Oossee: Verskil tussen weergawes

Die '''Oossee''' (ook bekend as die '''Baltiese See''', afgelei van [[Latyn]]s ''Mare Balticum'') ’n [[see]] wat deel vorm van die [[Atlantiese Oseaan]] en omring word deur [[Denemarke]], [[Swede]], die [[Baltiese lande]] en [[Pole]].<ref name="HAT Taal-en-feitegids">HAT Taal-en-feitegids, Pearson, Desember 2013, ISBN 978-1-77578-243-8</ref> Dit is 'n binnesee in Noordoos-Europa met 'n wateroppervlakte van 413&nbsp;000 vierkante kilometer, 'n maksimalemaksimum diepte van 459 meter tussen die [[Swede|Sweedse]] vasteland en die eiland [[Gotland]] en 'n waterinhoud van sowat 21&nbsp;600 kubieke kilometer.<ref>[http://www.wwf.de/downloads/wwf-magazin/juli-2008/ostsee-steckbrief/ ''WWF Duitsland: Steckbrief Ostsee'']</ref> Dit is die wêreld se grootste brakwatersee. Die Oosseegebied word – afhangende van die geografiese definisie van die gebied – deur tussen 50 en 85 miljoen mense bewoon.<ref>[http://www.hk24.de/produktmarken/standortpolitik/regionale_kooperationen/Ostseezusammen.jsp "Hamburg und der Ostseeraum", 25 Februarie 2010]</ref>

Van oudsher was die Oosseegebied een van die gewildste vestigingsebiede in [[Europa]]. [[Wikings]] en die Duitse Hanseverbond het hier al vroeg seeroetes en handelshawens hier ontwikkel wat Noord-EuropeseEuropeërs eeue lank met mekaar verbind het. Baksteengotiese geboue in kusstede getuig nog steeds van die groot rykdomme wat destyds deur koopmanne versamel is.

Soutwater uit die Noordsee en soet watersoetwater uit riviere vermeng in die Oossee sodat sy soutgehalte byvoorbeeld net voor die Duitse eiland slegs 'n derde van dié van NoordseewaterNoordsee se water beloop. Die gemiddelde soutinhoud is slegs 0,8 persent en staan gelyk aan dié van brakwater.<ref>[http://www.wwf.de/downloads/wwf-magazin/juli-2008/ ''WWF Duitsland: Balanceakt Ostsee. Das jüngste Meer der Welt'']</ref> Dit maak van die Oossee 'n habitat vir [[plante]] en [[diere]] wat sowel in soet- asook in soutwater kan lewe. Die groot verskeidenheid van landskapsvorme en habitatte is nie tot die kusgebiede beperk nie – ook die Oossee se onderwaterwêreld varieer ook grootliks in hierdie opsig: Seegras- en steenvelde, fonteinkruidbosse, mosselbanke of rietvelde is net enkele voorbeelde.

Die Oossee beskik net oor eenslegs 'n enkele natuurlike toegang tot die [[Atlantiese Oseaan]] en is met 'n gemiddelde diepte van 55 meter 'n relatief vlak see. Sy lae [[suurstof]]- en soutinhoud maak dit kwesbaar vir [[Oseaanbesoedeling|besoedeling]]: voedingstowwe uit die landbou en menslike nedersettings wat na die Oossee weggevoer word hou net soos vervoer, klipmynbou en boubedrywighede langs die kuslyn 'n permanente ekologiese bedreiging vir die see in.

Skadelike stowwe, wat robbe en die see se [[vis]]rykdom bedreig, besmet die Oossee oor 'n gemiddelde sestig jaar, aangesien die uitruiling van water met die Noordsee en Atlantiese Oseaan baie stadig gebeur. Dit neem in statistieke opsig tussen 25 en 35 jaar voordat een liter soutwater, wat van die Noord- na die Oossee vloei, weer na sy oorsprong teruggevoer word. Daarenteen neem dit in die Noordsee net vier jaar totdat een liter water weer in die ope Atlantiese Oseaan is. Skeepsongelukke waarby olietenkskepe betrokke kan wees het hier rampspoediger gevolge as in ander seegebiede. Daarnaas word die seelewe se aanteelbasis deur oorbevissing bedreig.