 'n administratiewe instelling kontak. Meesal is die taal wat vir die [[grondwet]] van 'n land gebruik word, ook sy amptelike taal. Veelvolkige lande soos [[Suid-Afrika]] het dikwels meer as een amptelike taal.
 
In teenstelling met amptelike tale word [[verkeerstaalVerkeerstaal|verkeerstale]] in 'n veeltalige omgewing gebruik om die kommunikasie te vergemaklik, terwyl skool- of onderwystale net in die onderwys van 'n bepaalde land gebruik word.
 
== Die keuse van die ampstaal ==
Die ampstaal of ampstale is nie noodwendig die [[moedertaal]] van die bevolking van 'n bepaalde land nie.
 
In [[Europa]], [[Asië]] of die [[AmerikaAmerikas]] is gewoonlik die taal met die meeste sprekers as die amptelike [[taal]] gekies; derhalwe is [[Duits]] die amptelike taal van [[Duitsland]] en [[Portugees]] (''Brasileiro'') die amptelike taal van [[Brasilië]]. In [[Afrika]] het die voormalige koloniale taal dikwels die status van amptelike taal gekry, soos byvoorbeeld [[Franse taal|Frans]] in [[Mali]] of [[Engels]] in [[Zambië]]. Hierdie praktyk bevoordeel meesal die heersende elite, wat die ampstaal in teenstelling met die gewone bevolking magtig is.
Die ampstaal of ampstale is nie noodwendig die moedertaal van die bevolking van 'n bepaalde land nie.
 
Slegs in 'n klein aantal lande soos [[Switserland]] (met vier amptelike tale: [[Duits]], [[Frans]], [[Italiaans]] en Retro-Romaans[[Romansch]]), [[België]] (met drie amptelike tale: [[Nederlands]], Frans en Duits) en Suid-Afrika (met elf amptelike tale) is die belangrikste landstale as amptelike tale erken. Die meeste minderheidstale (soos [[Bretons (taal)|Bretons]], Duits en [[Nederlands]] in [[Frankryk]]) geniet nie hierdie soort erkenning nie - enersyds word minderheidstale as 'n bedreiging vir die nasionale eenheid van 'n land beskou, andersyds kan baie statelande dit nie bekostig om alle beamptes twee- of meertalig op te lei en amptelike dokumente in meer as een taal uit te gee nie. In die praktyk lei 'n sodanige taalbeleid moontlik tot die afskaling en maatskaplike minagting van nie-amptelike of tweederangse amptelike tale.
In [[Europa]], [[Asië]] of [[Amerika]] is gewoonlik die taal met die meeste sprekers as die amptelike [[taal]] gekies; derhalwe is Duits die amptelike taal van [[Duitsland]] en [[Portugees]] (''Brasileiro'') die amptelike taal van [[Brasilië]]. In [[Afrika]] het die voormalige koloniale taal dikwels die status van amptelike taal gekry, soos byvoorbeeld [[Franse taal|Frans]] in [[Mali]] of [[Engels]] in [[Zambië]]. Hierdie praktyk bevoordeel meesal die heersende elite, wat die ampstaal in teenstelling met die gewone bevolking magtig is.
 
Slegs in 'n klein aantal lande soos [[Switserland]] (met vier amptelike tale: [[Duits]], [[Frans]], Italiaans en Retro-Romaans), [[België]] (met drie amptelike tale: Nederlands, Frans en Duits) en Suid-Afrika (met elf amptelike tale) is die belangrikste landstale as amptelike tale erken. Die meeste minderheidstale (soos [[Bretons (taal)|Bretons]], Duits en [[Nederlands]] in [[Frankryk]]) geniet nie hierdie soort erkenning nie - enersyds word minderheidstale as 'n bedreiging vir die nasionale eenheid van 'n land beskou, andersyds kan baie state dit nie bekostig om alle beamptes twee- of meertalig op te lei en amptelike dokumente in meer as een taal uit te gee nie. In die praktyk lei 'n sodanige taalbeleid moontlik tot die afskaling en maatskaplike minagting van nie-amptelike of tweederangse amptelike tale.
 
'n Moontlike kompromis is die erkenning van 'n streeksgebonde status as amptelike taal ([[Italië]] erken byvoorbeeld die ampstaalstatus van Duits in die oorwegend Duitstalige [[Suid-Tirool]]).
 
== Amptelike tale van Suid-Afrika ==
Behalwe [[Afrikaans]] het [[Suid-Afrika]] nog tien amptelike tale. Een daarvan, [[Engels]], wen egter ál hoe meer veld omdat dit 'n magtige [[wêreldtaal]] is. Die Pan-Suid-Afrikaanse Taalraad (Pansat) is 'n regeringsliggaam wat in [[1995]] ingestel is met die opdrag om 'n gunstige omgewing te skep vir die ontwikkeling en gebruik van alle amptelike tale. Pansat bevorder dus elke individu se reg om sy of haar taal op alle gebiede van die samelewing te kan gebruik en koester ook die waarde van elke [[taal]] as 'n hulpbron vir die land. Só kan die oorheersing van een taal oor 'n ander voorkom word. Afrikaans met sy vele sprekers kan binne hierdie veeltalige opset voortleef, gebruik word en as kosbare hulpbron ontwikkel word. Die elf amptelike tale van Suid-Afrika is Afrikaans, Engels, [[Suid-Ndebele|Ndebele]], [[Xhosa]], [[Zoeloe]], [[Noord-Sotho]], [[Suid-Sotho]], [[Tswana]], [[Swazi]], [[Venda (taal)|Venda]], en [[Tsonga]].
 
[[Kategorie:Taal]]