Hendrik Verwoerd: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Morne (besprekings | bydraes) No edit summary |
Morne (besprekings | bydraes) |
||
Lyn 42:
[[Lêer:HF Verwoerd Transvaler.jpg|duimnael|links|260px|Dr. H.F. Verwoerd as redakteur van ''[[Die Transvaler]]''.]]
Hendrik Frensch Verwoerd en sy gesin het in 1903 uit [[Nederland]] na [[Suid-Afrika]] geëmigreer. Sy vader, Wilhelmus Johannes Verwoerd, se simpatie met die Afrikaner en veral met die Boere se heldestryd in die [[Tweede Vryheidsoorlog (1899–1902) was waarskynlik die sterkste beweegrede daarvoor. Hulle het hulle op [[Wynberg]] gevestig waar Verwoerd se vader die boubedryf beoefen het. In sy vrye tyd het hy sendingwerk gedoen en selfs 'n teologiese kursus aan die [[Sendinginstituut]] op [[Wellington, Wes-Kaap|Wellington]] gevolg. Verwoerd het sy eerste skoolonderrig aan die Lutherse skool in Wynberg ontvang en later aan die Engelsemedium [[Hoër Seunskool Wynberg]]. In 1913 het die gesin na [[Bulawayo]] in [[Rhodesië]] verhuis waar sy vader die betrekking van hulp-evangeliese dienaar van die uitgestrekte [[NG gemeente Bulawayo|plaaslike NG gemeente]] beklee het.
Die jong Hendrik het leerling geword aan die Milton High School, waar hy spoedig as een van die skranderste leerlinge ontluik het. Hy het die Beit-studiebeurs verower en sy naam is op die ererol van die skool geplaas. Daarbenewens het hy ywerig krieket, rugby en tennis gespeel. Die Beit-beurs moes Verwoerd van die hand wys aangesien die gesin in 1917 andermaal verhuis het, hierdie keer na [[Brandfort]] in die [[Oranje-Vrystaat]], waar sy vader kolporteur van die NG Kerk van die Vrystaat geword en later tot die boekhandel toegetree het. Weens die griepepidemie kon Verwoerd eers in Februarie 1919, pleks van in Desember die vorige jaar, die matrikulasie-eksamen aflê. Hy het die eerste plek in die Vrystaat en die vyfde in Suid-Afrika behaal. Direk hierna het hy hom as student aan die [[Universiteit van Stellenbosch]] ingeskryf met die doel om predikant te word, maar later van rigting verander en sielkunde en filosofie bestudeer. Hy het die grade M.A. en D.Phil. albei met lof behaal, laasgenoemde in 1924 met 'n proefskrif oor "Die afstomping van gemoedsaandoeninge", en is intussen as tydelike hulp in die departement sielkunde aangestel en in 1924 as lektor. Verwoerd het 'n leidende rol in die studentelewe gespeel en veral bekendheid as debatteerder in die debatsvereniging verwerf. Hy het ook in die studenteraad gedien en is in 1923 as voorsitter gekies. Betsie Schoombee van Middelburg, Kaap, het saam met hom in die studenteraad gedien.
Nadat Verwoerd die doktorsgraad behaal het, is hy oorsee vir verdere studie. Hy is 'n Abe Bailey-beurs vir studie aan die [[Oxford-universiteit]] aangebied, maar hy het dit van die hand gewys omdat hy voorkeur gegee het aan die sielkundeopleiding van die Europese vasteland. Met behulp van 'n kleiner studiebeurs het hy in 1925 vertrek om aan die Universiteite van Leipzig, Hamburg en Berlyn te studeer. Daarna het hy besoek aan [[Groot-Brittanje]] en die [[Verenigde State van Amerika|VSA]] gebring. In Hamburg het Betsie Schoombee haar by hom aangesluit en hulle is op [[7 Januarie]] [[1927]]. By die egpaar se terugkeer op Stellenbosch in 1928 is Verwoerd op 26-jarige leeftyd as hoogleraar in toegepaste sielkunde en psigotegniek aangestel en in 1932 het hy hoogleraar geword in die nuutgestigte departement van sosiologie en maatskaplike werk.<ref>{{af}} Beyers, C.J. 1981. ''[[Suid-Afrikaanse Biografiese Woordeboek]] Deel IV''. Durban en Pretoria: Butterworth & Kie (SA) (Edms.) Bpk. namens die Raad vir Geesteswetenskaplike Navorsing.</ref> Dr. Verwoerd veroorsaak 'n opskudding as spreker in [[1929]], toe hy genooi word om die Universiteit Stellenbosch se akademiese jaar te open. Hy gebruik geen notas in sy toespraak nie en roep die Universiteit tot 'n nuwe toekomsvisie, wat studente voorberei om 'n werklike bydrae te lewer tot die alledaagse lewe, eerder as om slegs 'n akademiese kwalifikasie te bekom.
In [[1937]] gee Verwoerd sy professoraat op en word redakteur van 'n nuwe [[Nasionale Party|NP]]-koerant, ''[[Die Transvaler]]''. Die NP was in 1937 die amptelike opposisie in Suid-Afrika, maar het net een parlementsetel in die noordelike provinsie gehou. Die regerende [[Verenigde Party]] (VP)-pers verguis Verwoerd, en hy en sy gesin kry finansieel swaar. Verwoerd en die Transvaalse NP-leier, adv. [[J.G. Strijdom]], is egter geesgenote. Saam bou hulle 'n strydbare organisasie en koerant op. Beide verkondig die boodskap van 'n Afrikaner-republiek vry van oorheersing deur Brittanje, Engelssprekendes of groot kapitaliste.▼
▲In [[1937]] gee Verwoerd sy professoraat op en word redakteur van 'n nuwe [[Nasionale Party|NP]]-koerant, [[Die Transvaler]]. Die NP was in 1937 die amptelike opposisie in Suid-Afrika, maar het net een parlementsetel in die noordelike provinsie gehou. Die regerende [[Verenigde Party]] (VP)-pers verguis Verwoerd, en hy en sy gesin kry finansieel swaar. Verwoerd en die Transvaalse NP-leier, adv. [[J.G. Strijdom]], is egter geesgenote. Saam bou hulle 'n strydbare organisasie en koerant op. Beide verkondig die boodskap van 'n Afrikaner-republiek vry van oorheersing deur Brittanje, Engelssprekendes of groot kapitaliste.
== Politieke loopbaan ==
|